[D66] Gefrustreerd gepieter heet 'blackface season'

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Het Parool
Datum:  3 december 2022
Auteur: Robert Vuijsje
URL:    
https://www.parool.nl/amsterdam/activist-jerry-afriyie-over-amsterdam-als-voorloper-is-het-progressief-om-maar-een-beetje-racistisch-te-zijn~bff87bbe/


Activist Jerry Afriyie over Amsterdam als voorloper: 'Is het progressief
om maar een beetje racistisch te zijn?'
------------------------------------------------------------------------

Jerry Afriyie (41) en zijn actiegroep Kick Out Zwarte Piet kregen ook 
dit jaar te maken met geweld toen ze wilden demonstreren. Dat was in 
Staphorst, maar Amsterdam is ook niet ideaal: 'Wij zijn goed in cherry 
picking. Hier in Zuidoost gaan kinderen zonder ontbijt naar school.'

We begroeten elkaar terwijl er een wedstrijd bezig is op het WK voetbal. 
In Qatar. Maar Jerry Afriyie is recht in de leer, hij doet niet aan 
smalltalk over voetbal. 'Nee, ik kijk niet naar dat toernooi. Terwijl ik 
tot mijn 16de niets anders deed dan voetballen.'

Meteen al, dertig seconden na onze begroeting: 'Ik leer mijn kinderen 
dat je drie dingen kunt doen als je onrecht ziet. Of je zorgt dat het 
stopt - als dat in jouw macht ligt. Of je zegt er wat van. Of je loopt 
weg. Maar je doet nooit mee.'

'Ghana speelt op het WK? Met Kudus, van Ajax? Ik heb het niet gevolgd, 
ik was te druk met blackface season.' Over blackface season, oftewel 
Afriyies protestacties tegen Zwarte Piet, zo meer. Eerst wat hij zelf 
omschrijft als het begin van zijn strijd tegen onrecht.

In Ghana groeide Afriyie de eerste jaren op met zijn oma en tantes, in 
Kumasi. Zijn vader was naar Nederland verhuisd, in de hoop hier te 
kunnen studeren. En zijn moeder wilde ook de ruimte hebben om te kunnen 
studeren, elders in Ghana. 'Bij mijn oma en tantes was ik een observant, 
ik bestudeerde alles wat ik daar zag gebeuren. Ik zag ze strijden, hun 
blijdschap, hun frustraties - alles.'

'Over het leven hoorde ik prachtige verhalen, over hoe wij met elkaar 
horen om te gaan, maar ik zag ook onrecht tegen vrouwen. Ik dacht: he, 
wat is hier aan de hand, het leven is helemaal niet mooi. En ik hoorde 
verhalen over hoe God wilde dat ik iedere avond zou bidden. Alleen werd 
het me verteld door iemand die dat zelf niet deed. Ik begon vragen te 
stellen, geloofde niet alles wat me werd verteld. Daar lag de bron voor 
wat ik zag toen ik in Nederland aankwam: sinterklaas hoort een 
kinderfeest te zijn, alleen is het niet voor alle kinderen, dit klopt 
niet.'

Op zijn 11de verhuisde hij naar Utrecht. 'Mijn ouders scheidden en mijn 
broertje en ik gingen naar onze vader. Na een scheiding kunnen kinderen 
naar een andere stad of wijk verhuizen, ik ging naar een ander land. Het 
was spannend.'


Hoe was het in Utrecht?

'Ik kreeg daar een goede kans om Nederland te leren kennen, beter dan 
wanneer ik meteen naar de Bijlmer was gekomen, tussen bijna alleen maar 
zwarte mensen. In Hoograven woonden we tussen Nederlanders met een 
Turkse, Caribische, Marokkaanse, autochtone of Ghanese afkomst. Vlak bij 
ons huis stond een woonwagenkamp.'

'Het waren de jaren 90, de Bijlmer werd gezien als gevaarlijk, mijn 
vader wilde hier geen kinderen grootbrengen. We kwamen wel al op bezoek 
bij familie en vrienden en ik dacht meteen: in de Bijlmer ben ik thuis, 
op straat hoorde ik mensen Twi spreken, onze taal, waarom wonen we niet 
hier?'


Waarom verhuisden jullie toch?

'Mijn vader had een Ghanese winkel. In Utrecht woonden ook Ghanezen, 
maar niet zoveel als hier. Op mijn 15de kwam ik hier wonen, tot die tijd 
was ik elke paar jaar verhuisd, ook binnen Ghana. De Bijlmer zie ik als 
thuis, hier heb ik het langste gewoond. Ik was altijd al bezig met 
zwarte emancipatie en in Utrecht zag ik ook dat zwarte Nederlanders het 
moeilijk hebben. Maar hier kwam ik te wonen tussen mijn mensen, 
tienduizenden bij elkaar die zich dagelijks moesten invechten. Dat 
maakte de urgentie groter, ik wilde iets verbeteren aan de zwarte 
conditie in Nederland.'


Verschilt Amsterdam van de rest van Nederland?

'Het is een land binnen een land. Alleen denk ik niet dat we 
progressiever zijn, zoals we zelf altijd denken. We weten onze 
tekortkomingen beter te verbergen, dat is iets anders. Je moet niet over 
jezelf zeggen dat je zo progressief bent, dan kom je nooit verder. Dan 
ga je achterover liggen.'

'Is het progressief om maar een beetje racistisch te zijn? Wij denken 
dat mensen in dorpen als Staphorst geen medemenselijkheid kennen, maar 
hier in Amsterdam-Zuidoost gaan kinderen 's ochtends zonder ontbijt naar 
school. Wij zijn goed in cherry picking, in het uitzoeken van de 
elementen die ons hoger plaatsen dan de rest van het land.'


Verschilt de Bijlmer van de rest van Amsterdam?

'Toen ik kinderen kreeg, wilde ik met ze naar een speeltuin. Bij de flat 
was een wip, als we naar een schommel wilden, moesten we weer een stuk 
lopen. In andere delen van de stad is er gewoon een speeltuin met alles 
erop en eraan. Hier sloten ze het buurthuis en arresteerden ons daarna 
voor samenscholing. Het verschil zit in de huidskleur van de bewoners en 
in hoe er geinvesteerd wordt.'

We zitten in het kantoor van de Stichting Nederland Wordt Beter, de 
organisatie die mede door Afriyie werd opgezet en waar Kick Out Zwarte 
Piet (KOZP) onder valt. Niet ver van metrostation Bullewijk. Uit het 
raam kun je de spoorlijn zien. 'In elke wereldstad zie je hetzelfde: een 
achtergestelde wijk die door een treinspoor in tweeen wordt gedeeld. De 
ene kant is een no-goarea, aan de andere kant wordt geinvesteerd.'

'Wij zitten aan de verkeerde kant. Alle mooie nieuwe dingen worden 
gebouwd aan de andere kant. De Arena Boulevard, Ziggo Dome, de hotels en 
kantoren daaromheen. Je ziet nu al de posters hangen van de 
nieuwbouwprojecten met foto's van de mensen voor wie die worden gebouwd. 
Die mensen lijken niet op mij.'

'We zijn de Bijlmer al kwijt, ook aan deze kant komt de vernieuwing. Het 
is niet de wijk die wordt vernieuwd, maar de mensen die er wonen. Ik 
woon in een huurhuis van Eigen Haard, net zoals de buren. Mijn buurvrouw 
verhuisde en haar woning wordt nu in de vrije sector verhuurd. Als ik 
wegga, zal mijn huis dus ook vrije sector worden. De verandering van 
Bijlmer naar Zuidoost: het is een spel met woordjes. Zodat witte mensen 
die hier komen wonen, kunnen denken: we zitten in Zuidoost, niet in de 
Bijlmer.'


Wanneer zag je voor het eerst een Zwarte Piet?

'In Utrecht zag ik een verkleedpartij op straat. Pas toen ik werd 
uitgescholden voor Zwarte Piet, op het voetbalveld en op school, dacht 
ik: dit klopt niet. Het was niet bedoeld als compliment, want we hadden 
ruzie. Ik vroeg aan Caribische Nederlanders wat dit was, zij woonden 
hier al langer. Hun houding was: laat het, ze zijn racistisch en 
luisteren toch niet naar ons.'


Denk je dat het een verschil maakt dat jij hier pas kwam wonen toen je 
11 was?

'Natuurlijk, ik was op een leeftijd dat ik me niet liet indoctrineren 
met het westerse superioriteitsgevoel. In Ghana werd ik al gezien als 
een volwassene. Puberen - wat is dat? In Ghana bestaat dat niet. Ik zag 
meteen: dat verhaal over die schoorsteen klopt niet en die Piet speelt 
een ondergeschikte rol, dat gaan we niet doen.'

Op 19 november ging Afriyie met KOZP, vergezeld van Amnesty 
International als waarnemers, voor een vreedzame demonstratie naar 
Staphorst. De lokale zwart geschminkte bevolking reageerde zo agressief 
dat het tot in de Tweede Kamer werd besproken. 'Het enige wat wij zwarte 
Nederlanders hebben, is ons protestrecht. We hebben geen premier, geen 
instituten en nauwelijks burgemeesters. Het is elke keer hetzelfde 
verhaal als we van dat recht gebruik willen maken: burgemeesters 
behandelen de intocht als een grondrecht en onze demonstratie niet, 
terwijl het volgens de wet precies omgekeerd is. De agressie tegen ons 
wordt niet of minimaal bestraft. Protesterende boeren mogen alles doen 
wat ze willen, als wij ergens vreedzaam staan met een T-shirt aan moeten 
we kapot.'


Waarom wil je naar een plaats als Staphorst gaan?

'Als Nederlander vind ik dat ik me overal in Nederland veilig moet 
kunnen voelen. Het kan niet zo zijn dat er een lijst is met steden en 
dorpen waar ik in november en december niet heen mag. Ik zeg ook niet 
tegen andere Nederlanders: dit deel van het land is niet voor jou. Dit 
land heeft nog altijd moeite om de oude hierarchie los te laten, waar 
wit bovenaan stond en zwart onderaan.'

'Jij zegt nu weer dat ik zelf een Ashanti ben. Maar je kunt de 
geschiedenis van Nederland niet vergelijken met die van Ghana. Op de 
wereld bestaat geen conflict waar geen collaboratie plaatsvindt. Moet ik 
na de Tweede Wereldoorlog alle niet-Joodse Nederlanders verdacht maken? 
Ashanti werden zelf ook tot slaaf gemaakt, hoe weet je dat mijn 
voorouders daar niet bij hoorden? En sinds wanneer zijn Ashanti leidend 
voor wat wij vinden? Als het gaat om wetenschap, kijken wij dan naar 
Ghana? Maar bij de invloed van slavernij op de wereld ineens wel? Je 
kunt niet je eigen fouten weggummen door te wijzen naar een ander. Ghana 
werd gekoloniseerd, het is pas 65 jaar een onafhankelijk land, hoe kun 
je daarvan hetzelfde verwachten als van Nederland?'


Zie je progressie in Nederland in de laatste tien jaar?

'Ik zie alleen maar een stijgende lijn vanaf de dag dat ik in 2010 werd 
benaderd om te protesteren tegen Zwarte Piet, door Raul Balai - de zoon 
van Leo Balai, de Surinaamse schrijver. Ik ben niet negatief over 
Nederland, het is de toekomst voor al onze kinderen.'

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
CV

Jerry Afriyie (Bechem, Ghana, 1981) is medeoprichter van Kick Out Zwarte 
Piet (KOZP). Hij speelde een grote rol bij de nationale verandering van 
Zwarte Piet.

Amsterdammers klagen graag over de snel veranderende stad, maar willen 
hier toch blijven wonen. Hoe werkt dat, vraagt schrijver Robert Vuijsje 
(Alleen maar nette mensen, Salomons oordeel) zich af in een wekelijkse 
interviewserie met bekende en minder bekende Amsterdammers. Lees hier 
alle afleveringen terug.
   
https://www.parool.nl/dossier/amsterdammers-over-de-veranderende-stad-storystream


De stad van... Jerry Afriyie

Echt Amsterdams
'Elkaar niet mogen, maar toch voor elkaar klaar staan wanneer het ertoe 
doet.'

Accent
'Het is een mix van waar ik ben geweest in mijn leven. Ik praat met het 
accent van mijn voorouders.'

Partner
'Ze komt ook uit de Bijlmer.'

Huur of koop
'Huur. Dat is wat Amsterdam mij gunt.'

Import
'Amsterdam is import. Het is ooit begonnen met hutjes bouwen op een 
moeras. Niemand heeft het van God gegeven recht om Amsterdam te claimen, 
de hele wereld komt hier bij elkaar. Verwelkom ze zoals jij ook ooit 
bent verwelkomd.'

--------
(c) 2022 DPG Media B.V.