[D66] De Laatste Symfonie van As

[René Oudeweg]

De Laatste Symfonie van As
Een essay in de geest van E.M. Cioran
door onze redactie

---

Er is een leugen die bij de geboorte wordt ingefluisterd, herhaald in 
schoolboeken, schermlicht en de eden van staatslieden — dat wij 
vooruitgaan, dat de beschaving een crescendo is van wording, dat morgen 
beter zal zijn omdat wij dat hebben besloten.

Maar beschaving is geen hoogtepunt.
Het is een verzakking, geplaveid met marmer.
Wij stijgen niet op — wij bezinken.

De stad, die immer schitterende kanker, breidt zich niet uit uit 
noodzaak, maar uit wanhoop vermomd als ambitie. De glans van haar glas 
is de cosmetica van verval. Onder haar lichtroosters strompelen mensen 
van cubicle naar corridor, gevoed door cafeïne en betekenisloosheid. Wij 
leven niet meer — wij functioneren. Wij spreken niet — wij herhalen. Wij 
rebelleren niet — wij scrollen.

Onze machines zijn slimmer dan onze mythen. Wij hebben het bewustzijn 
geautomatiseerd, dopamine gedolven met chirurgische precisie, en 
aandacht uitbesteed aan de zwerm. Het individu is een systeemfout 
geworden. Originaliteit is een glitch. Diep voelen is disfunctioneren.

Vooruitgang? Wij zijn dichter bij Mars dan bij elkaar.
Nooit was een soort zo verbonden — en nooit zo verlaten.

De techno-priesters beloven transcendentie, maar leveren optimalisatie — 
van het lichaam, van het zelf, van de wanhoop. Een beschaving die niet 
meer zinvol kan lijden, zal zichzelf amuseertend ten gronde richten. 
Terwijl we elke hoek van het universum catalogiseren, vergeten we de 
duizeling van het niet-weten. Mysterie is metadata geworden.

Geschiedenis, dat gebalsemde verzinsel, is geen leermeester maar een 
sjacheraar. Ze onderwijst niets. Ze herhaalt zich omdat wij geen nieuwe 
fouten waard zijn. Beschaving evolueert niet — ze repeteert.

Voor elke opflakkering van renaissance, honderd jaar verovering. Voor 
elke trillende kathedraal, duizend gillende slaven. Voor elke Bach, een 
Hitler. Voor elke stem, een oorlog.

Men zegt dat de wereld beter wordt — maar zelfs onze catastrofes zijn 
efficiënter geworden. Wij slachten niet meer met zwaarden, maar met 
toeleveringsketens. Onze bommen vallen sneller, onze rechtvaardigingen 
glanzen meer. Rijken verrijzen niet meer — ze franchisen.

Religie, ooit de as van kosmische angst en vervoering, is nu morele 
tuinaanleg geworden. God is vervangen door “welzijn,” de eeuwigheid door 
“mindfulness,” het lijden door “veerkracht.” Waar de mens ooit naakt 
stond voor de afgrond, scrollt hij er nu langs, hopend op likes.

Zelfs de filosofie, het laatste toevluchtsoord van de pijn, is 
gereduceerd tot therapie. We vragen niet meer of het leven dragelijk is 
— alleen hoe we beter geld kunnen verdienen aan zijn zinloosheid.

Ooit knielden we in kathedralen, voelend hoe het oneindige ons 
verpletterde. Nu hurken we in coworking spaces, onze KPI’s 
optimaliserend. De ziel is uit de markt geprijsd.

De beschaving is geen tuin; het is een mausoleum in aanbouw. Elke 
vooruitgang kerft onze grafsteen dieper. We hebben de natuur niet 
overwonnen — we hebben haar onverschilligheid gerepliceerd in siliconen 
en staal.

Er zal geen apocalyps zijn, geen donderslag, geen laatste bazuin. Enkel 
een uitdoving. De zee zal stijgen als een trage hand. Het stroomnet zal 
bezwijken als een vermoeide geest. Talen zullen uiteenvallen tot 
gebrabbel. En ergens, in een bunker of een kluis, zal iemand voor de 
laatste keer de statistieken controleren — en knikken.

Cioran, als je nog kunt dromen in de dood,
weet dan dit: wij hebben nooit geleerd te sterven. Alleen uit te 
stellen. Zelfs onze ondergang zal bureaucratisch zijn.