[D66] Interview: Sigrid Kaag

Fri Mar 5 12:10:03 CET 2021

Bron:   Volkskrant
Datum:  3 maart 2021
Auteur: Yvonne Hofs en Ariejan Korteweg
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/sigrid-kaag-we-denken-dat-we-tolerant-zijn-en-vrouwen-en-mannen-gelijk-behandelen-dat-is-niet-zo~b9356230/
Ref:    Kaagknagen,

https://www.msn.com/nl-nl/nieuws/Binnenland/fdf-daagt-d66-lijsttrekker-kaag-voor-rechter-wegens-smaad/ar-BB1eeSNd

https://www.telegraaf.nl/nieuws/490372286/boeren-slepen-sigrid-kaag-voor-de-rechter-laten-we-d66-halveren

Sigrid Kaag: 'We denken dat we tolerant zijn en vrouwen en mannen
gelijk behandelen. Dat is niet zo'
-----------------------------------------------------------------

De lijsttrekkers spreken. Vandaag: Sigrid Kaag. De D66-leider wil de 
eerste vrouw in het Torentje worden. Maar vooral wil ze leiderschap 
tonen: duidelijke keuzen maken en afrekenen met de managerspolitiek van 
Mark Rutte.

Wat doet u als u op 18 maart wakker wordt en D66 76 zetels heeft?

'Eerst mezelf knijpen: is dit een slaapdroom of zo? Het tweede wat ik 's 
ochtends altijd doe, is een kopje thee maken met melk erin. Dan Rutte 
een bloemetje sturen, en een biografie van een oude componist. Daarna: 
zo snel mogelijk gratis kinderopvang invoeren. Dat is ontzettend 
belangrijk voor de vroege taalontwikkeling van kinderen. Ook biedt het 
een oplossing voor ouders die willen werken, maar dat nu niet kunnen. 
Daarnaast is het een concreet antwoord op de toeslagenaffaire.

'Je ziet dat kinderen in kansarme wijken al vroeg een taalachterstand 
oplopen. Dat automatisme willen we doorbreken om een gelijkwaardiger 
samenleving te creeren. Gratis kinderopvang betekent ook indirecte steun 
voor de economie. Als meer ouders kunnen werken, ook vrouwen, draait de 
economie beter.'

Welke coalitie heeft uw voorkeur?

'Zo denk ik niet. Voor mij is een progressief kabinet, vanuit de inhoud 
gedacht, het meest wenselijk. Als je leest wat in de vorige 
verkiezingsprogramma's van VVD en CDA staat over klimaat, zou je nooit 
verwachten dat dit kabinet zo'n groen klimaatakkoord zou sluiten. CDA en 
VVD wilden respectievelijk 100- en 200 miljoen euro in onderwijs 
investeren; dankzij onze inbreng is dat 2 miljard geworden. Ik wil 
bekijken op welke inhoudelijke keuzen we andere partijen kunnen vinden. 
We willen regeren!'

GroenLinks wil een stembusakkoord met PvdA en D66, dus vooraf afspreken 
dat deze drie partijen elkaar vasthouden in de formatie.

'Dat is sympathiek, maar niet handig. Ik denk dat onze partijen elkaar 
op een aantal progressieve thema's vanzelf vinden. Maar ik wil graag 
progressief Nederland leiden door de liberale VVD'ers naar D66 te halen. 
Ook de progressieve CDA'ers wil ik duidelijk maken dat de plek voor 
ambities en idealen bij ons is. Als we voortijdig stembusakkoorden 
sluiten, kunnen we bepaalde kiezers niet meer voor ons interesseren.'

Kiezers die klimaat en progressieve thema's belangrijk vinden, zullen nu 
denken: ik zit veiliger bij Klaver of Ploumen.

'Een kiezer wil ook weten of je eventueel gaat regeren. Een stem op GL 
of de PvdA is de vorige keer verloren gegaan. Wij hebben in 2017 een 
grote verantwoordelijkheid op ons genomen, ook voor het klimaat. Zijn we 
tevreden over alles wat we sindsdien hebben bereikt? Nee. Als de andere 
coalitiepartijen eerlijk zijn, zullen ze hetzelfde zeggen, want we 
sloten compromissen met elkaar.

'Het compromis is de ultieme manier om respect voor de mening van een 
ander te tonen. Maar een compromis moet niet de kleinste gemene deler 
worden. Compromissen moeten niet moeilijke keuzen uit de weg gaan, zoals 
we nu al een lange periode hebben gezien. Het is blijkbaar makkelijker 
elkaar als coalitiegenoten een beetje te managen dan om heldere keuzen 
te maken.'

Had u in de ministerraad het gevoel dat het een managersploeg was?

'Jazeker.'

Wat heeft u geleerd als coalitiepartner in Rutte III?

'We moeten weer regeerakkoorden sluiten op basis van strategische 
hoofdlijnen, in plaats van zo'n gedetailleerde notariele akte op te 
stellen. Het coalitieoverleg op maandag holt het dualisme tussen kabinet 
en parlement uit. De rol van de Kamer als controlerend orgaan moet 
sterker worden.

'Wij willen daarnaast meer leiderschap. Het gebeurt te vaak dat we 
commissies om advies vragen, waarna het kabinet dan toch de knoop niet 
durft door te hakken omdat de voorgestelde oplossing te gevoelig ligt - 
denk aan de commissie-Remkes over de stikstofaanpak. De politiek kampt 
met een verantwoordelijkheidsprobleem.'

Alle kabinetsbesluiten worden in het coalitieoverleg voorgekookt. De 
ministerraad is er slechts om besluiten af te hameren. Hoe wilt u 
afdwingen dat dit verandert?

'Je kunt als partij best zeggen: zo willen wij niet meer werken. Ik weet 
dat andere partijen dit ook niet hebben ervaren als de meest effectieve 
regeermethode, want je verliest je zichtbaarheid. Je eigen leden en 
kiezers weten dan soms niet meer waar jij als coalitiegenoot voor hebt 
gestaan. Wordt het lastiger als we het anders doen? Zeker. Maar het 
wordt ook transparanter en daardoor eerlijker.'

Dus u wilt het coalitieoverleg afschaffen?

'Ja. Mark Rutte vindt dat handig, maar ik denk dat je het alleen moet 
inzetten op crisismomenten. Vertrouwen in de politiek begint ook daar - 
kiezers laten zien dat het geen eenheidsworst is geworden. Het is niet 
goed voor het aanzien van de politiek als mensen het idee krijgen dat 
alles in achterkamertjes gebeurt.'

U spreekt vaak over politiek leiderschap. Waarom?

'Waarden moeten weer centraal staan. Dat kunnen waarden in de economie 
zijn of waarden die bepalen hoe je de samenleving wilt inrichten. In Den 
Haag is door velen jarenlang over racisme gesproken in de vorm van 
incidentenpolitiek. Totdat Black Lives Matter opkwam en iedereen een 
soort aha-erlebnis had.'

Zijn de kabinetten Rutte te veel weggebleven van moreel leiderschap?

'Angela Merkel vind ik een voorbeeld voor velen. Zij durft draagvlak te 
creeren waar het niet is. Leiderschap is niet: achter de troepen 
aanlopen als er draagvlak is. Leiderschap is zeggen: dit is de beste 
manier. Laat je daar op afrekenen, volg niet alleen de peilingen. Ook 
premier Jacinda Ardern in Nieuw-Zeeland zegt niet altijd wat iedereen 
wil horen. En ja, daar kun je als leider om weggestuurd worden. Het gaat 
niet om aan de macht blijven, het gaat om het verschil maken. Daarvoor 
ben ik de politiek ingegaan.'

Als lijsttrekker krijgt u kritiek omdat u lang in het buitenland hebt 
gewoond en weinig voeling zou hebben met de Nederlandse samenleving.

'Ik kwam elke twee maanden terug, las Nederlandse kranten, mijn kinderen 
studeren hier. Ik kom in alle wijken en op alle plekken; niet als 
minister maar als privepersoon. Ik heb familieleden die kapper zijn, die 
bakker zijn, ik ken mensen die geestelijke problemen hebben. Ik ben een 
gewoon Nederlands mens. Als mensen mij dat etiketje willen opplakken, 
ben ik tegenwoordig oud genoeg om te denken: doe maar lekker.'

Bent u verbaasd dat uw huwelijk met een Palestijn een punt van discussie 
is?

'Ik had niet verwacht dat men op sociale media, en dan bedoel ik PVV en 
Forum in het bijzonder, zo stelselmatig zou inzoomen op de associatie 
'Palestijn-slecht-terreur-islam'. Laatst nog zo'n Jack van Gelder die me 
op Twitter mevrouw Al-Quag noemt, verkeerd gespeld overigens. Ik heb 
nooit de naam van mijn man aangenomen. In 1993, toen ik trouwde, deden 
veel vrouwen dat al niet meer. Ik vind het verbazingwekkend dat ik als 
minister en vrouw met dertig jaar carriere wordt aangesproken op mijn 
echtgenoot. Dat gebeurt mannelijke politici niet. Tenzij ze er zelf over 
praten omdat het goed voor hun campagne is, of voor hun profiel.'

'Nadat ik lijsttrekker was geworden, werd ik tijdens een radio-interview 
vooral over mijn man bevraagd! De Universiteit Utrecht doet met de 
Groene Amsterdammer onderzoek naar seksisme op sociale media tegen 
vrouwelijke politici in Nederland. Dat levert opzienbarende conclusies 
op over hoe vrouwen met een mening worden weggezet.'

Vrouwenhaat is geen specifiek Nederlands probleem, waarom verbaast u 
dit?

'Het is in Nederland erger als je het vergelijkt met onze zelfperceptie. 
We denken dat we tolerant zijn en vrouwen en mannen gelijk behandelen. 
Dat is niet zo. Kijk naar mijn Twitterkanaal, dan kun je zien wat 
misogynie is. Dit overkomt heel veel vrouwen. Van mannelijke 
lijsttrekkers wordt voetstoots aangenomen dat ze premier willen worden, 
terwijl er bij mij verbaasd wordt gereageerd.'

Wat kan een overheid doen tegen de manier waarop vrouwen met ambitie in 
Nederland nog steeds behandeld worden?

'Het is sowieso belangrijk dat ook mannen zeggen: 'Dit is niet oke, dit 
aanvaarden we niet' en ander gedrag etaleren. Het tweede is: onderwijs, 
onderwijs, onderwijs. Maak het bespreekbaar. Een grote rol bij de aanpak 
van onlinehaat is ook weggelegd voor Google, Facebook en Twitter.'

Iets anders wat u wordt verweten: u zou elitair zijn. U zei in het AD 
dat u voor een dubbeltje geboren bent. Toch: uw moeder was onderwijzeres 
en uw vader klassiek pianist. Dat klinkt niet als een arbeidersmilieu.

'Wat ik bedoelde, is dat mijn ouders niet rijk waren. Ik ben opgegroeid 
in een huurflat met twee slaapkamers. Ik heb kunnen studeren dankzij 
studiebeurzen. Ik heb schoongemaakt, was toiletjuffrouw, heb mezelf 
gemaakt tot wie ik ben. Dat is niet elitair, dat is de kansen benutten 
die je krijgt.'

Het milieu waarin kinderen opgroeien is belangrijker voor hun kansen dan 
het inkomen van de ouders. Uw ouders waren goed opgeleid. Die voorsprong 
heeft u als kind wel gekregen.

'Klopt. Maar ik heb ook in pleeggezinnen gewoond. Als 13-jarige werd ik 
bij het sterfbed van mijn moeder geroepen en daarna ging ik bij 
wildvreemden wonen. Mijn moeder lag een jaar in coma en heeft bijna twee 
jaar in een revalidatiecentrum gezeten. En mijn vader lag in een 
sanatorium. Ik gun niemand mijn jeugd.'

Hoe hebben die ervaringen u gevormd?

'Die maken je vroeg zelfstandig en leren je dat eenieder geraakt wordt 
door het leven. Daarom strijd ik voor kansengelijkheid in Nederland. Ik 
weet dat veel talent verloren gaat - juist bij kinderen en jonge mensen 
- als de maatschappij het niet dusdanig regelt dat iedereen die valt ook 
weer kan opstaan. Mijn zus en ik hadden onder die omstandigheden heel 
makkelijk kunnen ontsporen. Maar we hadden beschermende pleeggezinnen en 
daarna moesten we onszelf herpakken.'

Als u terugdenkt aan dat meisje van 13, wat voor meisje was u?

'Ik kon gelukkig goed leren. Ik deed veel aan sport, was extravert en 
noodgedwongen erg zelfredzaam. Ik heb altijd een onafhankelijke geest 
gehad. Je moet wel de juiste bagage hebben en dat is opleiding.'

U heeft gewerkt in landen waar de strijd om het bestaan aan de 
oppervlakte ligt. Nederland is daarbij vergeleken goed op orde.

'Ja en nee. Ook hier zijn een miljoen armen en 260 duizend kinderen die 
in armoede opgroeien... In een land dat zo welvarend is, moeten we echt 
inzetten op welzijn. Daarom willen wij een verhoging van het 
minimumloon.'

In andere landen is aanzienlijk meer te verbeteren. Waarom wilt u zich, 
met uw ervaring in conflictgebieden, inzetten voor Nederland?

'Ik wil bouwen aan een Nederland waarin iedereen kan dromen en kan 
worden wat hij wil. Een Nederland waarin niemand wordt uitgesloten op de 
arbeidsmarkt. Waarin ook Ahmed en Mustafa een woning kunnen huren en 
niet geweigerd worden vanwege hun naam. En waar kinderen van arme ouders 
toch kunnen studeren dankzij de studiebeurs. Dat we de economie echt 
vergroenen en daarin koploper worden. En dat we weer bij Europa horen 
als een leidende, stuwende kracht.'

Ondertussen waarderen de kiezers Ruttes managersaanpak, gezien de 
peilingen. Hij zegt nu: we moeten in de campagne geen beloften doen, 
maar samen proberen uit deze crisis te komen. Daarmee haalt hij de 
ideologie uit de verkiezingen. Hoe wilt u dat doorbreken?

'Campagnevoeren tijdens corona is lastig voor alle partijen behalve een. 
Het is een politieke keuze van Rutte het niet over de toekomst te willen 
hebben. Voor Nederland zou dat strategisch gezien een enorme gemiste 
kans zijn. Als we door blijven kabbelen zoals we de laatste tien jaar 
deden, neemt de kansenongelijkheid toe, halen we de klimaatambities 
nooit en zal de rechtsstaat verder verzwakken. Als progressieve partij 
moeten we schetsen hoe verandering wel mogelijk is, en hoe de politiek 
daar leiderschap aan kan geven.'

CV

1961 Geboren op 2 november in Rijswijk

Opleiding: o.a. studie Arabisch, Utrecht; internationale betrekkingen, 
Oxford; Politiek en Economie van het Midden-Oosten, Exeter

1988-1990: analist bij Shell in Londen

1990- 1993: ministerie van Buitenlandse Zaken, afdeling politieke 
VN-zaken

1994-2017: diverse functies bij de Verenigde Naties, waaronder 
programmamanager bij United Nations Relief and Works Agency in 
Jeruzalem, kabinetschef van Unicef in New York en leider van de missie 
voor de vernietiging van chemische wapens in Syrie

2017: minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

Sigrid Kaag is getrouwd en heeft vier kinderen

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.