[D66] Schiphol een van de belangrijkste luchthavens ter wereld voor vervoer covidvaccin (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #429)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Het Parool
Datum:  27 november 2020
Auteur: Herman Stil
URL:    
https://www.parool.nl/nederland/via-schiphol-worden-straks-miljarden-diepgevroren-coronavaccins-verdeeld~b84e7b53/


Via Schiphol worden straks miljarden diepgevroren coronavaccins verdeeld
------------------------------------------------------------------------

Schiphol is een van de belangrijkste verdeelpunten van coronavaccins in 
de wereld. In de vrachtloodsen van KLM wordt druk gewerkt om miljarden 
vaccins te verspreiden, soms op arctische temperaturen. 'Zodra er groen 
licht is, moeten we meteen van start.'

Langzaam rolt de 'Envirotainer' - een naam die alleen in de vrachtwereld 
verzonnen kan worden voor een container die koelt - over de rollenbaan 
om met een schok tot stilstand te komen. Via een klep aan de zijkant 
stort een KLM'er dampende blokken droogijs in de koelcontainer. Genoeg 
om de witte doos, maat tuinhuisje, tot onder het vriespunt te koelen.

Even verderop in Vrachtgebouw 1 staan de gekoelde containers al klaar 
met vaccins of andere medicijnvracht die bevroren moet worden vervoerd. 
In elke koelcontainer passen tot 30.000 vaccins. Het grootste 
passagierstoestel van KLM kan er veertien in zijn buik vervoeren, de 
vier vrachtjumbo's van de maatschappij 41. Dat lijkt indrukwekkend, maar 
alleen Nederland heeft straks al zo'n 35 miljoen doses nodig.


Koelcel

Schiphol wordt een van de belangrijkste luchthavens voor het vervoer van 
covidvaccins, voor vrijwel de hele wereld. 'Er zijn mondiaal misschien 
wel 15 miljard vaccins nodig,' zegt topman Adriaan den Heijer. Een derde 
gaat door de lucht. De schattingen hoeveel vluchten er dan met 
vrachtvliegtuigen nodig zijn, lopen uiteen van 1000 tot 7000. Air 
France-KLM heeft daarin een marktaandeel van tussen de 10 en 20 procent. 
Reken maar uit.'

In de vrachtgebouwen van KLM op Schiphol zijn de voorbereidingen voor 
het vervoer van coronavaccins dan ook in volle gang. In Vrachtgebouw 2 
wordt als een razende gebouwd aan een nieuwe koelcel, de vijfde voor 
medicijn­gebruik bij KLM, om vanaf januari nog meer vaccins koel te 
houden. Hier worden losse dozen met vaccins verwerkt die per vrachtwagen 
zijn aangeleverd. 'Urgent, vaccins' staat er bars op de verpakking. 'Sla 
op tussen de -2 en -8 graden.'

Medicijnen of vaccins vervoeren is niets nieuws voor de maatschappij. 
'We hebben de afgelopen jaren heel veel geinvesteerd in 
medicijnvervoer,' zegt topman Den Heijer. 'Alles moet goed georganiseerd 
zijn. Alle tussenstapjes veroorzaakten risico en er zijn soms wel tien 
schakels. Zo'n zending moet niet te lang op het platform blijven staan.'

KLM heeft al geoefend. Vorige week werd een testhoeveelheid van een 
Chinees vaccin via Schiphol naar Chili vervoerd. 'Er is nu veel aandacht 
voor vaccinvervoer,' zegt Marcel Kuijn, bij Air France KLM Cargo 
verantwoordelijk voor farmavervoer. 'Maar dat doen we al jaren. Voor 
farmabedrijven, maar ook voor overheden, ziekenhuizen en ngo's zoals 
Unicef en de WHO. Om vaccins naar plekken te brengen waar de behoefte 
is.'

De coronavaccins leggen vergelijkbare routes af, opgehaald in landen als 
India, China en de VS en dan via Schiphol weer met het vliegtuig 
verspreid over Afrika, Latijns-Amerika en Azie. Vaccins voor Europa 
worden vanaf Schiphol per vrachtwagen uitgedeeld. 'We weten ook niet 
precies wat we voor Nederland gaan ophalen. Een deel wordt gewoon in 
Europa gefabriceerd, die gaan over de weg. Maar een deel komt uit India, 
China of de VS.'

Air France-KLM voert inmiddels 530 intercontinentale vluchten met cargo 
uit per week, in vrachtjumbo's en passagiersvliegtuigen. Het gaat 
daarbij vooral om intercontinentaal vervoer. 'Binnen Europa gaat het 
vooral over de weg. Maar als het nodig is, vliegen we ook daar vaccins 
rond.'


Mondkapjes, medische spullen

Hoofdbrekens zijn er genoeg. 'We weten niet precies wanneer de vaccins 
komen, we weten niet hoeveel en ook nog niet precies waarvandaan en 
waarheen,' zegt Kuijn. 'Het komt steeds dichterbij, maar die vaccins 
moeten ook nog worden goedgekeurd. Zodra er groen licht is, moeten we 
meteen van start.'

Met het vervoer van vaccins, zegt Den Heijer, kan KLM ook iets terugdoen 
voor Nederland, dat de maatschappij het afgelopen jaar financieel te 
hulp schoot. 'Dit laat het belang zien van KLM. Niemand zit te wachten 
op een pandemie, maar nu kunnen we laten zien wat we waard zijn. Dat 
deden we al met mondkapjes en andere medische spullen. Dit is 
ingewikkelder, maar het maatschappelijk belang is hetzelfde.'

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Hyperdiepgevroren
-----------------

Minus 80 graden Celsius. Dat is KLM nog niet eerder tegengekomen. De 
experimentele covidvaccins van fabrikant Pfizer moeten hyperdiepgevroren 
worden bewaard. En dat is in de lucht een probleem.

'Sommige vaccins moeten wel bevroren worden vervoerd,' zegt Paul 
Crombach van KLM Cargo, 'maar dan gaat het om temperaturen tot -20 
graden. Dan heb je koelcontainers nodig.' Reguliere medicijnen gaan of 
op kamertemperatuur mee of in het vliegtuig gekoeld tussen de 2 en 8 
graden boven nul.

De benodigde temperatuur beperkt de hoeveelheid vaccin die kan worden 
meegenomen 'Op elke kilo vaccin heb je vijf kilo droogijs nodig. Des te 
lager de temperatuur, des te meer droogijs.' En des te minder vaccin het 
vliegtuig kan meetorsen. Bovendien speelt de veiligheid dan op. Want als 
droogijs ontdooit, geeft het CO2-gas af, dat in grote hoeveelheden 
giftig is.

'Er is nu veel aandacht voor die diepgevroren vaccins,' zegt Crombach. 
'Nu lijkt het alsof het probleem heel groot is. Maar vaccins van andere 
fabrikanten kunnen veel minder gekoeld worden vervoerd.'

--------
(c) 2020 DPG Media B.V.