[D66] Verwarring over RIVM-cijfers (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #80)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   De Volkskrant
Datum:  26 maart 2020
Auteur: Maarten Keulemans
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/verwarring-over-rivm-cijfers-neemt-het-aantal-ziekenhuisopnamen-nou-af-of-toe~ba84678f/

[In het orgineel staan grafieken; de tekst is als gevolg hiervan een 
beetje - niet inhoudelijk - geedit.]


Verwarring over RIVM-cijfers: neemt het aantal ziekenhuisopnamen
nou af of toe?
----------------------------------------------------------------

Sinds woensdag lijken tegenstrijdige RIVM-cijfers in omloop: in de ene 
grafiek hebben we de piek van nieuwe ziekenhuisopnamen gehad, de andere 
toont nog groeiende aantallen. Hoe zit het nou werkelijk? We vroegen het 
na bij het RIVM.

Het is, hoe je het ook wendt of keert, een verwarrende zaak. 
Woensdagochtend presenteerde hoofd infectieziektebestrijding Jaap van 
Dissel van het RIVM aan een commissie van Tweedekamerleden onderstaande 
grafiek, van het aantal per dag opgenomen coronapatienten in het 
ziekenhuis. Op de laatste getallen moet 'nog wat correctie 
plaatsvinden', benadrukte Van Dissel. Maar 'de voorlaatste barcode zou 
goed moeten zijn'.

En dat is goed nieuws. 'U ziet dat dit een duidelijk oplopende curve 
was, die een aantal dagen terug wat lijkt te zijn teruggelopen.' Totdat 
Van Dissels eigen RIVM, amper vier uur later, ook met de dagelijkse 
nieuwste coronacijfers kwam. Die zien er, als je ze op een rijtje zet, 
anders uit. Lijntje omlaag in de kamer, lijntje omhoog op de website. 
Geen wonder dat Van Dissel op sociale media en in de kranten prompt de 
wind van voren kreeg.

'De hoopgevende grafiek van Van Dissel, waarin het aantal 
ziekenhuisopnames af lijkt te nemen, daar horen kleine lettertjes bij. 
Die heeft Van Dissel niet voorgelezen', stelde een bij de universiteit 
werkzame natuurkundige op Twitter. Goed, maar hoe zit het nou wel? 
Eigenlijk best simpel, blijkt bij navraag bij het RIVM.

Bij een ziekenhuisopname krijgt de GGD dat eerder te horen dan het RIVM. 
En omdat de GGD's het momenteel zo druk hebben, duurt het soms een paar 
dagen voordat men de gegevens doorgeeft. Simpel gezegd: de 'kop' van de 
grafiek loopt een beetje achter bij de werkelijkheid. Zoals water dat al 
een beetje omhoog komt voordat de echte golf nog moet komen. En dus 
lijkt er een soort daling zichtbaar in de statistieken - die er in 
werkelijkheid niet per se is.

Is het eerlijk om dat dan aan de Tweede Kamer te tonen? De uitleg van 
Van Dissel was immers nogal summier. Het kan verwarring geven, erkent 
desgevraagd RIVM-modelleur Jacco Wallinga. 'Als je de grafieken snel 
bekijkt, lijkt het misleidend. Maar het is een dilemma: als we de meest 
recente informatie niet zouden geven, informeer je de Kamer onvolledig.'

De scherpst oplettende Kamerleden zullen hebben gezien dat Van Dissel 
nog een grafiek toonde. 'Het is gewoon moeilijk om dit te communiceren', 
zegt Wallinga. 'Epidemiologen weten hoe je dit soort grafieken moet 
lezen. Maar van een afstandje zie je al snel een afname.

En het goede nieuws dat Van Dissel de kamercommissie kwam vertellen: dat 
er sprake is van een 'mogelijke afvlakking van aantal nieuwe 
ziekenhuisopnames'? Ook dat ligt ingewikkelder dan je intuitief denkt. 
Een 'afvlakking' van 'nieuwe ziekenhuisopnames' wil niet zeggen dat er 
minder mensen met coronaziekte in het ziekenhuis belanden - alleen maar 
dat de stijging minder hard gaat.

'Wat we presenteerden, is een afname in de groeisnelheid. Maar het is 
nog niet zo dat er een afname van het aantal opnames is', zegt Wallinga. 
Dat blijkt inderdaad als we kijken hoeveel procent de RIVM-getallen van 
de opnames van dag tot dag oplopen: dat percentage wordt heel 
voorzichtig minder.

In barre tijden is dat een hoopvol signaal. Of nou ja, tot je de 
statistieken van vandaag erbij pakt. Dan zien we dat het aantal 
ziekenhuisopnames in werkelijkheid dinsdag 24 maart gewoon weer hoger 
blijkt dan de 'piek' waarover Van Dissel het had.

--------
(c )2020 DPG Media B.V.