[D66] Postarbeiderisme, de cultus van de arbeid, arbeidsethos en arbeidsdeling

[René Oudeweg]

L.S.

Anton Jäger verwijt de postarbeideristen tegen de cultus van de arbeid 
en de arbeidsethos conceptuele slordigheid. Volgens hem moet onderscheid 
gemaakt worden tussen werk, inspanning en tewerkstelling. De hedendaagse 
arbeidsplicht heeft alles te maken met tewerkstelling. "Arbeid dat 
aanvangt met een fluitje, is geen echte arbeid".  Jäger, zo lees ik zijn 
essay, wil een herwaardering van waardige arbeid die niet gekaapt kan 
worden door rechtse arbeideristen. Hoe die waardigheid dan gestalte moet 
krijgen wordt niet duidelijk.  De Dag van de Arbeid moest van radicaal 
links omgetoverd worden in Dag tegen het Arbeidsethos, waarhij zich 
tegen verzet.  Hij noemt het essay van Lafargue "Het recht om lui te 
zijn" dat door de Duitse SPD doodgezwegen werd en omschreven werd als 
een aanval op de burgermoraal. Ook de voormalige Bond tegen het 
Arbeidsethos komt ter sprake en moet het ontgelden. Verder zet Jäger 
vraagtekens bij een onderzoek dat aantoont dat het overgrote deel van de 
werknemers haar werk niet als zinvol ervaart en enkel uitgevoerd wordt 
om aan het eind van de maand de rekeningen te kunnen betalen. Bullshit 
jobs dus.

Het is eenvoudig om de waardigheid van echte arbeid en inspanning terug 
te vinden in de geschriften van Marx:

/"En tenslotte biedt de arbeidsdeling ons meteen het eerste voorbeeld 
van het feit, dat zolang de mensen zich in de natuurlijke maatschappij 
bevinden, d.w.z. zolang de kloof tussen het bijzondere en het 
gemeenschappelijke belang bestaat, zolang dus het werk niet vrijwillig, 
maar volgens de natuurlijke arbeidsdeling plaatsvindt, de eigen daad van 
de mens voor hem tot een vreemde macht wordt die tegenover hem staat, 
die hem aan zich onderwerpt in plaats van dat hij haar beheerst. Zodra 
immers de arbeidsverdeling ontstaat heeft eenieder een bepaalde, 
exclusieve werkkring die hem wordt opgedrongen en waaraan hij niet kan 
ontsnappen. Hij is jager, visser, herder of kritische criticus en moet 
dit blijven als hij zijn middelen van bestaan niet kwijt wil raken; — 
//*terwijl in de communistische maatschappij, waar niemand één 
exclusieve sfeer van werkzaamheid heeft, maar iedereen zich in welke 
richting hij maar wil kan bekwamen,*//*de maatschappij de algemene 
productie regelt en mij juist daardoor de mogelijkheid geeft, vandaag 
dit en morgen dat te doen, ‘s ochtends te jagen, ‘s middags te vissen, 
‘s avonds veeteelt te bedrijven en na het eten de kritiek te beoefenen, 
al naar gelang ik verkies, zonder ooit jager, visser, herder of criticus 
te worden. *//Deze verstarring van de sociale activiteit, deze 
consolidering van ons eigen product tot een objectieve macht over ons, 
die onze controle ontgroeit, onze verwachtingen doorkruist, onze 
berekeningen teniet doet, is een van de belangrijkste momenten in de 
historische ontwikkeling tot dusver. De sociale macht, d.w.z. de met een 
veelvoud van zichzelf toegenomen productiekracht die voortkomt uit het 
samenwerken van de onderscheiden individuen, zoals in de arbeidsdeling 
ligt besloten, doet zich, omdat het samenwerken zelf niet vrijwillig 
maar natuurlijk-gegeven is, aan deze individuen niet voor als hun eigen 
verenigde macht, maar als een vreemde macht die buiten hen staat, 
waarvan zij herkomst noch doel kennen en die zij bijgevolg niet meer 
kunnen beheersen, die integendeel een eigen reeks van fasen en 
ontwikkelingsstadia doorloopt, onafhankelijk van het doen en laten van 
de mensen, ja die dit doen en laten zelfs dirigeert." -- De Duitse 
Ideologie/

Jäger gaat nergens in op de arbeidsdeling in zijn essay, de goede 
trotskist dat hij is. Immers als hij dit zou vermelden dan zou hij zijn 
argumentatie onderuit halen. De arbeidsdeling wordt immers opgelegd. Als 
ex-trotskist ben ik het met John Zerzan eens dat we de 'bevrijding' uit 
de loonslavernij en bullshit jobs moeten zoeken in de sfeer van de 
arbeidsdeling. Trotski hanteerde zelf een authentiek communistisch 
arbeidsethos en ging jagen, vissen, cactussen verzamelen en kritiek 
bedrijven al naar gelang het hem uitkwam.  Dit soort inspanning en 
arbeid heeft niets te maken met 'sociale arbeid'. Dat Trotski een 
militarisering van de vakbonden voorsloeg was natuurlijk direct strijdig 
met zijn eigen hoogst individuele arbeidsethos. De optimist Trotski 
geloofde nog in de vooruitgang en het revolutionair potentieel van de 
arbeidersklasse in een tijd dat de industrialisatie pas net op gang kwam 
in de SovjetUnie.

Vandaag leven we met de horror van de totale industrialisatie, dus 
misschien moeten de vakbonden wel gemilitariseerd worden maar dan met 
een omgekeerde doelstelling: het staken én verlaten van de loonarbeid en 
de waardigheid van arbeid elders te gaan zoeken en niet in de sfeer van 
de kapitalistische warenproductie en economische doelmatigheid. Totale 
uittreding dus. Denk aan het begrip 'mutual aid' van Kropotkin, gedeelde 
waren en diensten, esthetische scheppingen en de economie van de gift.

Het stigma van werkloosheid moet verdwijnen, een mens moet gewoon zelf 
bepalen waar hij zich voor inspant. Dit heeft niets te maken met de 
ordinaire 'kanseneconomie' van D66. D66 wil alleen kansen in de sfeer 
van de starre en gefixeerde arbeidsdeling. En die kansen worden alleen 
uitgedeeld door de bourgeoisie, de staat en de werkgevers natuurlijk. De 
hedendaagse arbeider moet inzien dat het individuele communistische 
arbeidsethos van Marx en Trotski ver te preferen valt boven de 'sociale 
arbeidsethos' van de sociaal-democraten, liberalen en socialisten van 
links tot rechts in een maatschappij waar het sociale weefsel zo goed 
als verdwenen is.

Wie hedendaagse loonarbeid verricht is een verrader van de 
oorspronkelijke communistische gedachte. Ewald Engelen had moeite met 
mijn demontage van de burger. De macht moet bevraagd worden en niet de 
machteloze burger en zijn burgermoraal. Goed burgerschap in de ogen van 
de macht begint echter bij het conformeren naar de arbeidsmoraal en de 
arbeidsplicht. De kapitalistische klasse en hun vulgaire politici houden 
hem daarin gevangen. Het is nu zaak dat de vakbonden dit ook gaan 
inzien, zich gaan militariseren, en de loonarbeiders de waarheid 
vertellen dat een individuele arbeidsethos en wederzijdse hulp ver te 
prefereren valt boven het huwelijk met het kapitaal. De gemilitariseerde 
vakbonden moeten het huwelijk tussen kapitaal en arbeid ontbinden en 
zich daarna opheffen. Loonarbeid moet verboden worden, dat zal ook de 
uit de klauwen gelopen immigratie ontmoedigen. Als er geen arbeidsmarkt 
en burgelijke staat meer is dan denken Afrikanen wel twee keer na om 
hier na toe te komen.

Het vraagstuk waardige arbeid blijft een onoplosbare aporie zolang men 
vasthoudt aan industrialisering (de algemene productie waar Marx het 
over heeft) en de ideologie van vooruitgang. Jäger weigert buiten het 
industrieel kader van de algemene productie te denken net als vele 
linkse en rechtse arbeideristen. Des te erger voor dit feit...


René Oudeweg


Ref:

https://theanarchistlibrary.org/library/paul-lafargue-the-right-to-be-lazy
https://www.marxists.org/nederlands/marx-engels/1845/duitse_ideologie/index.htm
https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_Bond_Tegen_Arbeidsethos
https://www.apache.be/2020/12/24/na-de-arbeid 
<https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlandse_Bond_Tegen_Arbeidsethos>

-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20230609/0fbd38e5/attachment.html>