[D66] Censuur en sancties bij Amsterdamse ambtenaren

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Het Parool
Datum:  8 mei 2025
Auteur: David Hielkema
URL:    
https://www.parool.nl/amsterdam/amsterdamse-ambtenaren-klagen-over-beperkte-uitingsvrijheid-over-palestina~b2a27424/


Amsterdamse ambtenaren klagen over beperkte uitingsvrijheid
over Palestina
-----------------------------------------------------------

Honderden Amsterdamse ambtenaren hebben een petitie ondertekend waarin 
zij stellen met censuur of sancties te maken krijgen als zij zich 
solidair tonen met Palestina. De petitie leidt tot ongemak binnen het 
stadhuis.

In een raadsbrief antwoordt wethouder Hester van Buren (Personeel & 
Organisatie) op schriftelijke vragen van de partijen De Vonk en Denk. 
Zij kaartten zorgen aan van ambtenaren die naar eigen zeggen te maken 
kregen met censuur of sancties.

Een petitie hierover is ondertekend door ruim vierhonderd ambtenaren, 
onder wie veel Amsterdamse medewerkers en de gehele ondernemingsraad. 
Volgens de petitie – ingezien door Het Parool – zijn ambtenaren op het 
matje geroepen, kregen sommigen officiele waarschuwingen in hun 
personeelsdossier en zouden er openbare vergaderingen zijn geweest 
waarin zij bij naam werden genoemd.

Wethouder Van Buren herkent dat het onderwerp gevoelig ligt. 'Onze 
medewerkers moeten zich veilig kunnen voelen om zich te uiten,' schrijft 
ze op vragen van De Vonk en Denk. 'Zij mogen daarbij niet (het gevoel 
krijgen dat zij) geintimideerd worden.'


Gebonden aan regels

Tegelijkertijd benadrukt Van Buren dat ambtenaren, ook als privepersoon, 
gebonden zijn aan regels. 'Ambtenaren mogen geen uitlatingen doen die 
het eigen functioneren of het functioneren van de gemeente kunnen 
schaden.'

Volgens Van Buren is het aan leidinggevenden om in gesprek te gaan als 
een prive-uiting op gespannen voet staat met de functie. De inhoud van 
de uiting is daarbij volgens het college van ondergeschikt belang. De 
toon, de context en de positie van de ambtenaar zijn leidend bij de 
afweging of iets toelaatbaar is.


Ruimte voor gesprek

Van Buren verwijst naar diverse initiatieven om medewerkers ruimte te 
geven: gespreksrondes, individuele coaching, en de 'Handreiking 
ambtenaren en actievoeren'. Ook sprak de gemeentesecretaris met een 
groep ambtenaren over hun zorgen. Later volgt nog een gesprek met het 
Cultureel Ambtenaren Netwerk.

'We zien dat spanningen in de maatschappij hun weerslag vinden in onze 
organisatie. We faciliteren dat medewerkers zich kunnen uitspreken en 
met elkaar in gesprek kunnen,' aldus Van Buren. Ze erkent dat het 
college ook reacties krijgt van ambtenaren die vinden dat er juist te 
veel ruimte wordt geboden. 'Toch blijven we hierin investeren.'


Dubbele standaarden

Raadsleden Jazie Veldhuyzen (De Vonk) en Sheher Khan (Denk) wezen op een 
vermeende dubbele standaard: steun aan Oekraine werd eerder wel 
gefaciliteerd. Het college gaat daar niet op in, maar benadrukt dat elke 
uiting wordt gewogen op functie, gedragscode en ambtseed. Ingrijpen 
volgt pas als het ambt in het geding is.

Ambtenaren mogen zich beroepen op internationale verdragen en uitspraken 
van rechtbanken, ook op sociale media. Maar, schrijft Van Buren: 'De 
basisregel is dat er geen uitlatingen gedaan mogen worden die de 
geloofwaardigheid van de gemeente kunnen aantasten.'

Of er daadwerkelijk disciplinaire maatregelen zijn genomen naar 
aanleiding van uitingen over Palestina of Israel, blijft onduidelijk. 
Van Buren doet geen uitspraken over individuele gevallen. Wel worden er 
'in sommige situaties' maatregelen genomen, als dat noodzakelijk wordt 
geacht. Medewerkers kunnen zich daartegen verweren via interne routes of 
uiteindelijk via de rechter.

--------
Over de auteur: David Hielkema schrijft over de Amsterdamse politiek en 
is gespecialiseerd in onderzoeksverhalen. Tips of reageren? 
d.hielkema at parool.nl

--------
(c) 2025 DPG Media B.V.