[D66] Klimaatkardinaal Jetten mag het proberen: wat heeft jonge 'drammer' in petto ?

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:  Telegraaf
Datum: 12 augustus 2023
URL:   
https://www.telegraaf.nl/nieuws/867632986/klimaatkardinaal-jetten-mag-het-proberen-wat-heeft-jonge-drammer-in-petto


Klimaatkardinaal Jetten mag het proberen: wat heeft jonge 'drammer' in 
petto ?
------------------------------------------------------------------------------

Met 'klimaatkardinaal' Rob Jetten als lijsttrekker proberen de 
democraten hun door Sigrid Kaag verzilverde winst tijdens de komende 
verkiezingen te behouden. Maar wat heeft de jonge, voor D66'ers 
vertrouwde 'drammer' in petto?

Als Jetten in 2018 het stokje van de goedgebekte fractievoorzitter 
Alexander Pechtold overneemt, kijken de democraten even met schroom naar 
hun nieuwe voorman. Onwennig door alle aandacht herhaalt hij voor alle 
camera's staccato zijn eigen zinnen. De jonge dertiger krijgt gelijk het 
label 'Robot Jetten' opgeplakt. De voormalig ProRail-medewerker - bril 
met dik montuur en haar strak in de lak - heeft nog weinig kleur op de 
wangen.


Verfrissing'

Maar van dat ogenschijnlijk onzekere 'broekie' is vijf jaar later weinig 
meer over, concluderen vriend en vijand. Want met hetzelfde gemak 
waarmee hij PVV'ers in debatten weet af te poeieren, kan hij inmiddels 
GL'ers te kakken zetten. De hamvraag is of hij net zo succesvol uit het 
verkiezingsgeweld komt als zijn voorganger Sigrid Kaag.

Van het 'nieuwe leiderschap' bij Kaag - zij weet D66 in 2021 tot tweede 
partij van het land te prolongeren - is weinig terechtgekomen. Nu mag 
Jetten het proberen. Met 93 procent van de stemmen door de D66-leden is 
hij gekozen tot nummer een.

'Verfrissing' is iets dat Jetten - alleen al vanwege zijn jonge leeftijd 
- niet ontzegd kan worden. Met zijn 36 lentes, afgetraind lichaam en 
slechts hier en daar een grijze haar steekt de jonge klimaatkardinaal 
schril af bij 'klimaatpaus' Frans Timmermans, de wit bebaarde zestiger 
die de 'linkse wolk' van GL en PvdA wil aansturen en op het Torentje 
jaagt.


Hoogspanning

Jetten opereert de afgelopen twee jaar onder hoogspanning. Zo wordt hij 
kop-van-jut in de discussie rondom energieleveringszekerheid. Hoewel hij 
jaren ijvert voor het snel sluiten van de kolencentrales om daarmee de 
klimaatdoelen te halen, moet klimaatminister Jetten al snel op zijn 
schreden terugkeren. Als de gaskraan vanuit Rusland in 2022 dichter en 
dichter gaat, is het in de winter ook in Nederland alle hens aan dek om 
de voorraden op peil te houden.

Dat lukt - zij het met torenhoge gasrekeningen - wonderwel. Met 
besparingen, campagnes om de kachel lager te zetten, de industrie te 
laten bezuinigen op gasverbruik en meer te importeren. Omdat het 
daarnaast relatief warm is, komen we met horten en stoten door de 
winter. De Nederlandse kolencentrales - de modernste van Europa - moeten 
van Jetten desondanks toch langer open blijven. Nood breekt wet, is de 
uitleg van de D66'er, die ter rechterzijde geprezen wordt vanwege het 
realisme dat hij als minister plots vertoont.


Ergernissen

Hoe anders is dat bij GL, de partij die Jetten telkens in de haren 
vliegt omdat hij veel te weinig zou doen aan klimaatbeleid. Tot ergernis 
van Jetten, die zich kapot ergert aan GL-Kamerlid Suzanne Kroger. Zij 
beticht hem van greenwashing.

In november vorig jaar barst de bom en volgt een minutenlange tirade 
vanuit 'Vak K'. Jetten somt met uiterste precisie alle door hem 
ingevoerde klimaatmaatregelen op. Extra windturbines, subsidies en de 
ene na de andere 'normering' of plicht. Volgens de D66-minister wordt 
hij 'selectief' geciteerd. 'Ik erger mij daaraan', sneert hij richting 
Kroger.

Met het lijsttrekkerschap blijft Jetten een van de meest bekende 
politieke kopstukken rond het Binnenhof, zeker nu het ene na het andere 
Haagse kopstuk aangeeft na de verkiezingen niet verder te willen.

Toch zijn er ook genoeg valkuilen. Hoewel Jetten in zijn korte 
ministerschap - los van wat blunders rondom gemeenten die verplicht van 
gascontracten af moeten gaan - weinig schrammen heeft opgelopen, is 
succes niet gegarandeerd. De laatste peilingen voor D66 beloven immers 
weinig goeds.


Oud mantra

Op vragen van verslaggevers of D66 - dat na de dramatisch verlopen 
Provinciale Statenverkiezingen in het leeuwendeel van de provincies geen 
zitting meer heeft in provinciebesturen - ook minder gaat polariseren op 
het stikstofbeleid, valt de D66'er in een oud mantra. Zijn partij is 
volgens Jetten immers opgericht om onderwerpen te 'durven agenderen'. 
'Dan schuurt het soms', verklaart hij de polariserende toon die zijn 
partijgenoot Tjeerd de Groot dikwijls in de richting van de veehouderij 
spuit.

Op het gebied van genderthema's, emancipatie en LHBTIQ+-rechten hoeft de 
kiezer eveneens geen mildere toon te verwachten. Juist vanwege de vele 
homohaat die Jetten over zich heen gestort krijgt, zal de democraat niet 
schromen om op dat punt flink van zich af te bijten en hier ook campagne 
op te voeren.

Nog tijdens de vorige formatie verklappen D66'ers dat zij eigenlijk veel 
liever met GL en PvdA in een coalitie willen stappen vanwege 
zelfbenoemde progressieve idealen. Als VVD, D66, CDA en CU de handen 
toch in elkaar slaan, richt de 'linkse wolk' vanuit de oppositie de 
afgelopen periode de pijlen vooral op de geloofwaardigheid van D66.


Kerncentrales

Zo keren GL en PvdA zich tegen Jettens klimaatfonds met daarin 35 
miljard euro en verzetten zij zich tegen de bouw van kerncentrales, 
terwijl de democraat juist de opdracht heeft om er twee in Borssele te 
laten verrijzen. Ingewijden zien dat de D66'er de afgelopen tijd op 
kernenergie 'bijdraait' en zich juist achter de noodzaak van nucleaire 
energie schaart, mede om daarmee de klimaatdoelen na 2030 te halen.

Op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat wordt onder Jettens 
bewind zelfs een behoorlijke afdeling opgetuigd om nucleaire kennis en 
expertise op peil te brengen om deze C02-vrije stroomproducenten te 
laten verrijzen. Of Jetten die groene atoombeloftes ook voor komende 
generaties wil garanderen, wordt voer voor de komende campagne.

--------
(c) 2023 Mediahuis