[D66] Column: Oliemaatschappijen staan aan de kant van de windmolens

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Telegraaf
Datum:  14 september 2023
Auteur: Ronald Plasterk
URL:    
https://www.telegraaf.nl/watuzegt/1863373847/het-eerlijke-verhaal-is-dat-oliemaatschappijen-aan-de-kant-van-de-windmolens-staan
         https://archive.ph/LEqLR


Het eerlijke verhaal is dat oliemaatschappijen aan de kant van de
windmolens staan
-----------------------------------------------------------------

De PvdA, die nu samen optrekt met GL, heeft klimaat tot een speerpunt 
van haar campagne gemaakt. Klimaat is inderdaad een belangrijk 
onderwerp, dus het is goed om dit deel van de plannen precies te 
bekijken. PvdA/GL hebben gelijk dat het problematisch is dat de 
temperatuur van de aarde stijgt. Het is bovendien aannemelijk dat de 
opwarming in ieder geval deels het gevolg is van de door de mens 
veroorzaakte CO2-uitstoot. Je kunt nooit met honderd procent zekerheid 
vaststellen voor welk deel dat precies is, omdat je in de geschiedenis 
geen controle-experiment kunt doen, dus dat blijft een schatting.

Er zijn hoe dan ook nog meer redenen om over te schakelen van de 
19e-eeuwse verbrandingsmotor op moderne technologie. De fossiele 
brandstoffen zijn lang niet zo snel opgeraakt als de Club van Rome 
veertig jaar geleden alarmistisch voorspelde, maar ze raken een keer wel 
op. Verbranding gaat bovendien gepaard met verontreiniging. En tot slot: 
er is al lang een techniek die veel beter werkt: kernenergie.

Als je de de CO2-uitstoot van elektriciteitsproductie in Duitsland en 
Frankrijk vergelijkt, is die in Duitsland torenhoog, terwijl Frankrijk 
al een halve eeuw probleemloos dag en nacht nucleaire stroom produceert 
zonder CO2-uitstoot, en met minimale aanslag op de natuurgebieden. Dus 
het wordt inderdaad hoog tijd om de overgang van fossiel naar nucleair 
in gang te zetten.


Geschmier

Het alarmisme, helaas ook afkomstig vanuit PvdA/GL, maar ook van 
VVD-minister Van der Wal, dat over tien jaar de wereld vergaat en 'de 
natuur op omvallen staat', is niet wetenschappelijk onderbouwd. Op 
geschmier dat 'de overleving van de eigen soort in gevaar is', zal over 
veertig jaar net zo kritisch teruggekeken worden als op de Club van Rome 
die in 1980 voorspelde dat in 1990 de olie op zou zijn. Maar ook zonder 
dat alarmisme kun je op een verstandige en geleidelijke manier 
overschakelen van fossiel op duurzaam.

Ik volg als beta de discussie met verwondering; het verbaasde elke keer 
dat Rob Jetten het verschil tussen stikstof en CO2 niet wist 
('verstikkende deken'), of stelde dat je met kernenergie geen huizen 
kunt verwarmen. Het concept verkiezingsprogramma van PvdA/GL neemt 
gelukkig met een grote draai afstand van het onbegrijpelijke beleid van 
Eurocommissaris Timmermans, die het verbranden van biomassa als duurzaam 
beoordeelde en zelfs subsidieerde. Die draai is goed nieuws. Het blijft 
gek dat mensen jaren volhielden dat je de CO2-uitstoot zou kunnen 
verminderen door bossen te verbranden, maar beter laat inzicht dan 
nooit.


Urgentie

Deze week gaf PvdA/GL-lijsttrekker Timmermans een socialistische 
dimensie aan zijn klimaatplannen. In een lezing in de Rode Hoed zei hij 
over de urgentie van zijn plannen met windmolens en zon (maar 
nadrukkelijk zonder kernenergie): 'Alleen de belangen van de fossiele 
industrie, de aandeelhouders en het grootkapitaal zijn gebaat bij 
uitstel.'

Zo wordt het een stoere strijd tegen het grootkapitaal! Dat is alleen 
helaas een omkering van de werkelijkheid. Als je al het grootkapitaal 
erbij wilt betrekken, dan ligt het precies andersom. Het is geen toeval 
dat de oliemaatschappijen groot voorstander zijn van windmolens en 
zonnepanelen. Het is opvallend dat Shell nooit pleit voor kernenergie. 
Hoe komt dat?

De verklaring zit in wat heet 'intermittency': de productie van 
elektriciteit door wind en zon valt stil, elke keer dat het niet waait, 
of net even te hard waait, of de zon niet schijnt. Zelfs als het hele 
land vol staat met windmolens, moet je daarom voor de volle honderd 
procent van het stroomverbruik achtervang houden van fossiele 
elektriciteitscentrales.

Als het niet waait, zetten mensen toch de televisie en de afwasmachine 
aan, en dan moet er voldoende stroom zijn. Daardoor neemt door 
windmolens de afzet van de oliemaatschappijen weliswaar af, maar ze 
weten dat hun fossiele centrales zullen blijven staan. Die zullen 
hooguit minder vaak op volle kracht draaien. De inkomsten die ze 
mislopen doordat de fossiele centrales af en toe stil staan, verwerken 
de oliemaatschappijen vervolgens in de tarieven voor de burgers.


Eerlijke verhaal

Voor kernenergie ligt het precies omgekeerd. Kerncentrales draaien 
permanent, worden niet stilgezet, en leveren voor relatief lage 
variabele kosten permanent, dag en nacht, constante energie. Daarom 
hebben de oliemaatschappijen het nooit voor kernenergie opgenomen, want 
als je fossiele centrales vervangt door kernenergie is dat deel van de 
markt voor de fossiele sector direct definitief verloren. Bij wind en 
zon kunnen ze elke keer dat een wolk voor de zon komt of de wind gaat 
liggen vol aan de bak, bij kernenergie verliezen ze permanent hun markt.

Als je je echt zorgen maakt over de toekomst van het klimaat, is het 
wellicht beter om er geen vet verhaal over aandeelhouders en kapitalisme 
van te maken. Maar mocht je dat toch doen, dan is het eerlijke verhaal 
dat de oliemaatschappijen duidelijk aan de kant van de windmolens en 
zonnepanelen staan, juist omdat die geen stabiele oplossing bieden voor 
energieleverantie. Het grootkapitaal van de oliemaatschappijen vecht 
eerder tegen dan voor kernenergie.

--------
(c) 2023 Mediahuis