[D66] Crises van de Week Extra: Stroomnetcrisis

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

[Mensen die crises veroorzaken, suggereren graag dat niemand de 
zoveelste crisis heeft kunnen zien aankomen - en aldoende dat zijzelf 
gevrijwaard zijn van verantwoordelijkheid voor de crisis]


Bon:    Volkskrant
Datum:  20 december 2022
Auteur: Tjerk Gualtherie van Weezel en Bard van de Weijer
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wij-zijn-eraan-gewend-dat-er-altijd-stroom-uit-het-stopcontact-komt-nu-wordt-iedereen-wakker-geschud~be7a3bdf/
Ref:    
https://www.ewmagazine.nl/nederland/achtergrond/2022/12/jetten-we-gaan-weer-actieve-industrie-politiek-voeren-36168w/


'Wij zijn eraan gewend dat er altijd stroom uit het stopcontact komt.
Nu wordt iedereen wakker geschud'
---------------------------------------------------------------------

Paniek, afgelopen voorjaar bij Tennet, de beheerder van het Nederlandse 
hoogspanningsnet: het stroomnet in Noord-Brabant en Limburg zat ramvol. 
Bedrijven konden geen aansluiting meer krijgen, waardoor een economisch 
infarct dreigde voor de snelgroeiende regio. Vandaag presenteert 
minister Rob Jetten van Energie een actieplan.

Om de problemen op te lossen, stelde Jetten afgelopen zomer een speciale 
gezant aan: Ben Voorhorst, een voormalige directeur bij Tennet. Diens 
opdracht: fiks de situatie zo snel mogelijk en kijk hoe voorkomen kan 
worden dat ook de rest van Nederland, waar het stroomnet ook kraakt, in 
de problemen raakt. Want dat zou een ramp zijn voor de energietransitie, 
waarbij gas en andere fossiele brandstoffen steeds meer plaatsmaken voor 
groene stroom.

De investeringen in het elektriciteitsnet zijn al eerder flink 
opgeschroefd. Maar liefst 4 miljard euro wordt komend decennium 
jaarlijks besteed aan het verzwaren van de capaciteit. Maar er is meer 
nodig, schrijft Voorhorst in zijn actieplan dat vandaag naar de Tweede 
Kamer wordt gestuurd. Vooral dat alle betrokkenen bij de 
energietransitie veel beter moeten gaan samenwerken dan ze tot nu toe 
deden. 'Je kunt niet langer langs elkaar heen werken.'


Even terug naar afgelopen voorjaar. Waarom werd het netprobleem ineens 
zo urgent? De energietransitie zit er toch al jaren aan te komen?

Jetten: 'We hebben te maken met een dubbel succes: er is veel meer 
duurzame stroom bijgekomen dan we een paar jaar geleden dachten. En 
bedrijven zijn wakker geschud door de energiecrisis en maken nu veel 
meer tempo met elektrificatie. Dit dubbele succes heeft een keerzijde: 
al die stroom moet ook het net op. Daar liepen we tegenaan.'


De mate waarin Nederland werd overvallen, wekt niettemin verbazing.

Jetten: Er is de afgelopen jaren echt enorm geinvesteerd door de 
netbeheerders. Maar bij politici werd de urgentie minder gevoeld. Wij 
zijn toch een land dat eraan gewend is dat er altijd stroom uit het 
stopcontact komt. Nu is iedereen wel wakker geschud.'


Een geluk bij een ongeluk: de situatie in Brabant en Limburg blijkt nu 
minder ernstig dan gedacht.

Voorhorst: 'We zijn gaan kijken wat bedrijven daar eigenlijk van plan 
waren. Vaak bleek dat ze zonnepanelen wilden en de stroom daarvan terug 
leveren aan het net. Maar dat was niet erg doordacht: overdag terug 
leveren en 's nachts dan veel stroom verbruiken. Als een bedrijf een 
beetje meer investeert in een accu, dan kan het veel energie bewaren tot 
die nodig is. Dan blijkt een extra netaansluiting vaak niet nodig. Een 
andere les is dat bedrijven elkaar kunnen helpen door stroom aan elkaar 
te leveren.'

Negen van de tien keer ligt de oplossing in het eigen bedrijf, zegt 
Voorhorst. Bijvoorbeeld door vaker 's nachts en in het weekend te 
werken. Dan is de vraag naar elektriciteit laag, zijn de prijzen laag en 
is er meer ruimte op het net. Dat is ook in financieel opzicht gunstig.

'Bedrijven moeten beter kijken op welke momenten stroom goedkoop is', 
stelt de speciaal gezant. 'Is hiermee alles opgelost? Nee. Maar we 
kunnen de energie uit de zon wel efficienter gebruiken. Dat moet ook 
wel, want zoals het vroeger was, dat er altijd stroom was uit een kolen- 
of gascentrale, die tijd is voorbij.'


Kun je verwachten van ondernemers dat ze ook nog eens hun eigen 
netbeheerder worden? En 's nachts en in het weekend gaan werken?

Jetten: 'Dit geldt natuurlijk niet voor de bakker om de hoek. Die moet 
gewoon zijn elektrische ovens kunnen aanzetten. Maar grote 
ondernemingen, die toch al vaak 24/7 draaien, kunnen installaties die 
veel stroom verbruiken soms op andere momenten inzetten.'


Praten lijkt de belangrijkste les. In het actieplan staat om de 
haverklap dat overheden, netbeheerders, toezichthouders en bedrijven met 
elkaar in overleg moeten.

Voorhorst: 'Nou ja. Je moet daarna wel aan de slag. Bedrijven onderling. 
Netten moeten sneller worden verzwaard. Vergunningen moeten sneller 
geregeld.'

Jetten: 'Al dat praten leidt wel ergens toe. In Brabant en Limburg bleek 
bijvoorbeeld uit gesprekken dat een gemeente niet genoeg expertise had 
om snel een vergunning af te geven. Toen leende Tilburg een ambtenaar 
uit om vertraging te voorkomen.'


Gaan we noodsituaties zoals in Limburg en Brabant nog zien?

Jetten: 'De komende paar jaar blijft het krap. En dus spannend. Maar de 
onrust en paniek van het afgelopen voorjaar gaan we niet meer zien. 
Iedereen voelt nu verantwoordelijkheid. We zullen vast nog nieuwe 
problemen tegenkomen. En die lossen we dan samen op.'


Miljoenen subsidie voor waterstof

Zeven projecten voor groene waterstof krijgen 783,5 miljoen euro 
subsidie. Het kabinet acht groene waterstof belangrijk om de 
klimaatdoelen te halen. Ook de Europese Commissie wil de productie van 
groene waterstof de komende jaren opvoeren. De zeven projecten die het 
ministerie van Economische Zaken en Klimaat dinsdagavond aankondigde, 
krijgen een vermogen van 1,2 gigawatt. Onder meer ShellAir Liquide en 
Orsted Hydrogen krijgen subsidie. De duurzame waterstof wordt onder meer 
gebruikt voor de productie van duurzaam staal en kunstmest. Shell gaat 
de productie van (fossiele) autobrandstoffen ermee vergroenen.

--------
(c) 2022 DPG Media B.V.