[D66] Column: Meerderheid van de bevolking genegeerd: kabinet is terecht gevallen

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Telegraaf
Datum:  20 juli 2023
Auteur: Ronald Plasterk
URL:    
https://www.telegraaf.nl/watuzegt/1023974772/meerderheid-van-de-bevolking-genegeerd-kabinet-is-terecht-gevallen


Meerderheid van de bevolking genegeerd: kabinet is terecht gevallen
-------------------------------------------------------------------

Het is goed dat het kabinet is gevallen. De krokodillentranen die 
sommigen erover plengden waren onnavolgbaar. Partijen als GL en PvdA, 
die recent een motie van wantrouwen steunden, vonden het nu opeens niet 
in het landsbelang dat het kabinet opstapte. Dat was ongerijmd, een 
politiek spelletje van de dag in de hoop dat de mensen geen geheugen 
hebben.

Het fladderen komt doordat de 'constructieve oppositie' enorm met 
zichzelf in de knoop zit, want ze had dolgraag in Vak K gezeten en 
daarvoor de handtekening willen zetten onder het regeerakkoord. Omdat de 
partijen voor de meerderheid niet nodig waren, zijn ze erbuiten 
gehouden, maar wat voor oppositie voer je dan nog?

Die situatie deed zich ook voor ten tijde van het kabinet-Rutte I. Toen 
zaten GL en PvdA in de oppositie, en ik herinner me goed - ik zat zelf 
in die oppositiefractie van de PvdA - dat partijleider Job Cohen 
verwijten kreeg dat hij het had laten gebeuren dat GL wel en de PvdA 
niet in het Torentje werd uitgenodigd als deel van de 'Kunduz-coalitie'. 
Het was achterbaks dat GL zich hierin had gekonkeld buiten de PvdA om. 
Ik herinner me dat ik het nieuws hoorde van Tweede Kamerlid Ineke van 
Gent, terwijl we samen in de trein zaten naar Den Haag. Ze straalde van 
oor tot oor: ze mocht mee naar het Torentje!

Tot zover linkse solidariteit. Het was een zegen dat de PvdA buiten die 
Kunduz-coalitie is gebleven, want bij de verkiezingen werd GL 
weggevaagd, en alle onvrede over het kabinet-Rutte I kon door de PvdA 
worden geincasseerd. De nieuwe partijleider Diederik Samsom hoorde je 
niet meer over zijn eerdere verwijten aan Job Cohen dat hij de boot van 
de Kunduz-coalitie gemist had, hij verweet het kabinet 'rechts 
rotbeleid' en haalde 38 zetels. De PvdA was er in de campagne kennelijk 
in geslaagd zich te presenteren als een echt alternatief.


Geloofwaardig

Wat dit illustreert is dat een oppositie echt oppositie moet zijn. Die 
moet elk moment zeggen 'get the rascals out', en kan dat alleen doen als 
ze niet klaar staat om de regering aan een meerderheid te helpen (zie 
recent pensioenakkoord). Een oppositiepartij kan alleen geloofwaardig 
zijn als ze echt een fundamenteel ander beleid voorstaat.

De regering is terecht gevallen. Het is normaal dat een regering zo af 
en toe een besluit neemt waar geen meerderheid voor bestaat in de 
bevolking. Er zijn allerlei redenen dat ook gekozen Kamermeerderheden 
soms iets anders doen dan wat een meerderheid van de kiezers wil.


Meerderheid

Een klassiek voorbeeld uit de literatuur is dat de volgorde van 
besluitvorming de uitslag kan bepalen. Als je per thema vraagt 'wilt u 
bezuinigen op de zorg?', en 'op de veiligheid', 'wilt u de belastingen 
verhogen', dan is het antwoord elke keer 'nee'; en als je dan peilt 
'wilt u de staatsschuld ver laten oplopen' is het antwoord ook 'nee'. 
Dat kan niet allemaal tegelijkertijd, en daarom kun je over een 
begroting alleen een integraal besluit nemen. Daar zullen onderdelen in 
zitten waar bij een peiling geen meerderheid voor is.

Echter, dit is geen reden om op alle hoofdonderwerpen van beleid 
systematisch keuzes te maken die de opvattingen weergeven van een kleine 
minderheid van het volk. Dit kabinet maakte stelselmatig de keuzes zoals 
die bij het hoogopgeleide, in de publieke sector werkzame, D66- of 
GL-stemmende deel van de bevolking leven. Meer macht naar Brussel; alle 
maatschappelijke noden ondergeschikt maken aan klimaatbeleid, bij 
klimaatbeleid de rem op kernenergie en maximaal subsidieren van 
windmolens en zonnepanelen; immigratie niet naar Deens/Zweeds model, 
zodoende de immigratiestroom via levensgevaarlijke bootjes in stand 
houden; geen druk zetten op integratie van nieuwkomers; een 
stikstofbeleid met grenswaarden die duizendmaal strenger zijn dan in 
Duitsland of Belgie; het halveren van de Nederlandse visserijvloot; het 
niet ontwikkelen van vliegveld Lelystad; alle woningbouw stoppen om 
reden van Natura 2000.

Ook waren er de kleinere onderwerpen, zoals 'woke' in de kunstensector, 
en het toestaan dat mannen, nadat ze een brief naar het stadhuis 
gestuurd hebben, toegang krijgen tot vrouwenkleedkamers: in de verste 
verte geen meerderheid voor onder de bevolking.

Doordat de regeringspartijen plus PvdA en GL systematisch de meerderheid 
van de bevolking negeerden, nam het vertrouwen steeds verder af. Niet 
alleen het vertrouwen in die zes partijen, maar in de hele overheid, in 
de media, de cultuur, ja zelfs in de universiteiten en de rechterlijke 
macht, en die situatie is heel slecht voor het land. Het precieze 
onderwerp waarop het kabinet viel verdient misschien niet de 
schoonheidsprijs, maar dat is onbelangrijk: het is goed dat de stekker 
uit het kabinet is getrokken en het siert Mark Rutte dat hij ook 
persoonlijk de consequentie aanvaardt.


Roer moet om

Wat moet dan de inzet zijn bij de komende verkiezingen? Daarover 
volgende week! Helder is dat die inzet erop gebaseerd moet zijn dat dit 
kabinet veel te veel het D66/GL-programma uitvoerde. Dat roer moet dus 
om.

--------
(c) 2023 Mediahuis