[D66] Noord Nederland koppelt zich los van landelijk beleid (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #65)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   De Groene Amsterdammer
Datum:  22 maart 2020
Auteur: Jop de Vrieze
URL:    
https://www.groene.nl/artikel/noordelijke-provincies-laten-landelijk-beleid-los-en-testen-massaal-zorgmedewerkers


Noordelijke provincies laten landelijk beleid los en testen massaal
zorgmedewerkers
-------------------------------------------------------------------

Terwijl na het Zuiden het Westen van Nederland de grip op het 
coronavirus lijkt te verliezen, wordt de roep om meer testen luider. 
Onvoldoende capaciteit, is het antwoord. Dat gaat er bij Alex Friedrich, 
arts-microbioloog in het UMCG in Groningen, niet in. 'Wij hebben ons 
losgekoppeld van het landelijke beleid en doen het gewoon bij 
zorgverleners: testen, testen, testen.'

Met Alex Friedrich zelf gaat het elke dag een beetje beter. De 
arts-microbioloog en hoofd van de afdeling medische microbiologie en 
infectiepreventie van het UMCG in Groningen bleek afgelopen donderdag 
zelf besmet met het coronavirus. 'Gisteren had ik nog koorts en had ik 
veel spierpijn, vandaag ben ik alleen nog erg moe.'

Hij was er vroeg bij, afgelopen week. Normaal loopt hij elke ochtend 
tien kilometer hard, maar nu merkte hij dat hij wat moe was. 'Ik heb me 
meteen die dag laten testen en ben verder thuis gebleven. Ik had 
eigenlijk nog geen echte klachten. De meeste mensen zouden dan nog 
gerust naar hun werk gaan, zorgmedewerkers kunnen zo twintig a dertig 
patienten en collega's besmetten.'

Om die reden en na inmiddels tientallen andere soortgelijke gevallen 
windt hij zich op over het stellige punt dat de basis vormt van het 
Nederlandse RIVM-beleid, namelijk dat je pas vanaf het moment dat je 
symptomen hebt besmettelijk bent en thuis moet blijven - en dat als 
gevolg daarvan alleen contacten worden opgespoord die contact hebben 
gehad met de positief geteste persoon nadat deze ziek werd. 'Dat is 
gewoon niet waar, net zoals dat het niet waar is dat kinderen het virus 
niet kunnen overdragen. In de noordelijke provincies hebben we daarom 
van begin af aan gezegd: we rekenen twee dagen terug vanaf die eerste 
ziektedag en sporen ook die contacten op. Ten tweede, kinderen zijn 
besmettelijk ook al worden ze zelf niet ziek.'

Het is niet het enige punt waarop het beleid van de noordelijke 
provincies, Groningen, Drenthe, Friesland en Overijssel, verschilt van 
de landelijke, door het RIVM uitgestippelde lijn. 'De epidemie is niet 
homogeen, wij bevinden ons in een andere fase dan Brabant. We moeten 
ervoor waken dat we overal hetzelfde doen.'

En dus heeft het noorden zich, in Friedrichs woorden, 'op dat punt 
losgekoppeld van het landelijke beleid.' Dat heeft niet alleen te maken 
met de afwijkende situatie waarin deze provincies zich bevinden, maar 
ook met verschillen in inzicht. 'Het grootste risico is dat 
ziekenhuispersoneel besmet raakt en patienten en collega's gaat 
besmetten, die dan weer de regio in gaan. Ziekenhuizen kunnen daardoor 
tot stroomversnellers van de epidemie worden. Het landelijk beleid is 
tot nu toe om zorgmedewerkers niet meer te testen. Wij doen dat, net als 
een aantal andere ziekenhuizen, wel. Ik heb het, die ene keer dat ik bij 
een vergadering van het landelijke Outbreak Management Team was nog in 
de notulen laten zetten hoe belangrijk het is om besmetting van 
zorgmedewerkers te voorkomen. Maar dat is blijkbaar niet gelezen.'

Jullie aanpak wijkt duidelijk af van het landelijke beleid. Waar zit dat 
'm in?

'Het lijkt erop dat in Nederland en andere landen in Europa de 
grieppandemieplannen zijn geactiveerd die zijn gemaakt na de pandemie 
met de Mexicaanse griep in 2009, zonder dat daar duidelijke aanpassingen 
in gemaakt zijn voor een risico zoals Sars-1 of nu dit Sars-CoV-2. Dat 
is geen aanpak van in de kiem smoren maar van dempen. 'We kunnen toch 
niets doen om de verspreiding tegen te houden', is het idee. Dat geldt 
inderdaad voor het griepvirus, maar dat is - zoals we zien - een heel 
ander scenario. Wat wij zijn gaan doen is zolang mogelijk proberen 
search and contain vol te houden'

Wat houdt dat in, search and contain?

'Als er een zorgmedewerker of zijn/haar huisgenoot klachten heeft, 
testen we die persoon meteen, bij een positieve test gaat die in 
thuisquarantaine. Via de GGD kunnen zorgmedewerkers van andere 
ziekenhuizen ook bij onze screeningslocatie worden getest. Wij trekken 
dit samen met de regionale laboratoria. Omdat zorgmedewerkers rond 10 
procent van de bevolking zijn heb je een redelijk goed beeld op wat 
gebeurt en houd je de centrale ziekenhuizen in de regio veilig. We doen 
uitgebreid contactonderzoek en alle personen die tot twee dagen voor de 
symptomen contact hadden met de patient wordt gevraagd twee weken in 
thuisquarantaine te gaan, sommigen worden meteen, anderen bij klachten 
getest. Zo houden we grip op de zaak. Tot nu toe hebben we daardoor de 
epidemie in het noorden nog steeds kunnen vertragen en zijn onze bedden 
vrij voor patienten uit Brabant.'

Dus jullie zijn een beetje het Zuid-Korea van Nederland?

'Nou ja, we hebben natuurlijk het geluk gehad dat we niet die golf 
hebben gehad zoals in Brabant door het carnaval. Maar wij hadden ook de 
vakantiegangers uit Italie en vooral Oostenrijk. Het westen van het land 
heeft net zoveel tijd gehad en dezelfde voordelen ten opzichte van 
Brabant. Als je nu kijkt naar het aantal besmettingen per honderdduizend 
inwoners doen we het echt een stuk beter. We gaan daarom door.'

Maar, hoe krijgen jullie het voor elkaar? Er is toch niet genoeg 
testcapaciteit in Nederland?

'Ik heb nooit begrepen dat dat steeds wordt volgehouden. We hebben geen 
capaciteitsprobleem. Het kan dat een bepaald lab een tekort heeft aan 
bepaalde materialen, maar dat is business as usual, dat los je op. 
Zolang je niet afhankelijk bent van een commerciele partij is dat niet 
zo. We hebben zo'n partij ook niet nodig, want deze tests kun je in 
vrijwel ieder gewoon lab doen.'

Nu wordt er onder meer door bloedbank Sanquin ingezet op tests waarmee 
kan worden bepaald of iemand de ziekte heeft gehad - in lijn met het 
beleid gericht op groepsimmuniteit.

'Dat is ook belangrijk, allebei is belangrijk. Hoe meer je allebei 
testen uitvoert, hoe minder blind je bent in de strijd tegen het virus. 
Wat mij zo verbaast: wij hebben relatief het hoogste aantal 
artsen-microbioloog in Europa. In ziekenhuizen zijn we de allerbeste in 
het opsporen van infecties zoals MRSA, en nu gebruiken we die hele 
capaciteit niet en kiezen we in plaats daarvan vrijwel volledig voor een 
syndroombenadering, op basis van de ziektesymptomen.'

Waar komt dat verhaal van die testcapaciteit dan vandaan en hoe heeft u 
zich eraan ontworsteld?

'Toen het virus nog niet was gearriveerd is gezegd: er zijn straks twee 
testlabs, bij het RIVM en het Erasmus MC, en er komen twaalf 
opschalingslabs. Dat is nu achteraf een slechte keuze geweest, daardoor 
werd er enorm strikt geoordeeld en was de testcapaciteit snel op. In 
Italie en Duitsland is er aan het begin ook niet snel gehandeld, maar er 
is wel meteen vol ingezet op veel testen. Nu kunnen ze in Italie 
honderdduizend en in Duitsland honderdzestigduizend testen per week aan. 
Dat zou voor Nederland 33.000 testen per week betekenen. In het noorden 
hebben we al snel tijdens een groepsconferentie gezegd: het maakt niet 
uit wat het RIVM zegt, wij gaan alle labs voorbereiden. Dat zijn er vijf 
in totaal. Kijken we naar de getallen, dan testen we nu drie tot vier 
keer meer dan de rest van Nederland, bij minder inwoners.'

En dat werkt soepel?

'Nou, we waren er klaar voor, alleen in het begin stuurde de GGD 
Groningen geen monsters in. Wij vroegen hun waarom. Landelijk beleid, 
zeiden ze. Dat hoeft niet, wij kunnen het aan, zeiden we. Maar we hebben 
geen mondmaskers, antwoordden ze. Toen hebben we een testfaciliteit op 
het terrein van het UMCG opgezet. De GGD bepaalt nu wie ze willen testen 
en hoeven daarbij niet strikt te zijn. De andere GGD's in de regio doen 
dat nog niet, maar die hebben we er niet voor nodig. Het kan ook via 
huisartsen en arbodiensten en we testen ook zorgmedewerkers 
rechtstreeks. De mensen gaan hier naartoe en worden getest. Dat werkt 
heel goed.'

Gelooft u erin dat andere provincies met maatregelen terug kunnen naar 
de situatie waarin het noorden zich bevindt?

'Eerst moeten we maar iedereen uit het idee helpen dat we er in mei 
vanaf zijn. Met geluk gaat de overdrachtssnelheid door de warmte en 
veranderend gedrag 20 procent omlaag, maar als er dan nog veel 
transmissie is helpt het alsnog niet. Je moet accepteren dat je een jaar 
of langer hiermee bezig bent.
  In de gebieden waar het wijdverspreid is moet je het eerst een keer 
goed platleggen. Daarna moet je regionaal bepalen wat je doet. Dat kan 
bestaan uit regionale lockdowns, van bijvoorbeeld twee weken per drie 
tot vier maanden, afhankelijk van onder meer het aantal patienten op de 
intensive care's. Daarvoor moeten we nu al scenario's bedenken. We 
moeten in elk geval uit de rol stappen dat het ons is overkomen en we er 
niks meer aan kunnen doen.'

--------
(c) 2020 De Groene Amsterdammer