[D66] Wetenschappers in verzet tegen lockdown: ‘We moeten de paniek bezweren’

[Antid Oto]

Wetenschappers in verzet tegen lockdown: ‘We moeten de paniek bezweren’
By
Bas Soetenhorst
parool.nl
3 min
View Original

Elke middag kort na twee uur volgt een nieuwe onheilstijding van het 
RIVM. Nog meer doden, ic-opnames en besmettingen. Het versterkt de 
neiging om verdergaande maatregelen te bepleiten. De volksgezondheid is 
immers cruciaal. En baat het niet, dan schaadt het niet. Maar is dat wel zo?

President Trump krijgt smalende reacties met zijn wens de economie weer 
op gang te brengen en de anti-coronamaatregelen af te schalen. Passend 
in zijn indrukwekkende reeks stompzinnige (corona-)opmerkingen, was de 
communis opinio. New York Times-columnist Thomas Friedman daarentegen 
valt Trump bij. ‘Laat velen van ons het coronavirus krijgen, herstellen 
en weer aan het werk gaan – terwijl we ons uiterste best doen de 
kwetsbaarsten er tegen te beschermen.’

‘Angst voor hoge sterftecijfers’

Vooraanstaande wetenschappers hebben ook grote moeite met de huidige 
aanpak. Voormalig Denker des Vaderlands, ex-huisarts en hoogleraar 
filosofie Marli Huijer zei afgelopen week op de website ScienceGuide dat 
we ons laten leiden door ‘angst voor hoge sterfcijfers, terwijl die 
cijfers te weinig in het perspectief worden geplaatst van het gegeven 
dat er altijd mensen doodgaan’.

Vroeger bezweken we aan longontstekingen, de laatste jaren kosten 
griepgolven 6000 tot 9000 extra doden per jaar en dit jaar zal het 
coronavirus een voorname oorzaak zijn, betoogde ze.

Nobelprijswinnaar en biofysicus Michael Levitt en de Grieks-Amerikaanse 
hoogleraar epidemiologie John Ioannidis, verbonden aan de universiteit 
van Stanford, betogen hetzelfde.

Doemscenario's

Levitt voorspelde in een pril stadium opmerkelijk accuraat het aantal 
coronadoden (ruim 3000) en besmettingen (ruim 80.000) in China. 
Afgelopen maandag verwierp hij in de Los Angeles Times doemscenario’s 
waarbij wereldwijd miljoenen doden vallen. ‘We moeten de paniek bezweren.’

Op basis van data uit 78 landen zei hij dat de stijging van de 
besmettingen veelal afvlakt. Hetzelfde zei RIVM-baas Jaap van Dissel 
woensdag in de Tweede Kamer over Nederland.

Levitt onderschrijft het nut van het verminderen van sociale contacten. 
Met name het verbod op grote bijeenkomsten en evenementen is zinvol, nu 
een groot deel van de bevolking nog niet immuun is en een vaccin op zich 
laat wachten. Maar het tot stilstand brengen van de economie kan de 
volksgezondheid op langere termijn ernstig ondermijnen. Werkloosheid, 
armoede en uitzichtloosheid liggen op de loer.

‘Epidemie aan onjuiste beweringen’

Zijn collega Ioannidis, die geldt als een grootheid op zijn vakgebied en 
in 2015 een eredoctoraat van de Erasmus Universiteit kreeg, pleit in een 
vorige week verschenen artikel voor onderscheid tussen de daadwerkelijke 
epidemie en de ‘epidemie aan onjuiste beweringen en mogelijk schadelijke 
acties’.

Hij houdt er rekening mee dat door ‘verborgen’ besmettingen het 
sterftecijfer van coronapatiënten, zelfs in landen die relatief veel 
testen, lager ligt dan de percentages die half maart bekend waren (0,9 
procent in Zuid-Korea, 0,2 procent in Duitsland en 0,1 procent in 
Scandinavië).

Regelmatig handenwassen, thuisblijven en bij ziekte contacten vermijden 
is vermoedelijk zeer nuttig. Maar de ‘extreme maatregelen’ daar bovenop 
redden mogelijk meer potentiële slachtoffers van influenza dan van het 
coronavirus, stelt Ioannidis. Als we slechts een deel van alle middelen 
die we nu inzetten zouden aanwenden voor het stimuleren van vaccinaties 
tegen influenza, kan dat tienduizenden influenzadoden voorkomen.
Land lam leggen

En een lockdown draagt misschien bij aan spreiding van de epidemie, maar 
een vaccin is er pas over maanden of zelfs jaren. Dan is het misschien 
beter te focussen op bescherming van kwetsbare mensen, In plaats van 
zolang het land lam te leggen. ‘De mondiale economie en samenleving 
hebben al een zware klap gehad van een epidemie die (volgens de stand 
van zaken op 14 maart) de dood heeft veroorzaakt van 0,01 procent van de 
jaarlijkse 60 miljoen doden wereldwijd en die vrijwel exclusief mensen 
met een relatief lage levensverwachting treft.’

Ioannidis betwist dat het om een uitzonderlijke pandemie gaat. 
Griepgolven in de winters van 1999-2003 leidden in verpleegtehuizen tot 
wel 8 procent doden. Als we sars en mers buiten beschouwing laten, 
hebben andere typen coronavirussen waarschijnlijk miljoenen geïnfecteerd 
en duizenden gedood. ‘Maar alleen dit jaar wordt bij iedere besmetting 
en iedere dode alarm geslagen in het nieuws.’