[D66] Kamerkeet: (Oud-)medewerkers over Arib en de PvdA

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  6 oktober 2022
Auteur: Pim van den Dool
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/10/06/oud-medewerkers-over-arib-en-de-pvda-je-vecht-tegen-een-instituut-een-symbool-a4144402


(Oud-)medewerkers over Arib en de PvdA: 'Je vecht tegen een
instituut, een symbool'
-----------------------------------------------------------
Botsingen tussen Khadija Arib en medewerkers zijn niet bepaald nieuw. De 
vraag is of de PvdA een veilige werkomgeving bood.

Oud-PvdA-minister Margreeth de Boer herinnert het zich nog goed. Toen ze 
in 2012 voorzitter was van de commissie die over de kandidatenlijst voor 
de Tweede Kamer moest adviseren, kwam een groep PvdA-fractiemedewerkers 
naar haar toe met een verzoek. Of zij Khadija Arib niet meer op de lijst 
wilde zetten. Er waren in de jaren daarvoor te veel problemen tussen 
Arib en medewerkers geweest. 'Het was onmogelijk om met haar samen te 
werken, zeiden medewerkers', aldus De Boer.

Arib komt nog wel op de lijst, maar ondanks haar ruime ervaring op de 
30ste plek. 'Ik weet absoluut niet waarom ik zo laag sta', zei Arib er 
destijds over in NRC. De omgang met medewerkers speelde een belangrijke 
rol, zegt De Boer nu. 'Ze werkte als een paard, haar capaciteiten 
stonden buiten kijf. Maar goede omgang met je medewerkers hoort ook bij 
je rol als volksvertegenwoordiger.'

Dat Arib nu, tien jaar later, heeft moeten opstappen als Kamerlid wegens 
klachten van medewerkers, betreurt De Boer. 'Blijkbaar is er niemand 
geweest in de partij die al die jaren grip heeft gekregen op dat 
probleem.'

Arib maakte zaterdag bekend de Tweede Kamer te verlaten nadat was 
uitgelekt dat het presidium van de Tweede Kamer een onafhankelijk 
onderzoek had ingesteld naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag in haar 
tijd als Kamervoorzitter. Onderzoek van NRC liet zien dat een deel van 
haar medewerkers de werkomgeving zag als 'sociaal onveilig'. Arib 
negeerde of kleineerde medewerkers, de Ondernemingsraad noemde haar 
gedrag 'aanmatigend en intimiderend'.


Boegbeeld

In de PvdA is het plotse vertrek van boegbeeld Arib hard binnengekomen. 
Arib was jarenlang een geliefd en zeer gewaardeerd Kamervoorzitter, 
geldt binnen de partij, als vrouwelijke leider van Marokkaanse komaf, 
als een toonbeeld van geslaagde emancipatie en was een van de 
populairste PvdA'ers bij kiezers: zowel in 2017 als 2021 kreeg Arib zo'n 
50.000 voorkeurstemmen. PvdA-prominenten prezen Arib na haar vertrek. 
'Een voorbeeld', twitterde oud-leider Lodewijk Asscher. Oud-Kamerlid en 
huidig burgemeester van Arnhem Ahmed Marcouch noemde Arib 'puntig en 
humoristisch'. 'Blijf ons helpen voor de publieke zaak, Nederland heeft 
je nodig', twitterde hij.

PvdA-leider Attje Kuiken sprak steun uit voor Arib, maar liet ook weten 
dat het in de Kamer aan 'een zorgvuldig proces' voor de klagers heeft 
ontbroken. Kuiken zit in een spagaat: ze wil een boegbeeld niet zomaar 
laten vallen, maar moet tegelijkertijd uitleggen dat zij en haar partij 
wisten van problematisch gedrag van Arib en al die jaren niet hebben 
ingegrepen.

Provinciale Statenlid Jaap Stalenburg is kritisch op zowel de omgang met 
Arib als hoe de partij signalen heeft gemist. 'Als er blijkbaar al jaren 
klachten zijn, hadden we dat moeten opvangen en daar als partij iets mee 
moeten doen, ook om Arib te beschermen. Nu trekken we onze handen van 
haar af zodra het uit de hand loopt met anonieme aanvallen. Nee, wij 
zijn geen warme partij.'

Komende zaterdag geeft Kuiken tekst en uitleg aan PvdA-leden op een 
ledenraad. Een van de vragen die leven is of de PvdA zelf het gedrag van 
Arib goed op de radar had en PvdA'ers al die jaren een voldoende veilige 
werkomgeving hebben gehad. Voor dit artikel sprak NRC daarover met acht 
(oud-)medewerkers.


Niet nieuw

Dat Arib botste met medewerkers is bepaald niet nieuw. Ze wordt Kamerlid 
in 1998 en al in haar eerste termijnen bouwt ze de reputatie op dat ze 
veel meer medewerkers verslijt dan andere Kamerleden. Vooral jongere 
medewerkers haken volgens betrokkenen van destijds in hoog tempo 
gedesillusioneerd af. Het interne gedoe daarover loopt in de 
PvdA-fractie in 2007 zo hoog op dat Arib door het fractiebestuur uit de 
Stichting Ondersteuning Tweede Kamerfractie PvdA (SOT) wordt gezet, die 
het personeel voor Kamerleden werft. Ruim vijf jaar moet Arib haar eigen 
medewerkers zien te vinden, ze krijgt er een apart budget voor. Een 
unicum.

Hoewel Arib in 2012 laag op de lijst staat, komt ze toch weer in de 
Kamer omdat de PvdA onder leiding van Diederik Samsom 38 zetels haalt. 
Samsom neemt het initiatief haar terug te halen binnen de stichting. Als 
Arib zich in 2014 kandideert als fractiesecretaris, breekt opnieuw 
onrust onder de medewerkers uit. De Ondernemingsraad brengt een negatief 
advies uit. Haar kandidatuur zou 'ongeloofwaardig' zijn omdat juist de 
fractiesecretaris verantwoordelijk is voor het personeelsbeleid.

Arib wordt toch gekozen, volgens betrokkenen omdat fractieleden andere 
overwegingen belangrijker vonden. Zo stond Arib bekend als kritisch op 
de politieke koers van Samsom en samenwerking met de VVD. Het compromis 
dat wordt gevonden is dat medewerkers die zich onveilig voelen niet naar 
Arib hoeven te stappen, maar zich ook bij andere leden van het 
fractiebestuur kunnen melden, onder wie Samsom en vicefractievoorzitter 
Martijn van Dam.

(Oud-)medewerkers zeggen dat het gedrag van Arib destijds niet als 
grensoverschrijdend werd gezien. 'Het was een andere tijd, zo keken we 
daar toen nog niet naar. Er werd gezucht en gesteund, het voelde meer 
als gedoe.' Ook benadrukken PvdA'ers dat Arib met een deel van de 
medewerkers juist heel goed kon werken, en dat er zich na haar terugkeer 
in de fractiestichting in 2012 geen grote problemen meer voordeden. Een 
woordvoerder van de PvdA-fractie zegt ook dat er sinds 2012 geen 
officiele meldingen of klachten over Arib zijn geweest. In 2016 wordt ze 
gekozen als Kamervoorzitter.

Naast Arib deed ook Kamerlid Henk Nijboer dinsdag een stap terug door 
uit het presidium te stappen, donderdag gevolgd door 
vicefractievoorzitter Kati Piri. Nijboer schreef dat hij 'nog nooit 
zoveel kritiek' had gekregen, 'van binnen en buiten mijn partij', op het 
feit dat hij als PvdA'er had ingestemd met het onderzoek naar Arib. 
Nijboer stelde dat hij juist in het presidium een onafhankelijke rol 
moest bewaken en benadrukte dat hij ongeacht zijn partijkleur de klagers 
serieus wilde nemen. 'In onze samenleving zijn er de laatste jaren te 
veel voorbeelden van meldingen van klokkenluiders die in publicitair of 
politiek geweld ondersneeuwen.'

Onder (oud-)medewerkers klinkt lof voor de opstelling van Nijboer, en 
juist kritiek op de onvoorwaardelijke steun van PvdA-prominenten aan 
Arib. Een van hen: 'Als medewerker vecht je tegen een instituut, een 
symbool, dat is altijd een ongelijke strijd. Dan is het extra wrang dat 
prominenten die strijd meevoeren en geen rekening houden met medewerkers 
die onveiligheid hebben ervaren.'

Khadija Arib reageerde nog niet op een verzoek van NRC om een reactie.

--------
(c) 2022 Mediahuis