[D66] [JD: 154] Schinkel: Het Nederlandse coronabeleid is een vorm van necropolitiek | NRC

[R.O.]

nrc.nl
<https://www.nrc.nl/nieuws/2021/07/25/het-nederlandse-coronabeleid-is-een-vorm-van-necropolitiek-a4052299>



  Het Nederlandse coronabeleid is een vorm van necropolitiek

Willem Schinkel
7-9 minutes
------------------------------------------------------------------------

Onlangs toonde premier Rutte zich beledigd toen Bij1-Kamerlid Simons hem
een misdadig Covid-beleid verweet
<https://www.youtube.com/watch?v=X01Vky7Wh48>. Het zou haar aan
‘beschaving’ ontbreken. Maar hoe ‘beschaafd’ is het coronabeleid eigenlijk?

Corona wordt voorgesteld als het noodlot, als een natuurlijk
verschijnsel dat uit het niets komt. Inmiddels is duidelijk dat het
verloop van de pandemie mede politiek bepaald is, dat beleid ertoe doet
en de pandemie zich voltrekt met grote internationale verschillen. Dat
beleid ertoe doet zouden politici doorgaans graag toegeven, maar het
komt ze in de pandemie niet uit.

Wat maar niet gezegd lijkt te mogen worden is dat in Nederland en veel
andere westerse landen een vorm van necropolitiek gevoerd is, een
politiek die telkens weer de dood van duizenden mensen incalculeert en
accepteert. Necropolitiek werd en wordt noodzakelijk geacht omdat de
economie ook offers vraagt. Het neoliberale mantra ‘er is geen
alternatief’ was ook nu overheersend, en behelsde een afweging tussen de
vermeende ‘gezondheid van de economie’ en die van mensen.


    Noodsituatie gefabriceerd

Nederland koos voor een strategie die eerst openlijk ‘groepsimmuniteit’
genoemd werd
<https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/19/hoe-nederland-reageerde-op-het-nieuwe-virus-uit-china-van-niks-aan-de-hand-tot-blinde-paniek-a4003075>,
en later ‘mitigatie’ of ‘gecontroleerde verspreiding’. De constante
hierin was het sturen op IC-capaciteit en het dus in zekere mate laten
rondgaan van het virus. Zware ingrepen werden pas nodig wanneer de IC’s
vol zouden raken. Een opvallende keuze, want virusverspreiding laat zich
makkelijker controleren bij 200 dan bij 2.000 besmettingen per dag, maar
het idee dat IC-capaciteit leidend moest zijn was al snel dogma. Alle
inconsistenties in het Nederlandse coronabeleid (afstand houden maar
lang alles openhouden, kinderen kluisteren maar kantoren openhouden,
besmettingen zien oplopen maar nog een weekje ‘de cijfers afwachten’)
vormen in het licht van dat dogma een consistent beeld.

Telkens werd zo een noodsituatie gefabriceerd, want steeds wachtte het
kabinet met ingrijpen tot de zorg bijna overbelast raakte, om dan te
zeggen: ‘Er is een noodsituatie mensen, stevige maatregelen zijn nodig.’
In plaats van vroege en dus korte lockdowns, ging het grootste deel van
het werk door, werden sectoren selectief onderworpen aan maandenlange
lockdowns, en werd een autoritaire maatregel als een avondklok
noodzakelijk geacht. Dit alles omdat het eerst laten oplopen van
besmettingen beleid was in deze strategie, waarin de circulatie van
kapitaal de mate van viruscirculatie meebepaalde.

Een en ander gebeurde op advies van OMT-experts, hoewel niemand begin
2020 echt iets over Covid-19 wist. In briefings spraken experts over het
„laten uitrazen”
<https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/19/hoe-nederland-reageerde-op-het-nieuwe-virus-uit-china-van-niks-aan-de-hand-tot-blinde-paniek-a4003075>
van het virus . Officieel ging dat heten: het geleidelijk verspreiden
onder niet-kwetsbare mensen en zorgen dat ziekenhuizen niet overbelast
raken. Dat gebeurde in afwezigheid van een vaccin, zonder kennis over of
een vaccin beschikbaar zou komen en over hoe lang immuniteit na
eventuele vaccinatie zou bestaan, en zonder kennis over de
langetermijneffecten van Covid-19. Maar nog voordat een „beschermende
muur” rond de kwetsbaren bestond
<https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/19/hoe-nederland-reageerde-op-het-nieuwe-virus-uit-china-van-niks-aan-de-hand-tot-blinde-paniek-a4003075>,
had het virus al duizenden levens geëist onder ouderen.


    Senegal had ervaring

En een virus zal levens eisen. Maar met volgens (conservatieve)
officiële cijfers <https://www.bbc.com/news/world-51235105> ruim 104
doden per honderdduizend inwoners doet Nederland het evident slechter
dan een land als Nieuw-Zeeland, waar het sturen op IC-capaciteit als
onethisch gezien wordt („/never ever/”, zei premier Jacinda Ardern
<https://www.tvnz.co.nz/one-news/new-zealand/herd-immunity-through-contracting-coronavirus-never-ever-option-new-zealand-ardern-says>
drie dagen na Ruttes speech over groepsimmuniteit), en waar 0,5 doden
per honderdduizend inwoners te betreuren zijn. In Vietnam en China zijn
dat er 0,3, in Japan 11,8, in Gambia 8,3 en in Senegal 7,7. Vaak wordt
gezegd dat Nieuw-Zeeland het makkelijk heeft omdat het een eiland is,
maar Vietnam en Senegal zijn geen eilanden.

Ook wordt met een nauwelijks verholen racisme gezegd dat veel Afrikaanse
landen om vooralsnog onverklaarbare redenen relatief weinig getroffen
zijn. Maar een land als Senegal, dat 7 artsen per 100.000 inwoners
<https://www.bbc.com/news/world-africa-54388340> heeft en initieel
twaalf IC-bedden voor Covid-patiënten beschikbaar had, heeft ervaring
met Ebola, en heeft vroeg ingezet op een test- en traceerinfrastructuur.
Toen Nederland begin maart 2020 nog nauwelijks begonnen was met het
opzetten van een serieuze testcapaciteit, kon het Institut Pasteur van
Senegal mensen binnen een dag testen.

Niemand zal beweren dat politici en experts wílden dat zoveel mensen
zouden sterven. Alleen kozen ze er toch telkens weer voor om de
besmettingen op te laten lopen tot de ziekenhuizen het niet of
nauwelijks meer aan konden. Steeds weer betekende dat het incalculeren
van vele doden, alleen al omdat velen de IC niet overleven, en van een
nog ongewis aantal mensen dat mogelijk blijvend beperkingen na
besmetting blijft ondervinden (/long Covid/).

Politici en experts leken vast te zitten in een vorm van /groupthink/,
en veel media volgden de groepsgedachte. De praatprogramma’s waren
bevangen door een forensische fetisj met de details van het virus en het
reproductiegetal, niet met de kritische vraag waarom bij ons zoveel
doden vielen. Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Klok stelde in maart 2020
<https://www.nporadio1.nl/fragmenten/spraakmakers/76aff6a8-c4dd-4f60-bb20-b02c9e58baf9/2020-03-19-het-mediaforum-met-pieter-klok-en-roos-schlikker>
zelfs expliciet dat het belangrijk was „als land een lijn te trekken, om
die lijn te steunen”.

  Lees ook deze reconstructie: *Hoe Nederland de controle verloor*
<https://www.nrc.nl/nieuws/2020/06/19/hoe-nederland-reageerde-op-het-nieuwe-virus-uit-china-van-niks-aan-de-hand-tot-blinde-paniek-a4003075>



    In de kleren van het fatsoen

Het patroon dat naar voren komt is dat van een land dat zichzelf zó
graag als fatsoenlijk wil zien, dat het het niet voor mogelijk acht dat
vadertje Staat niet altijd het beste met de mensen voorheeft. De misdaad
is er hier een van het type dat aan de wet voorafgaat, een keuze voor
dood en ziekte die komt in de kleren van het fatsoen, de redelijkheid,
maar ook van de uitzonderlijke maatregelen. Aan de andere kant staan
mensen die ‘wappies’ genoemd kunnen worden.

Maar dat het sturen op IC-capaciteit misdadig is, is geen conclusie uit
een complottheorie. Zoals Richard Horton, hoofdredacteur van het
toonaangevende medische tijdschrift /The Lancet / onlangs nog zei
<https://www.youtube.com/watch?v=SSY0zxcEnog>: „Wat we hebben is een
overheid die een ideologisch gedreven inzet nastreeft om de bevolking te
dwingen een bepaald niveau van sterfte en ziekte te accepteren [...] Dit
heeft niets met data te maken.” Maar veel experts kropen zo dicht tegen
een ideologisch gelijkgeschakelde politieke elite aan dat het
vanzelfsprekend werd dat we eerst de ziekenhuizen vol lieten lopen voor
we echt ingrepen.

Die ideologische gelijkschakeling betekent dat niemand zich afvroeg of
een ander type economie, een socialistische economie bijvoorbeeld, ons
tot dezelfde offers had gedwongen. Het redden van de bestaande,
kapitalistische economie was prioriteit, ondanks de bijna socialistische
maatregelen (het betalen van miljoenen lonen door de staat). Die lieten
zien dat een economie ook anders kan. Want of we het economisch
aankunnen een virus in te dammen, hangt af van wat we collectief voor
elkaar over hebben. Wie nu de kabinetsstrategie als ‘beschaafd’ voor wil
doen, maakt simpelweg expliciet dat hij niet genoeg voor anderen over
heeft om met minder doden door de pandemie te komen.

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC in de ochtend van 26
juli 2021 <https://www.nrc.nl/ochtend/2021/07/26/#118>

-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20210726/3130d8cc/attachment.html>