[D66] Beste partijideoloog van D66: “Het kan wel” – de leus van de zelfgenoegzamen

[René Oudeweg]

Beste partijideoloog van D66: “Het kan wel” – de leus van de zelfgenoegzamen

Beste partijideoloog,

“Het kan wel.”
Uw leus. Uw geloofsbelijdenis. Uw intellectuele peptalk voor de zichzelf 
redelijke mens.

Maar zeg eens eerlijk: wat kan er eigenlijk wel?
Een klimaattransitie zonder dat iemand iets inlevert?
Een Europese superstaat met nationale democratie?
Een samenleving die tegelijk vrij, inclusief en frictieloos is?

U roept “Het kan wel” alsof de werkelijkheid een kwestie van overtuiging 
is. Alsof de politiek een TED-talk is, en de wereld luistert.
Maar de werkelijkheid luistert niet.
De werkelijkheid rekent af.

“Het kan wel” is niet optimisme — het is wishful thinking in 
beleidsvorm. Het is de morele variant van de start-up pitch: een dun 
laagje idealisme over een gebrek aan concrete antwoorden. Het is de leus 
van mensen die zó gewend zijn aan hun eigen gelijk, dat ze elke grens 
verwarren met gebrek aan fantasie.

“Het kan niet” – de zin die u niet durft te denken

“Het kan niet” — drie woorden die in uw partijprogramma klinken als 
vloeken in de progressieve kerk.
Maar misschien is dat precies wat D66 nodig heeft: een beetje 
heiligschennis.

“Het kan niet” is geen cynisme. Het is realisme, eindelijk ontdaan van 
morele poedersuiker.
Het is erkennen dat beleid niet gemaakt wordt in een klaslokaal, maar in 
een land waar mensen moe zijn, boos, bang — en niet zitten te wachten op 
nog een poster met een glimlachende minister en een leeg zinnetje.

“Het kan niet” is de zin die de idealist volwassen maakt.
Het is de grens die dwingt tot prioriteit, tot eerlijkheid, tot iets wat 
u allang verloren bent: geloofwaardigheid.

Het echte verschil

“Het kan wel” is de taal van de macht die zichzelf graag hoort praten.
“Het kan niet” is de taal van de burger die allang doorheeft dat u het 
niet meer over hem heeft.

U gelooft nog steeds dat de toekomst maakbaar is — zolang u maar de 
juiste woorden gebruikt.
Maar taal zonder waarheid is reclame. En D66 is inmiddels geen partij 
meer, maar een merk: fairtrade idealisme, verpakt voor het weldenkende 
geweten.

Dus, partijideoloog: misschien moet u ophouden met praten over wat kan.
En eindelijk eens beginnen met erkennen wat niet meer werkt.