[D66] Kijktip: Mindfuck

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

De afgelopen week was 'Mindfuck' van Victor Mids op NPO-1 TV. Van pakweg 
de helft van de trucs zag ik instantaan hoe ze werken, van de andere 
helft wilde ik het zien maar het lukte me niet.
   https://www.npostart.nl/zoeken?term=victor+mids

Het leukste is het om naar de verbaasde reacties van de gasten te kijken 
wanneer er iets gebeurt waarvan iedereen - dus ook zij - weet dat het 
niet kan.
* De meesten vragen zich af 'hoe doet'ie het ?' Maar da's dus de 
verkeerde vraag want wat ze menen te zien dat kan immers niet.
* Niemand heeft door dat ze *iets anders* menen te zien dan datgene dat 
er daadwerkelijk voor hun ogen gebeurt. Hun interpretatie van wat ze 
zien (ware betekenis van de zegswijze 'eerst zien, dan geloven') is 
domweg onjuist. Elke goocheltruc zit tussen de oren van de toeschouwer. 
Vandaar: Mindfuck.

Men hoort te weten dat in zo'n programma de kijkers een loer wordt 
gedraaid. De presentator is gelukkig goedaardig en biedt louter vermaak. 
Maar toch denken de meesten dat ze iets daadwerkelijk zien gebeuren 
terwijl dit in 't geheel niet gebeurt.

Hetzelfde ziet men elders. Hier plaats ik ze zo nu en dan als 
'Garmonbozia' en gaat het om het ontmaskeren van kwaadaardige zaken 
waarbij de slachtoffers eveneens dingen menen te zien die er in het 
geheel niet zijn.

Soms ziet men het wel bij anderen. Voordat het neoliberalisme het 
socialisme en het liberalisme deed versmelten (in D66 noemde men het een 
tijdlang 'sociaal-liberalisme') kon een socialist zien wanneer een 
liberaal de mist inging en omgekeerd - een liberaal zag dat een 
socialist hersenschimmen najoeg en beiden zagen het bij een 
confessioneel.

Maar het gaat slechts om de interpretatie. Men hoeft slechts vraagtekens 
te zetten bij wat men meent te zien (dus bij *zichzelf*) en dan komt 
alles weer keurig op z'n pootjes terecht. In onze tijd van het 
neoliberalisme menen mensen klimaatproblemen te zien, stikstofproblemen 
en meer van dergelijk apocalyptisch ongerief. Complotwappies vrezen het 
slachtoffer te zijn van de luimen van een kwaadaardige elite maar het is 
veel erger dan dit: De gehersenspoelden doen het *zelf* - en ze 
papegaaien louter vreemde dingen na. Ze zien dingen die er in het geheel 
niet zijn en samen houden ze hun waandenkbeelden in stand.


Marc Fluks, Amsterdam