[D66] Overheid Jetten oogt repressief, regentesk en koud

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   HP / De Tijd
Datum:  19 april 2023
Auteur: Ton F. van Dijk
URL:    
https://www.hpdetijd.nl/2023-04-19/de-overheid-van-rob-jetten-d66-oogt-repressief-regentesk-en-koud/


De overheid van Rob Jetten (D66) oogt repressief, regentesk en koud
-------------------------------------------------------------------

Steeds vaker worden burgers geconfronteerd met repressieve plannen van 
het kabinet. Het perspectief ontbreekt en de burger betaalt de prijs. 
D66-minister Rob Jetten wil nu de brandstofprijzen kunstmatig verhogen 
met 5 a 10 cent per liter. Maar hoe moet een gemiddelde autorijder dat 
betalen? De overheid van Jetten oogt repressief, regentesk en koud. Een 
politieke revolutie dreigt, zo stelt Ton F. van Dijk.

Rob Jetten is namens D66 minister voor Klimaat en Energie. Hij wil 
oliemaatschappijen verplichten om dure biobrandstof toe te voegen aan 
benzine en diesel. Vanuit klimaatperspectief lovenswaardig natuurlijk, 
maar de gevolgen voor de automobilist zijn groot. De brandstofprijs zal 
door deze weloverwogen politieke keuze met 5 a 10 cent toenemen.

Ook wil Jetten vanaf 2025 de aanschafbelasting (BPM) op nieuwe auto's 
verdubbelen. Met de miljarden die dit zal opleveren, wil de 
bewindspersoon van D66 vervolgens de subsidie op tweedehands elektrische 
auto's mogelijk (blijven) maken. Andermaal op zich een lovenswaardig 
streven. Immers, er moet iets gebeuren om de CO2-uitstoot terug te 
dringen.

Echter, wie wil blijven autorijden, kan dat zo langzamerhand beter niet 
in Nederland doen. De prijzen van nieuwe auto's liggen door de bestaande 
BPM - nu al - substantieel hoger dan bijvoorbeeld in Duitsland. Wie hier 
een BMW 3-serie koopt voor zo'n 50.000 euro, wordt op de Duitse Autobahn 
voorbijgereden door dezelfde auto, die iets meer dan 40.000 euro heeft 
gekost. Hoe legt Rob Jetten dat eigenlijk uit in het licht van het door 
zijn partij gepropageerde Europese ideaal?

En nu gaan we dus, als het aan dezelfde Jetten ligt, nog meer betalen 
voor autorijden. Het is een voorbeeld van overheidsbeleid dat 
technocratisch klopt. Doel is het autorijden af te remmen en het gebruik 
van fossiele brandstoffen op termijn tot nul terug te brengen. Iedereen 
snapt dat het verhogen van de benzineprijs en het duurder maken van 
nieuwe auto's een remmend effect heeft op aanschaf en gebruik van 
auto's. Op papier is het een sluitend verhaal.

Als technocraat is Jetten geslaagd. Sterker nog: zijn partij D66 en de 
andere coalitiepartijen in Rutte IV hebben het kille rekenmeesterschap 
tot kunst verheven. Of het nu gaat om het halveren van de boerenstand in 
Nederland of het door het kabinet gesignaleerde 'gunstige' effect van de 
stijging van energielasten voor huishoudens (namelijk dat het 
energiegebruik als gevolg daarvan zal dalen) - de technische benadering 
van het probleem is leidend.

'Houd rekening met blijvend hoge energielasten', zei Rob Jetten dan ook 
met het hem kenmerkende enthousiasme tegen burgers, die in grote 
aantallen zijn aangewezen op de voedselbank, ook als ze een baan hebben 
en hard werken.

De maatregelen - zoals nu weer het plan om de benzineprijzen kunstmatig 
te verhogen - leiden echter tot veel onzekerheid. De meeste mensen 
gebruiken hun auto voor datgene waartoe ze op aarde zijn, de essentie 
van hun bestaan: overleven. De auto is daarbij instrumenteel en al lang 
geen doel meer op zich.

De meeste burgers hebben een auto nodig om naar het werk te gaan, 
kinderen naar de opvang te brengen en voor bezoekjes aan opa en oma die 
steeds meer zijn aangewezen op mantelzorg. Bus en trein rijden niet, of 
zitten overvol, verbindingen zijn slecht en reizen met een gezin is 
onbetaalbaar. Autorijden is bittere noodzaak om als werkende Nederlander 
alle ballen in de lucht te kunnen houden. Een complexe jongleer-act die 
in toenemende mate onder druk staat.

Het meest recente benzineplannetje van Jetten vormt in deze zin de 
zoveelste bedreiging van de financiele zelfredzaamheid van grote groepen 
in de samenleving. Onder hen onderwijzers en agenten, die geen toegang 
meer hebben tot de huizenmarkt en steeds vaker merken dat hard werken 
niet meer genoeg is om het goed te hebben en maandelijks rond te komen.

In die context is het onbegrijpelijk en zelfs verwijtbaar dat politici 
als Rob Jetten primair op basis van kloppende rekensommetjes regeren. De 
compassie ontbreekt. Waar de burger meer dan ooit behoefte aan heeft, is 
het 'grotere' verhaal, de context van het beleid. Waar worden we naartoe 
geleid, waarom en tegen welke prijs? En door wie eigenlijk? Waar is de 
zorgzame overheid gebleven?

Nu oogt Jetten's overheid repressief, regentesk en koud. Maatregelen die 
diep ingrijpen in het dagelijks leven van mensen worden ogenschijnlijk 
op basis van improvisatie uitgestrooid over de hoofden van hardwerkende 
en goedwillende burgers, die zich onder druk gezet voelen om hun 
levensstijl te veranderen, zonder dat hen wordt duidelijk gemaakt wat 
ervoor in de plaats komt. Een recept voor politieke revolutie. En dan 
zijn we misschien nog verder van huis.

--------
(c) 2023 HP/De Tijd