[D66] In Nederlandse krantencommentaren over dodenherdenking weerklinkt het ongemak over Gaza

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

[Ik zou het prima vinden als tijdens de Nationale Dodenherdenking op de 
Dam in Amsterdam (niet elders) - waar de wegkijkende elite, die voor 
ongeremde genocide en oorlogsmisdaden zij, publiekelijk staat te deugen 
- Palestina-demonstranten haar gehuichel zouden verstoren]


Bron:  NRC Handelsblad
Datum: 4 mei 2025
URL:   https://www.nrc.nl/nieuws/2025/05/03/4-en-5-mei-2025-a4891948


In Nederlandse krantencommentaren over dodenherdenking weerklinkt
het ongemak over Gaza
-----------------------------------------------------------------

In de hoofdredactionele commentaren die verschillende Nederlandse 
kranten dit weekend over de Dodenherdenking hebben geschreven, klinkt 
ongemak door over het uitblijven van feller Nederlands en internationaal 
weerwoord tegen Israel, dat in Gaza ruim 51.000 Palestijnen heeft 
gedood. Menig dagblad verbindt in het commentaar, waarmee kranten een 
standpunt innemen over actuele onderwerpen, de situatie in Gaza met de 
'nooit meer'-gedachte van 4 mei.

De afgelopen weken laaide de discussie op of tijdens de Dodenherdenking 
ook aandacht moet zijn voor het leed in Gaza. Volgens de officiele tekst 
van het Nationaal Comite 4 en 5 mei worden tijdens de Nationale 
Dodenherdenking 'burgers en militairen' herdacht die 'waar ook ter 
wereld zijn omgekomen of vermoord'. Dat geldt zowel voor slachtoffers 
van de Tweede Wereldoorlog als voor hen die stierven tijdens de 
koloniale oorlog in Indonesie of bij andere militaire missies.

Een groep ambtenaren en oud-diplomaten organiseert zondagavond op 
persoonlijke titel een alternatieve herdenking. 'We willen stilstaan bij 
alle slachtoffers van genocide, oorlog, vervolging en onderdrukking', 
zeiden de organisatoren recent tegen NRC. 'Dat is precies wat, volgens 
ons, bedoeld is toen we beloofden: 'Nooit meer'.' Daarop stelde het 
Nationaal Comite dat het 'de roep om aandacht voor slachtoffers van 
conflicten wereldwijd begrijpt', maar dat 4 mei 'niet het moment is om 
hierbij stil te staan'.

Herdenken is 'niet alleen is bedoeld om terug te denken, maar ook om te 
leren van de geschiedenis', schrijft NRC over de kwestie in het 
commentaar. 'Hoe betekenisvol is immers een herdenking van het verleden 
als er in het heden, onder meer in Gaza, dagelijks mensen sterven door 
oorlogsgeweld? Hoe is te rijmen dat een van de lessen van de Tweede 
Wereldoorlog is dat we niet mogen wegkijken, terwijl dat nu wel 
gebeurt.'


'Gedeelde buikpijn'

Ook De Volkskrant betrekt in haar 4 mei-commentaar de houding van het 
Nederlandse kabinet en 'het Westen dat passief toekijkt' op Israels 
oorlog in Gaza 'die door velen als genocide wordt bestempeld'. Het 
dagblad concludeert dat 'het universalistische 'nooit meer' van 4 mei 
wordt uitgehold' door een 'eurocentrische houding' van de VS en Europa. 
Beiden blijven 'Israel als vriend behandelen' en reageren 'met een 
totaal gebrek aan urgentie op het lijden van de Palestijnen'.

Dagblad Trouw schrijft dat de herdenkingen 'naast elkaar' kunnen 
bestaan. 'We zijn die minuten verenigd in heel verschillende gedachten. 
En laat intussen duidelijk zijn: na deze twee minuten wordt het 
onmiskenbaar tijd voor Nederland - premier Schoof voorop - om te spreken 
en te handelen, ook als Israel daarmee tegen de haren in wordt 
gestreken. Dat zijn we aan onze gedeelde buikpijn verschuldigd.'

In De Telegraaf is de teneur van het commentaar van een andere orde. 'De 
aanval op de Nationale Dodenherdenking is in volle gang', schrijft de 
krant. 'Activisten die meeheulen met Hamas trachten de traditie te kapen 
in hun zucht naar het demoniseren van Israel en het wegvagen van de 
herinnering aan de moord op zes miljoen Joden in de Tweede 
Wereldoorlog.' De Telegraaf lijkt ook te verwijzen naar de bewoordingen 
in een NRC-commentaar van eerder deze week: 'Onomwonden stelt een 
zogeheten kwaliteitskrant dat Israel 'oorlogsmisdaden' pleegt 'die het 
voorstellingsvermogen te boven gaan'.'


'Geen actiepodium'

Dodenherdenking is geen 'actiepodium', stelt Nederlands Dagblad. 
Hedendaagse parallellen met 'nooit weer' kunnen volgens de krant 'een 
nare bijsmaak geven' aan 4 mei. 'Als je in beweging wilt komen, doe dat 
dan op een ander moment dit weekend of volgende week. Het argument dat 
je dan geen aandacht trekt, en zondagavond om acht uur wel, snijdt geen 
hout. Respecteer de gewijde stilte.'

Het Reformatorisch Dagblad werpt enkele 'lastige vragen' op in het 
commentaar. 'Hoe kun je Bevrijdingsdag vieren terwijl de Russen rammelen 
aan de poorten van Europa? En hoe kun je Nederlandse oorlogsslachtoffers 
herdenken, terwijl we duizenden doden in Gaza en Sudan over het hoofd 
zien?' Antwoorden geeft de krant niet. 'Deze dagen lenen zich goed om 
dieper na te denken over de dreiging van de dood en de waarde van het 
leven.'

Het Algemeen Dagblad vraagt zich in het commentaar van dit weekend af 
wat de lezer zou doen als het 1940 was en de vrijheid in Nederland werd 
bedreigd. De krant haalt schrijver Ian Buruma aan: 'Afzijdigheid en 
gehoorzaamheid zijn niet de manieren om fatsoenlijk te blijven, protest 
en verzet wel.' Eerder deze week schreef het AD dat Dodenherdenking 
'niet het moment is om je stem te verheffen'.

De hoofdredacteur van de Leeuwarder Courant komt in zijn commentaar tot 
slot met een praktische oplossing om Gaza 'te benoemen'. 'De stilte 
vanuit Den Haag kan verbroken worden. Overal in het land spreken 
burgemeesters op 4 mei en ook de commissarissen van de Koning laten in 
alle provincies traditiegetrouw van zich horen. Hopelijk beseffen zij 
wel dat zij vertegenwoordigers zijn van alle burgers - en niet van een 
selectieve groep kiezers.'

--------
(c) 2025 Mediahuis