[D66] De nieuwe censuur: ze verbieden geen ideeën, ze drukken ze weg

[René Oudeweg]

  deanderekrant.nl
De Andere Krant - De nieuwe censuur: Karel Beckman
Karel Beckman
5–6 minutes

Ze verbieden geen ideeën, ze drukken ze weg

Datum: 24 maart 2023
Opinie
Karel Beckman


‘Jij bent Europa’, zie ik staan op grote reclameposters van de EU. 
Gevoel voor humor hebben ze wel, die Brusselse bureaucraten. Ik heb 
jaren in Brussel rondgelopen, ik weet wel een beetje hoe het er daar aan 
toe gaat. Geloof me, ‘jij’ bent zeker niet Europa!

Ik moest denken aan mijn Brusselse tijd toen ik vorige week een artikel 
schreef over de censuur die door de Europese Commissie wordt uitgeoefend 
op online media zoals Youtube, Google en Twitter. Ik had weer eens 
contact met een woordvoerder van de Commissie. Die ontkende uiteraard 
dat de EU aan censuur doet. Wat Brussel doet is “desinformatie 
bestrijden”, e-mailde hij mij. “Dat heeft niets met censuur te maken.”

Ja, ze pakken het tegenwoordig slimmer aan dan vroeger. De Commissie 
heeft onder de vlag van het Europese Digitale Media Observatorium (EDMO) 
een netwerk opgezet van 14 ‘anti-desinformatie-hubs’. Deze speuren op 
sociale media naar ‘desinformatie’. De hub voor de Benelux heet 
‘Benedmo’. Daar zijn enkele tientallen ‘experts’ bij aangesloten 
(waaronder zelfs journalisten van KRO-NCRV-programma Pointer). Hoe 
bepalen zij wat ‘desinformatie’ is? Ik heb die vraag voorgelegd aan een 
aantal van hen. Geen antwoord natuurlijk.

Maar we weten het antwoord. EDMO publiceerde namelijk op 20 januari een 
triomfantelijk rapport: ‘Anderhalf jaar bestrijding van desinformatie’. 
Daarin stonden de resultaten van de nijvere arbeid van de fact-checkers. 
Wat blijkt? Alle afwijkende meningen over kwesties als Oekraïne, 
Covid-beleid en klimaatbeleid worden aangemerkt als ‘desinformatie’. 
Zelfs complete onderwerpen staan op de zwarte lijst. Immigratie 
bijvoorbeeld, en ‘EU-instellingen’ en ‘EU-politici’. Kritiek op Ursula 
von der Leyen is dus nu ‘desinformatie’.

Concreet voorbeeld: de uitspraak ‘De Russische invasie in Oekraïne is 
gerechtvaardigd’, krijgt van EDMO het vinkje: ‘desinformatie’. Is dit 
niet een politieke mening, vroeg ik de woordvoerder van de Commissie? 
Nee, schreef hij: “Het is een feit dat Ruslands agressieve oorlog tegen 
Oekraïne niet kan worden gerechtvaardigd.” Het rapport stond vol met dit 
soort voorbeelden. Zelfs een uitspraak als ‘Elektrische auto’s zijn 
nutteloos’, wordt bestempeld als ‘desinformatie’.

Dat mensen hun mening verwarren met de feiten, kom je wel vaker tegen, 
zeker in Brussel. Maar de EU onderneemt ook daadwerkelijk actie om deze 
desinformatie te ‘bestrijden’. Eind vorig jaar heeft de EU een wet 
aangenomen, de Digital Services Act (waar ‘jij, Europa’ vast nog nooit 
van hebt gehoord!), die Brussel de macht geeft om sociale media te 
dwingen ‘desinformatie’ te verwijderen of verstoppen. Censuur dus.

Maar wacht even. Er zit een addertje onder het gras. De woordvoerder van 
de Commissie legde mij namelijk uit dat de Commissie niet zelf bepaalt 
wat desinformatie is. Dat doen de factcheckers van EDMO. En die zijn 
volgens hem, hoewel betaald door Brussel, ‘onafhankelijk’.

Dat niet alleen: het is ook niet zo dat de Commissie vervolgens de 
sociale media zegt wat ze wel en niet mogen publiceren. Nee, de 
platforms moeten zélf rapporteren aan de Commissie wat zij doen om 
‘desinformatie’ aan te pakken. Doen ze dat niet goed, dan kunnen ze een 
boete krijgen van honderden miljoenen euro’s. Het resultaat is 
natuurlijk dat de sociale media zelfcensuur gaan toepassen. ‘Het zekere 
voor het onzekere nemen.’

Ziedaar de censuur nieuwe stijl. Brussel ‘verbiedt’ niets, ze scheppen 
alleen een klimaat waarin het uiten van onwelgevallige ideeën kan leiden 
tot het sluiten van je platform. Ze verbieden geen ideeën, ze drukken ze 
weg.

Het censuurbeleid op sociale media dat vanuit Brussel wordt 
gecoördineerd en hier wordt uitgevoerd door clubjes als Benedmo (in 
samenwerking met de linkse Nieuwscheckers van Peter Burger van de 
Universiteit van Leiden), moet je zien in combinatie met de enorme 
subsidiëring van de NPO en andere media door de overheid. Daarmee worden 
kritische meningen ook weggedrukt of zwartgemaakt. (Denk aan de 
‘reportage’ van Nieuwsuur vlak voor de verkiezingen over De 
radicalisering van Thierry Baudet, betaald van uw en mijn 
belastinggeld.) Dit is hoe de gevestigde machten de publieke opinie 
controleren zonder hulp van ouderwetse censuur.

Toch wil ik deze column niet in mineur eindigen. Het gaat ze namelijk 
niet lukken. De Brusselse baantjesjagers, de gesubsidieerde 
woke-bubbeltjes, de ambtenaren van Nieuwsuur en Pointer – zij zullen er 
niet in slagen om te controleren wat wij zeggen en denken. Zij kunnen de 
waarheid niet gevangen zetten en de menselijke spirit onderdrukken. Daar 
zijn ze véél te klein voor.