[D66] [JD: 132] Quo Vadis, Aida? | Recensie NRC

[R.O.]

nrc.nl
<https://www.nrc.nl/nieuws/2021/06/29/het-trauma-van-srebrenica-clasht-en-schuurt-en-doet-pijn-in-quo-vadis-aida-a4049183>
29/6


  Het trauma van Srebrenica clasht en schuurt en doet pijn in ‘Quo
  Vadis, Aida?’

Dana Linssen
3-4 minutes
------------------------------------------------------------------------

/Quo vadis, Aida?/ is een film over falen. Over hoe Verenigde
Naties-tolk Aida er tijdens de val van moslimenclave Srebrenica in 1995
niet in slaagt om haar familie te redden. En over hoe de Nederlandse
blauwhelmen onder aanvoering van kolonel Karremans het niet
klaarspeelden om de moord op 8.000 moslims te voorkomen. Het is een film
over trauma’s die in de film op elkaar botsen, en niet met elkaar te
vergelijken, noch met elkaar te verenigen zijn. En toch brengt regisseur
Jasmila Zbanic ze samen. En het werkt. Het clasht. Het schuurt. Het doet
pijn. Het is drama zonder inlossing, zonder katharsis.

De militairen kwamen al uitgebreid aan het woord in Coen Verbraaks
driedelige documentaireserie /Srebrenica – De machteloze missie van
Dutchbat/
<https://www.npostart.nl/srebrenica-de-machteloze-missie-van-dutchbat/BV_101399454>.
De genocidale massamoord werd in de BBC-documentaire /A Cry from the
Grave/ <https://www.youtube.com/watch?v=YhvCBC2nlro> (1999) minutieus
gereconstrueerd. Hierin kwam ook tolk Hasan Nuhanovic aan het woord, die
aanvankelijk ook de hoofdrol zou hebben in de film die de Bosnische
Zbanic (1974) op zijn boek /De tolk van Srebrenica/
<https://www.nrc.nl/nieuws/2020/07/02/op-de-vlucht-voor-de-oorlog-in-bosnie-a4004783>
baseerde, maar die niet akkoord kon gaan met het dramatische indikken
van zijn relaas. De oorlog in ex-Joegoslavië speelt in al Zbanic’ films
een rol, met haar in Berlijn met een Gouden Beer bekroonde /Grbavica/
<https://www.youtube.com/watch?v=hQiMvSdLk_4> (2006) over de
systematische verkrachting van Bosnische vrouwen als oorlogsdaad door
Servische Chetniks als meest aangrijpende voorbeeld. Maar in /Quo vadis,
Aida?/ kijkt ze de hel recht in de ogen. Dat ze daarom uiteindelijk weer
een vrouw als hoofdpersoon koos, is een goede zet. Zbanic heeft in
meerdere interviews haar bewondering uitgesproken voor de menselijke
kracht van vrouwen die de oorlog hebben overleefd. Evenals haar
verbazing over het feit dat de politieke mechanismen die tot Srebrenica
hebben geleid ook vandaag nog in Europa werkzaam zijn.

Lees ook een interview met *hoofdrolspelers Boris Isakovic (Mladic) en
Johan Heldenbergh (Karremans)* over ‘Quo Vadis, Aida?’
<https://www.nrc.nl/nieuws/2021/06/29/hoofdrolspeler-over-srebrenica-drama-quo-vadis-aida-misschien-maar-goed-dat-we-geen-oscar-wonnen-a4049182>


Dat is uiteindelijk wat het meest beklijft aan de film, aan het
semi-documentair gedraaide hoofddeel, dat tussen kleine
magisch-realistische intermezzi zit ingeklemd. Aida’s gezicht wordt de
spiegel voor al die wanhopige en harteloze technocratische beslissingen.
Haar (opgelegde) zwijgen schreeuwt het onzegbare uit. Haar
doorzettingsvermogen staat haaks op de apathie van de militaire
bureaucratie. En dan nog komen die Dutchbatters er eigenlijk genadig af.
Daartussen door glibberen de Servische generaal Mladic en zijn
cameraman, symbolen voor de psychopathie van de propagandaoorlog.

_Het is geen eenvoudige film, er moet ook na afloop veel nagedacht en
ontrafeld worden._ Bij oorlogsfilms worden vaak grote woorden gebruikt,
als monumentaal. Maar /Quo vadis, Aida?/ maakt – wellicht ook door het
vrouwelijke gezichtspunt – juist indruk omdat hij niet imposant of
stellig wil zijn. Omdat hij laat zien dat herinneren en rouwen een
proces zijn. En dat het vergeten begint op het moment dat dat in steen
gehouwen wordt.

-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20210704/be9c0cd5/attachment.html>