[D66] Kabinet denkt te weten wat democratie is en wat niet

[René Oudeweg]

(Turkse wetten worden er ingevoerd in hollandland... Hoe is die Zegerius 
ooit op die ministerspost beland?)

blckbx.tv
Kabinet wil 'democratie-ondermijnende organisaties' wettelijk harder…
7–9 minutes

Het kabinet wil organisaties die de ‘democratische rechtsstaat of het 
openbaar gezag ondermijnen’ wettelijk makkelijker kunnen aanpakken, door 
bijvoorbeeld lezingen, publicaties en evenementen te verbieden en 
tegoeden te bevriezen.

‘Ondemocratisch en doodeng'.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid en minister Dilan 
Yeşilgöz-Zegerius maakten vrijdagmiddag bekend dat de ministerraad heeft 
ingestemd met een wetsvoorstel van Yeşilgöz om nieuwe 
handhavingsinstrumenten toe te voegen aan de Wet transparantie 
maatschappelijke organisaties (Wtmo). Het voorstel om de Wtmo te 
wijzigen wordt binnenkort naar de Tweede Kamer gestuurd.

“Het is belangrijk dat er een stevigere aanpak komt van organisaties die 
via hun activiteiten onze rechtsstaat ondermijnen,” stelt Yeşilgöz. “Er 
is in ons land geen plek voor activiteiten van organisaties, zoals 
lezingen of activistische toespraken, die als doel hebben leden op te 
hitsen om de democratie af te schaffen, voor evenementen waarbij 
discriminatie van bepaalde groepen wordt uitgedragen of voor het 
uitbrengen van tijdschriften of pamfletten waarin minderheidsgroepen 
worden verketterd of weggezet. Met nieuwe handhavingsinstrumenten kunnen 
we de maatschappij hier beter tegen beschermen.”

Het kabinet stelt onder andere voor dat een rechterlijk bevel kan worden 
opgelegd waardoor een organisatie zich gedurende een periode van 
maximaal twee jaar moet onthouden van bepaalde activiteiten. Daarnaast 
kan een organisatie worden veroordeeld bepaalde donaties of geldstromen 
te melden aan het OM, kan het OM inzicht krijgen in de financiële 
administratie van organisaties, kunnen tegoeden worden bevroren en kan 
er een verbod op bepaalde donaties worden opgelegd. De maatregelen 
kunnen apart, maar ook gezamenlijk worden opgelegd. De maatregelen komen 
in aanvulling op het strafrecht en andere al bestaande maatregelen, 
zoals de mogelijkheid om in uiterste gevallen rechtspersonen door de 
rechter te laten verbieden op verzoek van het OM.

Het voornemen van Yeşilgöz en het kabinet kan op sociale media rekenen 
op harde kritiek.

“Deze plannetjes van de minister van justitie zijn een groot gevaar voor 
de democratie,” meent rechtsfilosoof Paul Cliteur.

“Eindelijk actie tegen de Bill & Melinda Gates Foundation, Open Society 
[Foundations], de Postcode Loterij, het WEF, Gavi, Big Pharma, Big Tech, 
VN, WHO, Oxfam, WNF, Amnesty, IMF, NAVO, en, oh nee, dat is de niét 
ongewenste ondermijning. Gekke tekst Dilan, doorzichtig ook,” reageert 
jurist en publicist Sietske Bergsma.

Journalist en columnist Jan Dijkgraaf nam Yeşilgöz zaterdag onder vuur 
in zijn ‘Briefje van Jan’: “Natuurlijk is die aanvulling op de al 
bestaande wetten die jij gisteren naar de Tweede Kamer stuurde niet 
bedoeld om het échte tuig keihard aan te pakken. Want ik kan van die 
citaten van jou een nog kortere samenvatting maken. Sprekers bestraffen, 
evenementen verbieden, media verbieden, vooraf mensen de mond snoeren 
(a.k.a. censuur), donaties controleren, banktegoeden bevriezen, donaties 
verbieden.”

Data-onderzoeker Ferdi Tuinman vindt het verbieden van toespraken 
‘ondemocratisch en doodeng’. “Je gaat namelijk iets verbieden waarvan je 
nog helemaal niet weet wat er gezegd gaat worden,” aldus Tuinman. “De 
democratie zie ik als iets wat we moeten beschermen. Tot zover ben ik 
het echt wel met de minister eens. Maar als we ondemocratische middelen 
inzetten, wat zijn we dan aan het beschermen?”

Vanavond in blckbx today spreekt redacteur David Boerstra over het 
opmerkelijke wetsvoorstel van justitieminister Yeşilgöz en het kabinet 
om ‘democratie-ondermijnende’ organisaties harder aan te pakken. Hij 
heeft het daarbij ook over de opmerkelijke Thorbecke-lezing die Kamerlid 
Pieter Omtzigt vrijdagavond hield in Zwolle.

Hierin beschrijft Omtzigt gedetailleerd hoe de Nederlandse regering zelf 
de grondwet aan zijn laars lapt, en dat er amper iets tegen gedaan 
wordt. Zo stelt hij dat besluiten steeds vaker op oneigenlijke plekken 
worden genomen, zoals in het Catshuisoverleg, aan klimaattafels of met 
lobbyisten, maar niet in de Trêveszaal en het parlement.

“Hiermee dreigt de parlementaire controle op de besluitvorming naar de 
achtergrond te verdwijnen," stelt Omtzigt, die als voorbeeld het 
Catshuisoverleg noemt. “De allerbelangrijkste besluiten van de regering, 
zoals de lockdown, avondklok en schoolsluiting zijn de afgelopen jaren 
genomen in een gremium dat volgens de wet helemaal niet bestaat, laat 
staan gecontroleerd kan worden door het parlement. Zonder transparantie 
en op de verkeerde plekken hebben niet de gekozen 
volksvertegenwoordigers het laatste woord, maar een minister, of erger 
nog een lobbyist.“

Ook stelt Omtzigt dat het budgetrecht van het parlement uitgehold is 
door van alles een ‘noodgeval’ te maken en dat de regering de gewoonte 
heeft om wetten slechts gedeeltelijk in werking te laten treden. “Dus 
als het goedgekeurd is door het parlement wordt het toch niet of 
gedeeltelijk in werking gesteld,” aldus Omtzigt, die daarnaast 
constateert dat de informatievoorziening aan de Kamer en de samenleving 
gebrekkig is. “Elke burger kan in Nederland de regering vragen om 
documenten openbaar te maken, op grond van de Wet open overheid. Maar 
stukken worden achtergehouden en zelden binnen de wettelijke termijn 
aangeleverd.”

Tot slot merkt het Kamerlid op dat het niet mogelijk is om naar een 
rechter in Nederland te stappen als wetten in strijd zijn met de 
grondwet en er dus via nationaal recht geen effectieve bescherming is 
van grondrechten. “De gevolgen daarvan zijn een slecht bestuur dat de 
parlementaire controle omzeilt en besluiten elders neemt. Hierin zit de 
kern van ‘slecht bestuur’, namelijk dat het land bestuurd kan worden 
door regenten, die bijzonder slechte besluiten kunnen uitvoeren zonder 
al te veel weerstand. De essentie van een democratie is immers dat 
burgers en journalisten de totstandkoming van besluiten kunnen 
controleren, zodat ze op basis daarvan bij verkiezingen hun stem kunnen 
uitbrengen. Maar in de praktijk kan dat nauwelijks.”
Staat controleert burger

Omgekeerd kan het wel: steeds meer controleert de staat de burger, ziet 
Omtzigt. Dat leidt tot grote ongelukken, zoals bij het 
toeslagenschandaal. Maar het legt ook de infrastructuur klaar waarmee 
een regering of een staat de bevolking kan controleren, commanderen en 
onderdrukken. Volgens Omtzigt wordt dat nog versterkt door de positie 
van het Europees Recht. “Wetgeving uit de Europese Unie, richtlijnen en 
verordeningen, heeft directe werking in Nederland en de aanname daarvan 
gaat feitelijk buiten de hele grondwettelijke ordening om. Wetgeving die 
in Brussel wordt vastgesteld, heeft een enorme impact op Nederland, 
zonder enige effectieve democratische controle uit Nederland.”