[D66] Dubbelwap: Klimaatpsychologie

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

ChatGPT,
> The form of the entire cosmos, or the universe, is currently not fully 
> understood
> by scientists and researchers. However, based on our current 
> understanding, the
> universe is believed to have a flat or nearly flat geometry, meaning 
> that its
> shape is roughly Euclidean and not curved like a sphere or saddle.

ChatGPT zit er naast. Plukt wel betrokken begrippen uit de literatuur 
maar legt het verband daartussen verkeerd.

Het heelal is open, met een zadelvormige (hyperbolische) kromming. Het 
heelal zet daarom steeds sneller uit - terwijl een vlak heelal steeds 
langzamer uitzet omdat de gravitatie het in het laatste geval wint van 
de (nul onderstelde) cosmologische afstoting.
De gravitatie gaat met 1/afstand^2 en de afstoting met 1/afstand. 
Gevolg: Op cosmologische afstanden wint de afstoting het van de 
zwaartekracht. Daarenboven: Een Euclidische ruimte is inderdaad vlak 
maar een vlakke ruimte*tijd* hoeft niet Euclidisch te zijn (in de 
speciale relativiteitstheorie is er de vlakke Minkovski-ruimtetijd). Een 
gekromde ruimtetijd heet een (pseudo-)Riemannse varieteit.

> However, beyond the observable universe, there may be regions that we
> cannot observe due to the limitations of our technology and the speed 
> of
> light.

Niet alleen om de reisduur maar tevens omdat verre objecten ofwel steeds 
roder worden totdat ze in het rood verdwijnen/verstillen (er gebeurt 
iets met de tijd) ofwel dat ze niet langer deel uitmaken van ons 
verleden (zie mijn eerdere opmerking over het verschil tussen verleden 
en negatieve tijd). Een deel van de ruimtetijd kunnen we niet zien en 
dit kan best dichtbij zijn, hoor.
Voorbeeld: we zien op Aarde de Maan zoals zij er iets meer dan een 
seconde geleden uitzag, nooit zoals zij er thans uitziet. Dat gedeelte 
van de ruimtetijd ligt achter een horizon die begrenst wordt door 
verschijnselen die zich tov ons bewegen met de lichtsnelheid... Dat 
gedeelte heet de ruimteachtige ruimtetijd terwijl causaliteit beperkt is 
tot de tijdachtige ruimtetijd (dwz verleden, heden, en toekomst).

Enfin, veel wiskunde.