[D66] Prikken wat de pot schaft, anders sta je achteraan de rij (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #681)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  28 mei 2021
Auteur: Annemieke van Dongen
URL:    
https://www.ad.nl/nieuws/prikken-wat-de-pot-schaft-anders-sta-je-achteraan-de-rij-efficient-of-oneerlijk~a397138d


Prikken wat de pot schaft, anders sta je achteraan de rij:
efficient of oneerlijk?
----------------------------------------------------------

Leeftijd is de belangrijkste bepaler van het merk vaccin dat je krijgt. 
Dat toeval is voor sommige mensen die AstraZeneca of Janssen krijgen 
slecht te verkroppen. 'De overheid zou de beeldvorming moeten omdraaien. 
Als je Janssen neemt, ben je al na een prik beschermd. Dan kun je al in 
juni naar een festival', stelt Danielle Timmermans, hoogleraar 
risicocommunicatie en volksgezondheid.

'Yes, mijn vaccinatie-uitnodiging!', dacht Karin de Jong (53) uit Leiden 
toen ze zaterdag haar post uit de brievenbus haalde. 'Maar toen keek ik 
nog eens goed en zag ik dat ik Janssen zou krijgen. Dat durf ik niet. In 
Belgie en de VS zijn daar vrouwen aan overleden. Ik heb een dochter van 
11, stel dat mij dat overkomt?' Ze baalt. 'Ik wil graag gevaccineerd 
worden. Als ik een jaar eerder of twee jaar later was geboren, had ik 
Pfizer gekregen, net als de meeste Nederlanders. Dat vaccin heeft ook 
nog eens een hogere beschermingsgraad.'

Helaas voor de Leidse: ze kan niet kiezen welk merk vaccin ze krijgt. 
Vanwege de efficientie 'prikken we wat de pot schaft', zoals minister 
Hugo de Jonge van Volksgezondheid het zelf verwoordt. Wekelijks krijgen 
we varierende hoeveelheden vaccins geleverd van vier verschillende 
fabrikanten, die volgens hem voorlopig allemaal keihard nodig zijn om de 
coronapandemie te bestrijden.


Op geboortejaar

Nu de meeste voorrangsgroepen (zoals zorgmedewerkers, mensen met 
medische indicatie en ME'ers) zijn ingeent, is geboortejaar bepalend 
voor wie welk vaccin krijgt. 'Alle vaccins die we in Nederland gebruiken 
zijn goed en beschermen tegen Covid', verklaart Susan van den Hof van 
het RIVM. 'Naast het advies van de Gezondheidsraad kijken we vooral naar 
de voorraad vaccins en wie er aan de beurt is om gevaccineerd te worden. 
We vaccineren van oud naar jong.'

Karin de Jong valt onder de eerste leeftijdsgroep die toevallig het 
Janssen-vaccin krijgt, omdat er net een flinke voorraad werd geleverd 
toen die aan de beurt was: de geboortejaren 1967 en 1968. Net zoals de 
leeftijdsgroep 60 tot 64 jaar (bouwjaar 1956 t/m 1960) door een 
samenloop van omstandigheden AstraZeneca toebedeeld heeft gekregen.


In opspraak

Voor een deel van de mensen uit die groepen is dat toeval moeilijk te 
verkroppen. Beide vaccins kwamen eerder in opspraak vanwege een zeer 
zeldzame maar ernstige bijwerking, sinustrombose, die vooral jongere 
vrouwen lijkt te treffen. Na een tijdelijke prikstop besloot minister De 
Jonge op advies van de Gezondheidsraad dat AstraZeneca voortaan naar 
60-plussers ging. Voor het Janssen-vaccin, waarbij de bijwerking nog 
zeldzamer is, legde hij geen leeftijdsgrens op. 'Het risico als je 
corona krijgt op gezondheidsschade, ziekenhuisopname of zelfs de dood is 
vele malen groter dan de zeer zeldzame ernstige vorm van sinustrombose 
bij jongere vrouwen', aldus zijn woordvoerder.

Die rationele afweging kan niet iedereen overtuigen. Zo hebben meer dan 
15.000 60-plussers een petitie ondertekend waarin ze het kabinet vragen 
om een ander vaccin dan AstraZeneca. De 61-jarige Marion de Gruijl uit 
Dordrecht durft bijvoorbeeld haar coronavaccinatie niet te halen omdat 
in haar familie stollingsziekten voorkomen. 'Mijn moeder heeft 
longembolieen gehad, mijn broer heeft er hart- en hersenschade door 
opgelopen', vertelde ze eerder in deze krant. 'Ik wil dolgraag ingeent 
worden. Maar AstraZeneca durf ik niet aan.'


'Geef alternatief'

Volgens ic-arts Diederik Gommers moet er een oplossing komen voor 'de 
grote groep vrouwen tussen 60 en 65 jaar die moeite heeft met het vaccin 
van AstraZeneca'. 'Het is vreselijk dat die mensen ziek worden en 
overlijden. Ik wil zo graag dat die groep ook gevaccineerd wordt, dat ik 
zou zeggen: geef die mensen een alternatief als ze angstig zijn', zei 
hij maandag in deze krant.

Danielle Timmermans, hoogleraar risicocommunicatie en volksgezondheid 
aan de VU in Amsterdam, is het eens met de ic-arts. Zij vindt dat de 
overheid zelf onrust heeft gezaaid met slechte communicatie over de 
risico's en baten van de vaccins. 'Het is volkomen ongeloofwaardig dat 
een vaccin voor iemand van 59 niet veilig is en vanaf 60 wel. Mensen 
horen bovendien dat buurlanden andere leeftijdsgrenzen hanteren.'

Ook zij pleit er daarom voor om mensen die een bepaald vaccin echt niet 
willen een alternatief aan te bieden. 'Anders laten zij zich misschien 
helemaal niet inenten. Of zijn ze pas maanden later aan de beurt, als 
alle andere groepen geweest zijn. Al die tijd lopen zij nog risico op 
corona. Deze mensen mogen niet opdraaien voor fouten die de overheid 
heeft gemaakt.'


Veegrondes

Deze mensen toch Pfizer of Moderna aanbieden, hoeft volgens de 
hoogleraar niet te betekenen dat anderen daardoor langer op hun 
vaccinatie moeten wachten. Ze wijst erop dat genoeg Nederlanders wel 
staan te springen om een AstraZeneca- of Janssen-prik. Zeker als ze 
daarmee eerder aan de beurt zijn. 'Kijk naar Prullenbakvaccin.nl, waar 
huisartsen overtollige AstraZeneca-vaccins aanbieden: daar staan mensen 
voor in de rij. Zes op de tien Nederlanders wil best met AstraZeneca 
worden ingeent, blijkt uit een peiling. De overheid zou de beeldvorming 
moeten omdraaien door de voordelen te benadrukken. Als je Janssen neemt, 
ben je al na een prik beschermd. Dan kun je al in juni naar een 
festival.'

Minister Hugo de Jonge stelt in een reactie dat er nog steeds een tekort 
is aan vaccins. 'Veegrondes met andere vaccins zijn daarom nu niet aan 
de orde', laat hij weten via een woordvoerder. 'Ons advies blijft: neem 
het eerste vaccin dat je krijgt aangeboden.' Wie dat niet doet, staat 
volgens hem achteraan in de rij. Pas als alle zestigers hun tweede dosis 
hebben gehad, wordt AstraZeneca wellicht aangeboden aan jongeren die 
eerder gevaccineerd willen worden, stelde hij onlangs in de Tweede 
Kamer. Daarom heeft hij de Gezondheidsraad gevraagd om te onderzoeken of 
de leeftijdsgrens voor AstraZeneca weer kan worden verlaagd.

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.