[D66] Marc Kaptein, geduldige en goedlachse belangenbehartiger van Big Pharma (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #562)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  21 februari 2021
Auteur: Frank van Zijl
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/marc-kaptein-geduldige-en-goedlachse-belangenbehartiger-van-big-pharma~b031c1d0/


Marc Kaptein, geduldige en goedlachse belangenbehartiger van
Big Pharma
------------------------------------------------------------

De Big Pharma kreeg de afgelopen maanden een gezicht. Marc Kaptein, 
medisch directeur van Pfizer Nederland, draaft op in talkshows en legt 
geduldig uit wat er met het coronavirus gebeurt. Maar dat profiel heeft 
ook een keerzijde.

Het was eind jaren negentig toen de jonge arts-assistent Marc Kaptein op 
vakantie in Indonesie Martijn Adorf ontmoette, een eveneens jonge 
biochemicus van AkzoNobel, die werkte bij een zusterbedrijf van Organon, 
bekend van de anticonceptiepil. Het klikte tussen de twee en nadat 
Kaptein zijn twijfel uitte of hij voor zijn specialisatie gynaecologie 
wel een opleidingsplek zou weten te bemachtigen, was voor Adorf een en 
een twee. 'Ga eens praten bij Organon. Er zijn genoeg raakvlakken.'

Kort erna, in 2000, hing Marc Kaptein de witte jas aan de kapstok. Hij 
werkte voor Organon een aantal jaren in New York aan innovaties rond de 
pil, keerde terug naar Nederland, zag hoe Organon door Akzo van de hand 
werd gedaan en maakte uiteindelijk de overstap naar Pfizer Nederland, de 
landendivisie van een van de allergrootste farmaceuten ter wereld, een 
miljardenconcern met New York als hoofdvestiging.

Sinds 2016 is Kaptein er medisch directeur; niet het prototype van een 
arts die op latere leeftijd bezweek voor de verlokkingen van het grote 
geld, maar iemand die van jongs af aan gegrepen werd door innovaties in 
de geneeskunde. Bij Pfizer was hij sinds covid-19 in maart vorig jaar in 
Nederlandse landde nauw betrokken bij de ontwikkeling van een vaccin.

En wat niemand in wetenschappelijk kringen voor mogelijk hield, gebeurde 
toch: in razende vaart werd door Pfizer/BioNTech een vaccin ontwikkeld 
dat voor 95 procent bescherming biedt. Op 6 januari van dit jaar was 
Kaptein er getuige van hoe de eerste prik werd gezet in Veghel. Maanden 
ervoor besloot de Europese Commissie het vaccin op grote schaal in te 
kopen. In New York knalden de kurken en ook bij de Nederlandse vestiging 
'ging het dak eraf', aldus Kaptein. Pfizer/BioNTech was de 
'matchwinnaar', voor AstraZeneca. Inmiddels zijn er in Europa al meer 
dan een half miljard doses van het vaccin besteld.

Pfizer heeft in de persoon van Kaptein de afgelopen maanden veelvuldig 
de media gevonden. En andersom hebben de media hem ontdekt. Ondanks de 
enorme financiele belangen die voor zijn broodheer op het spel staan, 
heeft hij een neutraal aureool rond zich weten te creeren. Hij is 
geduldig, deskundig en goedlachs: eerder een adviseur dan een 
handelsreiziger. Commercie is een, maar hij blijft arts, laat hij niet 
na te benadrukken.

Volgens Jaap van Delden, programmadirecteur van de coronavaccinaties bij 
het RIVM, heeft Kaptein laten zien over uitstekende communicatieve 
vaardigheden te beschikken. Weliswaar is hij leverancier van Pfizer, 
maar, zegt Van Delden, 'hij stelt zich open en constructief op en voelt 
zich breed verantwoordelijk voor het vaccinatieprogramma'.


Imago

Los van zijn mediagenieke talent staat Kaptein in beroepskringen ook 
bekend als een harde belangenbehartiger van de Big Pharma, een machtige 
industrie met een beroerd imago. Voor covid-19 toesloeg blogde hij 
regelmatig over de zijn inziens kwalijke rol van de Nederlandse overheid 
bij de medicijnontwikkeling. De gezondheidszorg in dit land, stelt hij, 
is een van de meest conservatieve van Europa.

De ontwikkeling van nieuwe medicijnen gaat tergend langzaam in dit land 
en als er eenmaal een Europese goedkeuring ligt, gaat het Zorginstituut 
zich ermee bemoeien. 'Je zou verwachten', blogt Kaptein, 'dat een nieuw 
geneesmiddel met open armen wordt ontvangen, maar niets is minder waar.' 
Als voorbeeld noemt hij antistollingsmiddelen. 'Inmiddels zijn deze 
pillen in heel Europa de standaardbehandeling (..) Overal, behalve in 
Nederland… Daar gaan we door met het voorschrijven van vitamine 
K-antagonisten.'

In een andere blog zet Kaptein de aanval in op het ministerie van 
Volksgezondheid. Want waar ministeries van Economische Zaken en 
Financien innovatief ondernemerschap aanmoedigen ('aai poesje, aai 
poesje'), stuit de Big Pharma na miljardeninvesteringen in een nieuw 
medicijn, uiteindelijk op het Nederlandse ministerie van 
Volksgezondheid, dat zich onwrikbaar opstelt en keihard onderhandelt 
over de medicijnprijzen ('Rotkat!'). Waarop Kaptein geergerd 
concludeert: 'Innovatiebeleid is geen kinderspel!'

Kaptein (51), die zichzelf een 'nuchtere Tukker' noemt, is volgens 
Gerard Schouw, algemeen directeur van de Vereniging Innovatieve 
Geneesmiddelen, een uitstekende ambassadeur van de sector, mede door 
zijn kennis en ervaring. Was de farmaceutische industrie jarenlang een 
gesloten bolwerk, nu is transparantie het toverwoord. En Kaptein toont 
zich hierbij een 'frontrunner', net als bij voorbeeld viroloog Hanneke 
Schuitemaker van Johnson & Johnson. Schouw: 'Hij is bruggenbouwer naar 
de samenleving, en wordt niet voor niets steeds opnieuw door de media 
gevraagd.'


Sacherijnig

Aan het 'farmaklimaat' in Nederland, zegt Schouw Kaptein na, valt nog 
wel wat te verbeteren, teveel wordt de industrie 'zuur en sacherijnig' 
tegemoet getreden. Schouw: 'Er worden miljarden geinvesteerd in vaccins, 
de sector vertegenwoordigt 8 miljard per jaar aan exportwaarde, het is 
een sleuteltechnologie. En toch kost het heel veel moeite om hier nieuwe 
geneesmiddelen bij de patient te krijgen. Wij hebben van alle Europese 
landen zo'n beetje de laagste uitgaven aan geneesmiddelen, we doen het 
voor een koopje. Tegelijkertijd hollen we door die voortdurende 
discussie over de prijs achteruit als het om de beschikbaarheid van die 
geneesmiddelen gaat.'

Martijn Adorf, die hem op het pad van de geneesmiddelenbranche bracht, 
denkt dat er niet alleen bij de industrie, maar ook bij het publiek 
behoefte is aan iemand die op een rustige manier kan uitleggen wat er in 
de pandemie gebeurt. 'We zijn met z'n allen afhankelijk van deze 
industrie. Ik denk dat het negatieve imago grotendeels onterecht is, er 
worden daar enorme risicovolle investeringen gedaan. Het is goed dat uit 
die bedrijfstak eindelijk iemand opstaat met een open en genuanceerd 
verhaal.'

Hoewel Kaptein de laatste jaren enorm is gegroeid in zijn rol als 
medisch directeur bij Pfizer, denkt Adorf niet dat dit een eindstation 
voor hem betekent. 'Daar is hij nog veel te jong voor. Maar je ziet dat 
hij groot plezier heeft in zijn werk en de voorlichtende rol die er nu 
bij komt kijken. Het is eervol dat je op zo'n gevoelig gebied de 
woordvoering mag doen, dat vertrouwen heeft hij afgedwongen.'

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.