[D66] Red het bos, laat het los

[R.O.]

  trouw.nl:

8/2/21


  Red het bos, laat het los


  Bosbeheer interview

https://visiolink-persgroep.akamaized.net/v1/data/trouw/1170/www/assets/a343620868i0006_max1024x.jpg
foto Maarten van Vliet, NatuurAlert
Vlaktekap is schadelijk voor het bos. Ook andere vormen van 
revitalisering in de Bossenstrategie van minister Schouten doen het bos 
meer kwaad dan goed, zegt oud-bosbeheerder Frits van Beusekom.
ONNO HAVERMANS

Bomen kappen geeft altijd reuring. Want bomen zijn mooi en goed voor 
ons, dus kom je aan bomen, dan kom je aan de mens. Toch is kappen niet 
taboe voor Frits van Beusekom. Als voormalig directeur van 
Staatsbosbeheer weet hij dat de natuur soms baat heeft bij wat ruimte. 
Wat er momenteel gebeurt, is echter 'anarchie in de bossen'. "Gekapt 
wordt er voortdurend, want er is geen beleid."

Dat beleid zou moeten voortkomen uit de nieuwe Bossenstrategie van 
minister Carola Schouten en de provincies, die maandag wordt besproken 
in de vaste Kamercommissie voor landbouw, natuur en voedselkwaliteit. 
Het document 'Bos voor de toekomst' bevat ambities en doelen voor de 
komende tien jaar en plannen hoe die te bereiken.

Van Beusekom hoopt echter dat de commissie het onderwerp controversieel 
verklaart voor de demissionaire minister of het in elk geval doorschuift 
tot na de aanstaande verkiezingen. "Het is niet verantwoord om dit er nu 
door te hameren", zegt hij. "Er zit zoveel conflictstof in, het zou 
rampzalig zijn als dit beleid wordt."

Samen met Jaap Kuper, voormalig rentmeester van Kroondomein Het Loo, 
schreef Van Beusekom een 'Amendement op de Bossenstrategie', dat de 
paragrafen over beheer van bestaand bos in 'Bos voor de toekomst' zou 
kunnen vervangen. Kuper is secretaris van de stichting Natuurvolgend 
Bosbeheer, Van Beusekom vervult die functie bij de stichting 
NatuurAlert. De stichtingen stuurden het amendement vorige week naar de 
commissieleden.

Wat is er mis met de Bossenstrategie? Een van de doelen is dat er in 
tien jaar 10 procent van de bestaande hoeveelheid bos bijkomt in 
Nederland. Dat is toch mooi?

"Er is niks mis mee dat er bos bijkomt, maar dat is een vlucht vooruit. 
'Bos voor de toekomst' bestaat uit twee elementen: beheer van het 
bestaande bos en aanleg van nieuw bos. Prioriteit één, goed omgaan met 
het bestaande bos, blijft in de luwte bij de aankondiging van nieuw bos. 
Maar daar moeten we ons niet op blindstaren. Het moet er nog komen en 
dat gaat tientallen jaren duren, want bos groeit niet zo snel. Terwijl 
intussen bestaand bos wordt verwaarloosd en misbruikt."

Hoe bedoelt u? Er zijn toch ook plannen voor revitalisering van bestaand 
bos?

"Veel van de revitalisering is in feite misbruik van het bos. De plannen 
staan vol onjuistheden en voorbarige aannames, ze zijn niet goed 
doordacht en soms is er gewoon sprake van misleiding. Er is een groot 
budget beschikbaar, mede omdat de strategie valt onder uitwerking van 
het Klimaatakkoord, en de gedachte erachter is: dat moeten we besteden. 
Je kunt wel suggereren dat het bos vreselijk ziek is, maar dat is een 
verzinsel. Er hoeft niet op grote schaal gedokterd te worden.

"Vlaktekap, het kappen van grote oppervlakten, is schadelijk voor de 
biodiversiteit en de bodemvruchtbaarheid en het houdt ook de verloofing 
van het bos tegen. Door spontane groei van loofbomen tussen oudere 
naaldbomen raakt het bos uit zichzelf beter bestand tegen effecten van 
het veranderende klimaat. Die zelfregulering is echter niet meegenomen, 
de strategie legt de nadruk op technische ingrepen als het bijplanten 
van zuidelijke soorten en het strooien van steenmeel om de bodem te 
herstellen, terwijl we nog niet weten hoe die op de lange termijn 
uitpakken. En ten onrechte staat er dat kaalkap nodig is voor een icoon 
als de eik, terwijl de negatieve aspecten worden verzwegen."

Waar doelt u op?

"Vlaktekap is in alle opzichten nadelig: voor de biodiversiteit, voor 
het klimaat en voor de opvang van CO2. Het is een negatieve vorm van 
bosbeheer. En ook nog eens een negatieve bedrijfsvorm, want het is 
verliesgevend, het levert alleen wat op dankzij subsidie. Wij 
onderscheiden twee soorten; het regulier beheer voor houtproductie, wat 
Kuper akkerbouw met bomen noemt, en kappen voor de natuur.

"Veel natuurterreinen in Nederland bestaan niet uit bos, maar uit 
bijvoorbeeld duin, heide of veen. Als je dat verwaarloost, gaan er bomen 
groeien en ga je die opruimen, dan is dat ontbossing. Het schoonmaken 
van zulke natuur is niet slecht, maar de vraag is hoe ver je gaat. Bos 
is te kwetsbaar om op los te gaan. Op veel plaatsen gebeurt dat wel, 
want er zit subsidie op het hout of kappen zorgde onder de PAS-regeling, 
de Programmatische Aanpak Stikstof, voor stikstofruimte. Het zijn vaak 
de landbouwbelangen of de houtkap die tellen. Die houtkap voor natuur 
hebben wij niet opgenomen in ons amendement, daar is vanuit de omgeving 
al genoeg aandacht voor en protest tegen."

Is het volgens u beter om het bos met rust te laten?

"Het bos volgt zijn eigen, natuurlijke proces, daar hoef je niet zo 
stevig voor in te grijpen. Hout oogsten op bescheiden schaal, door 
middel van uitkap en dunning, is prima, maar vlaktekap is dat niet. 
Eigenlijk bestaat er in Nederland nauwelijks volwassen bos, dat is nog 
aan het ontstaan en dat moet je zijn gang laten gaan.

"Er is één negatief punt en dat is stikstof. Daar moet echt iets aan 
gebeuren, dat kun je niet met maatregelen in het bos oplossen. Er ligt 
een deken van stikstof over Nederland. In de Peel is die wat dikker dan 
elders, maar hij overschrijdt overal de kritische waarde. Je kunt een 
bufferzone bij een natuurgebied aanleggen als het echt niet lukt om 
intensieve landbouw te verplaatsen, maar dat is alleen een plaatselijke 
oplossing. Landelijk is het uitgangspunt dat de stikstofdepositie omlaag 
moet."

Hoe komt het dat uw visie, en die van veel ecologen en liefhebbers, niet 
in de Bossenstrategie is verwerkt?

"Op het ministerie zitten mensen die technisch van bossen geen benul 
hebben. De schrijvers van de strategie, die van buiten zijn 
aangetrokken, zijn zelf ook niet deskundig. Ze hebben geluisterd naar 
mensen uit de bosbouwsector en die hebben als belangrijk en ongetwijfeld 
legitiem doel geld verdienen. Hun liefde voor het bos wordt mede bepaald 
door de opbrengsten, vooral als de samenleving de tekorten wil bijpassen.

"Staatsbosbeheer zit ook helemaal op de foute lijn. Dat is van zo goed 
mogelijk beheren afgegleden naar commercieel werken. Het is pakweg tien 
jaar geleden veranderd onder invloed van het neoliberalisme. De 
organisatie moest fors bezuinigen, is op afstand gezet en 
verzelfstandigd. Kwalitatief beheer is er niet meer maatgevend. Je ziet 
dat bij alle technische onderdelen van de overheid: beleid en uitvoering 
zijn gescheiden en er is een algemene bestuursdienst gevormd, met 
ambtenaren die switchen van het een naar het ander."

Hoe zit dat bij de provincies? De Bossenstrategie is toch ook van hen?

"Ja, die zijn medeverantwoordelijk. En je ziet dat ze al anticiperen op 
de Bossenstrategie, met name door te kiezen voor vlaktekap. Een aantal 
provincies zal hopelijk een stapje terug moeten doen. Gekapt wordt er 
voortdurend, het is anarchie in de bossen.

"Mijn vrees is dat als de Bossenstrategie te veel weerstand en gedoe 
oproept, het ministerie de weg van de minste weerstand gaat volgen en de 
boel laat zakken, geen regie meer neemt en het vrije gesubsidieerde spel 
van de economische krachten weer ruim baan krijgt. Ik hoop op een nieuw 
beleidsvoorstel, waar ook andere partijen bij worden betrokken. En de 
burgerij."

Welke rol moet recreatie daarin spelen? Het wordt immers steeds drukker 
in het bos.

"Houtproductie, waar nu indirect de nadruk op ligt, heeft niets te 
betekenen in vergelijking met het belang van bossen voor gezondheid en 
recreatie. Daar liggen de echte publieke belangen. Deze Bossenstrategie 
legt te veel de nadruk op de technische kant. En de burger ziet die 
kaalkap, vandaar de protesten; het is geen vorm van bosbeheer waarmee je 
het publiek bedient. Als je de natuur de kans geeft, is dat goed voor 
het bos, maar ook voor de mensen. We moeten er uitermate zorgvuldig mee 
omgaan."

Bos is te kwetsbaar om op los te gaan, zegt Frits van Beusekom. Foto HH/ANP

-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20210208/8c66c24a/attachment-0001.html>