[D66] George Soros jaagt Nederlanders hun sociale huurhuis uit

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  15 mei 2021
Auteur: Jacqueline van Ginneken
URL:    
https://www.ad.nl/wonen/schatrijke-george-soros-verdiende-miljoenen-aan-nederlandse-volksbuurt-kwetsbaren-zijn-de-pineut~a5247f3a/


Schatrijke George Soros verdiende miljoenen aan Nederlandse volksbuurt:
'Kwetsbaren zijn de pineut'
-----------------------------------------------------------------------

Beleggers uit binnen- en buitenland hebben de afgelopen jaren een 
begerig oog laten vallen op de Nederlandse sociale huurhuizen. Goede 
handel. Zo zijn met ruim 600 woningen van de Arnhemse woningcorporatie 
Vivare miljoenenwinsten gemaakt. Vivare verkocht de huizen in 2016 aan 
de Amerikaanse multimiljardair George Soros. Krap twee jaar later gingen 
diezelfde huizen over naar de Brabantse succesvolle ondernemer Ben 
Mandemakers. Een lucratieve deal: Soros pakte hierbij een winst van ruim 
83 miljoen euro.

Ineens hebben ze een nieuwe huisbaas, de bewoners van ruim zeshonderd 
huurhuizen in Arnhem en regio. George Soros koopt de sociale 
huurwoningen van woningcorporatie Vivare die dringend geld nodig heeft. 
De Hongaarse-Amerikaanse multimiljardair belooft een goede huisbaas te 
zijn, hij wil de huizen zeker twintig jaar houden. Maar al na twee jaar 
is alles anders. Monopoly met sociale huurhuizen: wat betekent dat voor 
de bewoners?


Verlaten kantoor

Daar zitten ze dan, op een doordeweekse avond in mei 2015, de 
afgevaardigden van huurdersverenigingen De Brug, Tweestromenland, de 
Renkumse Huurdersvereniging, Huurdersvereniging Rheden en Overbetuwe in 
het verlaten kantoor van Vivare aan de Westervoortsedijk. Te wachten op 
de belangenbehartigers van George Soros.

Deze Hongaarse-Amerikaanse multimiljardair wil 610 woningen kopen van 
Vivare, huurhuizen waarvan het merendeel met een maximale huurprijs in 
de sociale sector valt, dus onder de huurtoeslaggrens (nu 752 euro). 
Vivare heeft geld nodig om de verhuurderverheffing te betalen die in 
2013 is ingevoerd, een belasting van 17 miljoen euro. Per jaar.

Daarom staan de huurhuizen in de etalage. Het gaat om enkele villa's, 
herenhuizen en losse panden, maar ook om hele straten en wooncomplexen 
in Arnhem, Velp, De Steeg, Dieren, Westervoort, Duiven, Elst en Renkum. 
Ze hebben zoveel vragen, de huurdersverenigingen. Daarom willen ze 
Soros-vertegenwoordigers zelf spreken: wat zijn de plannen? Ze willen 
zekerheid.

En daarom besluit Vivare om de zaakwaarnemers uit Londen in te vliegen. 
Letterlijk, herinnert Jose van den Bor zich, de voorzitter van de 
Arnhemse huurdersvereniging.


Intensief en openhartig gesprek

De Britse zaakwaarnemers rijden rechtstreeks van Schiphol door naar 
Arnhem, naar het kantoor van Vivare.  Jose van den Bor wil net als haar 
negen andere collega's van de andere huurdersverenigingen, maar een ding 
weten: 'Hoe lang wil Soros de huizen houden?'

In een anderhalf uur durend 'intensief en openhartig' gesprek bezweren 
de Soros-zaakwaarnemers dat ze de Arnhemse huizendeal zien als een 
investering voor de lange termijn. Ze hebben meer huizen. En huizen, 
zeggen ze, geeft rust. Die zorgen voor een stabiel inkomen. Belangrijk 
voor het familiebedrijf dat Soros runt.


Populair

Miljardairs, buitenlandse beleggers of rijke particulieren: de 
Nederlandse woningmarkt blijkt buitengewoon populair voor investeerders. 
Terwijl het aantal sociale huurwoningen van woningcorporaties nauwelijks 
groeit of zelfs iets krimpt (in Twente), neemt het aantal particuliere 
huurwoningen in handen van beleggers fors toe sinds 2012. In het 
verspreidingsgebied van De Gelderlander met 24 procent, in dat van de 
Stentor met 13,2 procent en dat van Tubantia met 23,7 procent.

De Woonbond, de landelijke huurdersvereniging, volgt de ontwikkelingen 
met een kritische blik. 'De afgelopen jaren hebben we veel verkopen 
gezien, tot aan grote buitenlandse beleggers die plukken 
corporatiehuizen kochten. Het was natuurlijk beleid vanuit Den Haag - 
toenmalig minister Stef Blok zat nog net niet op een makelaarsscooter', 
zegt Marcel Trip, woordvoerder van de Woonbond.


Familie

Terug naar die doordeweekse avond in mei in 2015 waar de 
vertegenwoordigers van de huurdersverenigingen kritische vragen stellen 
aan de potentiele koper. De Soros-afgevaardigden zijn heel open, 
joviaal, afficheren zich als een familiebedrijf. Soros zou goed voor de 
huurders zorgen, waarom zou hij dat niet doen? 'We zijn een familie'. 
Jose van der Bor is gerustgesteld. 'Zakelijk gezien klonk het plausibel. 
En als iemand de intentie heeft om de huizen tien, vijftien jaar te 
houden, dan zeg je niet meteen nee.'

Vijf jaar later weet Hanneke* niet meer hoe ze de huur nog moet betalen. 
Het arbeidershuisje met de rode dakpannen in de Geitenkamp, fraai 
gelegen op de stuwwal in Arnhem-Noord op fietsafstand van het 
stadscentrum, is voor haar te duur geworden - ze moet op zoek naar een 
ander huis, een goedkopere woning, een sociaal huurhuis.


Alles anders

In maart 2016 wordt Soros haar nieuwe huisbaas en sindsdien is alles 
anders. Elk jaar moet ze weer tientjes meer huur betalen. Terwijl er 
volgens Vivare niet zoveel zou veranderen. 'Uw huurprijs wijzigt niet 
als gevolg van de verkoop'. Die informatiebrief heeft ze nog ergens 
liggen. De huur klimt inmiddels richting de 800 euro per maand, hoe lang 
houdt ze dat vol?

Elk jaar de hoofdprijs. Niet alleen voor Hanneke, ook voor honderden 
andere oud-huurders van Vivare die door de huizendeal in handen van 
Soros zijn overgegaan. Dick van den Berg uit Velp krijgt jaarlijks de 
wettelijk maximaal toegestane huurverhoging voor zijn kiezen, vorig jaar 
5,1 procent. Toen hij er kwam wonen, elf jaar geleden, was zijn Velpse 
huis aan de Doctor Van Voorthuijsenstraat een sociale huurwoning. Na een 
strijd van twee jaar van bewonersprotesten, handtekeningenacties, 
Kamervragen en een hoorzitting van de Autoriteit Woningcorporaties gaan 
ook deze huizen in 2017 over naar Soros. 'Die heeft het niet gekocht om 
sociaal te wezen,' zegt hij.


3,5 keer de huur

Bij woningcorporatie Vivare zouden de kleine Velpse tweekamerwoningen 
niet boven de huurgrens van 450 euro gaan. Nu staan ze voor 600 euro te 
huur op Funda. Eis is bovendien dat de nieuwe bewoner 3,5 keer de huur 
verdient. Dat red je niet met een uitkering.

De belofte van Soros blijkt al snel een lachertje. De langetermijnvisie 
omspant geen twintig jaar maar twee jaar. In 2018 verkoopt Soros de ruim 
zeshonderd huizen in Arnhem en regio. Aan Ben Mandemakers, inderdaad die 
van de keukens. Een goede business, want hij staat hoog in de Quote 500. 
Mandemakers boert niet alleen goed met zijn keukens. Vanuit zijn 
particuliere beleggingsmaatschappij DM Equity Partners is de koning van 
de keuken ook groot in huizen.


Geen straatnamen maar clusters

In het voorjaar van 2018 gaan de huizen dus weer over de toonbank. 
Plukjes woningen. Geen straatnamen maar clusters. Cluster 19, cluster 
20, cluster 25. Alsof het zoete broodjes zijn.

De huurdersvereniging trekt aan de bel en stelt lastige vragen: hoe zit 
het met de afspraken? Vivare geeft niet thuis. 'Je moet het loslaten', 
krijgt Jose van den Bor te horen. Instanties trekken hun handen ervan 
af. Verkocht is verkocht.

Of ze nu George Soros of Ben Mandemakers heten - voor Hanneke, Dirk en 
de andere huurders maakt het geen verschil. Ook onder de nieuwe 
superrijke Nederlandse huisbaas gaan de huren omhoog, elk jaar weer. 
Totdat het niet meer gaat en de huurder de deur achter zich dichttrekt, 
omdat hij het niet kan betalen. Soms komt er een bord in de tuin: 'Te 
Koop'. Zo gaat het met de 37 huizen in de Geitenkamp.

De voormalige sociale huurhuizen in de Geitenkamp blijken gewild. De 
gekte op de huizenmarkt zorgt ervoor dat ze nu makkelijk voor 200.000 
euro en meer weggaan. Moet er nog wel veel gebeuren, ondervonden twee 
kopers. 'Het leek wel of er dertig jaar niets aan was gedaan,' zegt een 
bewoonster die het huis in de zomer van 2018 kocht.


Hoe zit het met de regels?

Maar hoe zit het met die regels? Kan een woningcorporatie zeshonderd 
sociale huurhuizen verkopen aan een koper. Ja, dat kan. Maar, het 
ministerie van Binnenlandse Zaken moet de deal goedkeuren. En daarbij 
weegt de mening van de gemeente mee. Hoe zwaar de stem van de gemeente 
is, is niet duidelijk.

'We waren er niet gelukkig mee, maar juridisch was het niet tegen te 
houden', zegt de Arnhemse oud-wethouder Gerri Elfrink nu. De beloften 
aan de toenmalige SP-wethouder Wonen zijn te mooi om waar te zijn. 
'Soros is van plan de woningen in Nederland, waaronder die in Arnhem, 
jarenlang te exploiteren, net als een woningcorporatie', belooft Ben 
Barret namens Soros in een onderhoud met de wethouder. En: 'Het 
beleggingsdoel van Soros is het opgebouwde familiekapitaal te beschermen 
waarbij opbrengsten boven gewenst niveau veelal worden aangewend voor 
goede doelenfondsen'.


Beleggers azen op sociale woningbouw

Elfrink geeft in november 2014 een positief advies over de verkoop van 
de Arnhemse huizen, 216 in totaal. Het is de tweede keer in korte tijd 
dat beleggers azen op sociale woningbouw in zijn stad. Een paar maanden 
daarvoor heeft de wethouder zich nog verzet tegen de verkoop van drie 
Arnhemse complexen met 151 huurwoningen van Vestia. Deze grootste 
woningcorporatie van Nederland dreigt om te vallen als gevolg van een 
miljardendrama met beleggingen en investeringen met grote financiele 
risico's. De woningcorporatie moet huizen verkopen en het is Patrizia 
Wohnmodul die er met de buit vandoor gaat.


Huren optrekken

Deze Duitse investeerder die 577 miljoen voor de huizen betaalt, maakt 
geen geheim van de intenties: de huren optrekken naar de maximaal 
redelijke huur. Voor de huurders betekent dat jaarlijkse huurverhogingen 
en als een bewoner weggaat, forse huurstijgingen. 'Het belang van de 
beleggers - het realiseren van opbrengst - staat voorop', schrijft de 
gemeente Arnhem, gealarmeerd na een gesprek met de Duitse investeerders 
van Patrizia.

Arnhem heeft er weinig fiducie in de deal te kunnen tegenhouden. De 
sanering van het zieltogende Vestia die mede aanleiding voor deze 
verkoop is - het gaat in totaal om 5500 huizen - zal immers zwaar 
meewegen.


Woningen afgepakt

Buurgemeente Rheden zwicht eveneens voor de mooie beloften van Soros die 
alle argumenten uit handen heeft geslagen om de verkoop van 
Vivare-huurhuizen in Velp en De Steeg te dwarsbomen.

In het kantoortje van huurdersvereniging Rheden pakt John Berends, hij 
is de secretaris, de twee vuisten dikke ordner erbij met gele, rode en 
blauwe labels. 'Die huizen in de Geitenkamp hadden nooit verkocht mogen 
worden', zegt hij. 'Kleine woningen waar juist zo'n behoefte aan is, 
zijn nu afgepakt. Het gaat om sociale huur, om mensen die het amper 
kunnen betalen. Hier woont de onderkant van de samenleving, mensen die 
van 50 euro in de week moeten rondkomen.'


Kwetsbare mensen

Dat ziet de huurdersvereniging ook in Velp, bij de huizen aan de Doctor 
van Voorthuijsenstraat. Onder Vivare was de huur 432 euro voor een 
maisonnette, nu 600. Van de drie wooncomplexen in deze straat zijn er 
twee verkocht aan Soros. Maar de huurdersvereniging wilde dat ze alle 
drie bij Vivare bleven. Omdat hier voornamelijk Velpenaren wonen met een 
uitkering, een arbeidshandicap - kwetsbare mensen. Mensen die nooit 
overgeleverd mogen worden aan commerciele verhuurders. 'Die zijn de 
pineut.'

Arnhem had liever gezien dat andere woningcorporaties de Vivare-huizen 
zouden overnemen. Die kans hebben ze ook gehad. Het is namelijk een 
wettelijke eis dat een corporatie die woningen in de verkoop doet, die 
eerst aanbiedt aan een collega-corporatie. De antwoorden van de 
corporaties varieren van 'nee, geen geld' tot 'geen interesse'.


Netjes betalende mensen

Maar als woningcorporaties afhaken, waarom zouden buitenlandse 
investeerders wel belangstelling hebben voor de plukjes woningen in 
Arnhem en vijf omliggende gemeenten? En hoe kan het dat een Amerikaanse 
miljardair als Soros het begerig oog laat vallen op sociale huurhuizen 
in Nederland?

Goede vraag, reageert Paul de Vries, woningmarktexpert bij het Kadaster 
in Apeldoorn: 'Dat weet ik toevallig wel. Hiervoor werkte ik bij de 
Rabobank, ik had een bureautje in Londen en mijn baan bestond uit praten 
met investeerders wereldwijd. De Nederlandse woningmarkt staat bekend in 
'de wereld' als markt van netjes betalende mensen, met waardevast 
vastgoed, weinig betalingsachterstanden. En, dat komt er ook nog bij, 
een grote sociale huurwoningvoorraad, dus veel corporatiewoningen.''


Gedroomde kandidaat-koper

Die corporatiewoningen zijn ook nog van een vrij goede kwaliteit, 
vervolgt hij. Bovendien is het beleid van toenmalig minister Blok ook om 
sociale huurwoningen te verkopen aan beleggers.

Soros met zijn beleggingsvehikel Quantum Strategic Partners is voor 
Vivare de gedroomde kandidaat-koper.  Verkoop aan (buitenlandse) 
beleggers is allemaal niks om wakker van te liggen. Voor de huurders 
verandert er niets. 'Koop breekt geen huur', stelt Vivare: 'De huidige 
huurcontracten zullen worden gecontinueerd'. Dat schrijft ook minister 
Ollongren in 2019 in antwoord op vragen van SP-Kamerlid Sandra 
Beckerman.


Geen reactie

Maar waarom heeft Vivare de woningen niet aan de zittende huurders te 
koop aangeboden? Dat deed de woningcorporatie voorheen wel. 
Vivare-directeur Eric Angenent: 'We hebben de huizen wel aangeboden aan 
de zittende huurders, maar geen reactie. Logisch, want huurders hebben 
een laag inkomen, daarom wonen ze in een corporatiewoning. Geld was voor 
ons een belangrijk doel. In 2013 kregen we te maken met de 
verhuurderheffing (een belasting van het Rijk, red.). Dat was voor 
Vivare 17 miljoen per jaar. We hadden al gesneden in eigen kosten, 
afscheid genomen van medewerkers.'


Hoofd vol vragen

Vijf jaar later zit Jose van den Bor van de Arnhemse huurdersvereniging 
met een hoofd vol vragen. 'Om hoeveel geld gaat het en waar is het geld 
naar toe gegaan? We wilden dat het naar nieuwe sociale huurwoningen 
ging, naar onderhoud. Maar op die vragen hebben we nooit antwoord 
gekregen. Dit grote bedrag moest ten goede komen aan woningen in de 
regio. We wilden dat er een aparte boekhouding van kwam en wij dachten 
dat we het geregeld hadden. Maar het is nooit apart in de administratie 
gekomen.'

Volgens Vivare-directeur Angenent is dat nooit de bedoeling geweest en 
kan het ook niet. 'Omdat we een bedrijfsfinanciering hebben voor al onze 
23.000 woningen en geen financiering per complex.'


44 miljoen euro

Soros betaalde overigens 44 miljoen euro aan Vivare voor de 610 
woningen. Enkele maanden eerder nam zijn bedrijf voor 53,6 miljoen euro 
al een kleine 500 huizen over van twee particuliere beleggers. In die 
portefeuille zaten ook zo'n 200 woningen in de Arnhemse wijk Vredenburg. 
Lang heeft hij de Hollandse huizen niet in bezit gehad. QSP ESS verkocht 
de 1100 panden in april 2018 zoals gezegd aan Mandemakers. Die betaalde 
er 180 miljoen euro voor. Een winst van ruim 83 miljoen euro.

Vivare-directeur Eric Angenent voelt zich 'belazerd' als hij hoort van 
de deal tussen Soros en Mandemakers. 'Aan welk toneelstuk hebben wij met 
z'n allen meegedaan', is de eerste gedacht die door zijn hoofd schiet.


Prachtig voor kleinkinderen

Ja, voor Soros is het een goede financiele investering geweest, zegt Rob 
ten Heggeler van DM Equity dat de huizen van Soros kocht. Ben 
Mandemakers, de keukenkoning uit Waalwijk, is de grote investeerder 
achter dit fonds.

Sommige beleggers kopen huizen om ze vervolgens een voor een uit te 
ponden. Likje verf en verkopen, dat wil DM Equity niet. 'Ben zegt:  
'Joh, dit is prachtig voor mijn kleinkinderen'. We hebben net een 
huizenportefeuille bijgekocht.' Mandemakers wil zelf niet reageren, hij 
wil juist minder in de schijnwerpers staan.


Mandemakers-keuken

Het investeringsfonds van Mandemakers heeft 1600 woningen, waarvan het 
merendeel (80 procent) in de regio Arnhem-Nijmegen. 'We hebben tot nu 
toe misschien 75 huizen verkocht in drie jaar tijd, misschien dat we 
uiteindelijk 1400 huizen overhouden. Als een huis leeg komt, knappen we 
het op - ja, dan komt er een Mandemakers-keuken in - en dan gaan we het 
vergroenen, stap voor stap. We geven er twee a drie jaar huurinkomsten 
aan uit om het op te knappen, zo'n 40.000 euro per woning. Daar hebben 
we een meerjarig programma voor. Dat doe je niet als je van plan bent 
het een paar jaar later te verkopen.'

En ja, de huurprijs gaat elk jaar in juli omhoog. 'Maar nooit met de 
maximale wettelijke huurverhoging, die was vorig jaar 6,6 procent', 
vervolgt Rob ten Heggeler. 'We gaan er net onder zitten, we zoeken niet 
helemaal het randje op. Niet omdat we zulke lieve mensen zijn, maar we 
hebben geen zin in geduvel.'


Steeds meer knellen

De Woonbond ziet inmiddels een kentering in de verkoop van 
corporatiewoningen. Marcel Trip: 'Meer mensen zien in dat corporaties 
nodig zijn. Het aantal huishoudens groeit: er wonen meer mensen alleen, 
er zijn meer mensen met een inkomen waardoor ze een  sociale huurwoning 
nodig hebben en ouderen moeten langer zelfstandig thuis wonen. Van alle 
kanten is er druk op sociale huurhuizen terwijl het aantal is afgenomen. 
Dat gaat steeds meer knellen.'

* Hanneke is niet haar echte naam. De Arnhemse wil niet met haar echte 
naam in de krant uit privacyoverwegingen.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
George Soros

Miljardair en filantroop George Soros, 90 jaar inmiddels, is een 
Hongaars-Amerikaanse zakenman. Hij verdiende miljarden met speculeren op 
financiele markten. In mei 2020 was Soros goed voor zo'n 8,3 miljard 
dollar nadat hij meer dan 32 miljard dollar had gedoneerd aan het Open 
Society Foundations, waarvan inmiddels al meer dan 15 miljard dollar is 
uitgegeven. Met zijn Open Society Foundations steunt hij allerlei 
projecten wereldwijd om de democratie te bevorderen.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Huurverhogingen

Vier maanden na de eigenaarswisseling, in juli 2016, gaat de huurprijs 
met 2,1 procent omhoog; een jaar later met 2,8 procent. In de zomer van 
2018 komt er een huurverhoging van 3,9 procent bovenop; in juli 2019 is 
dat 4,1 procent. Een jaar later, in juli 2020, gaat de huur met 5,1 
procent omhoog, maar 'in verband met de situatie rond de Covid-19 
maatregelen heeft de eigenaar besloten de jaarlijkse huurverhoging dit 
jaar pas per 1 oktober toe te passen'.

De wettelijk maximale huurverhogingen In 2020 zijn: 4,1 procent voor 
huurders met een inkomen tot 43.574 euro en 6,6 procent voor huurders 
met een hoger jaarinkomen.

Voor woningcorporaties zit er een rem op de huurstijging: individueel 
kunnen ze hogere huurverhogingen vragen, maar de totale huursom van alle 
woningen van een corporatie mag maximaal inflatie zijn. Voor 
particuliere aanbieders van sociale huurwoningen geldt deze 
huursombeperking niet. Zij kunnen daarom hogere huurverhogingen 
doorvoeren.

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.