[D66] De coronacrisis van binnenuit (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #43)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   De Groene Amsterdammer
         2020, #10
Datum:  4 maart 2020
Auteur: Jop de Vrieze en Zvezdana Vukojevic
URL:    https://www.groene.nl/artikel/waarom-wordt-mijn-kind-niet-getest


De coronacrisis van binnenuit
-----------------------------
'Waarom wordt mijn kind niet getest?'

Op de kinderopvang van de driejarige zoon van Jop de Vrieze en Zvezdana 
Vukojevic bleek een jongetje besmet te zijn met het coronavirus. 
Intussen ontvouwt de epidemie zich ook in Nederland.

De telefoons trillen bijna tegelijkertijd. Om 16:22 uur op vrijdagmiddag 
krijgen we een mail van onze kinderopvang Compananny met als onderwerp: 
'Besmetting Coronavirus bij ouder'. We quickscannen: 'Helaas... vanaf 
vanavond tot nader order gesloten... coronabesmetting ouder... kind 
vertoont ook ziekteverschijnselen... eind van de dag test... 
mogelijkheid minimaliseren dat kinderen elkaar of medewerkers op de 
vestiging kunnen aansteken.'

Net ervoor kochten we toch maar wat extra zakken pasta en ergerden we 
ons aan mensen die er genoegen in schepten dit virus, waarover vooral 
heel veel onbekend is, te bagatelliseren. Jop twitterde: 'Even dit: wie 
dit hele coronagebeuren wegwuift onder het mom van 'het is maar een 
griepje en ik ben toch gezond' is net zo egocentrisch als een 
vaccinweigeraar. Het gaat niet (alleen) om jou, het gaat om de meest 
kwetsbaren onder ons.' Dat zijn mensen met verlaagde weerstand, met 
chronische ziekten als astma en diabetes en vooral ouderen, onder wie in 
China het sterftepercentage niet op een a twee procent ligt, maar op 
acht tot vijftien procent.

De afgelopen weken hebben we als journalisten het onderwerp op de voet 
gevolgd. Op het moment dat we de mail krijgen zijn er twee Nederlandse 
gevallen geconstateerd, een in Loon op Zand, opgenomen in een ziekenhuis 
in Tilburg, en een vrouw in Diemen. Vrijwel alle experts rekenen erop 
dat er snel gevallen bij zullen komen.

Het kinderdagverblijf heeft zelf besloten de ouders te informeren en 
voorlopig de deuren te sluiten. De vrouw uit Diemen (ze blijkt 
woonachtig in het Amsterdamse IJburg, maar verblijft vanwege een 
verbouwing in Diemen) is op dinsdag ziek geworden, zegt het RIVM 
zaterdag tijdens een persconferentie. Op donderdagavond is zij positief 
getest, en haar kind, dat net als onze driejarige zoon Zev in groep 5 
bij Compananny zit, heeft op donderdag, op het kinderdagverblijf, ook 
symptomen ontwikkeld. Op dit moment wachten ze op zijn testuitslag en 
die van zijn vader en twee andere kinderen uit het gezin. Als het aan de 
GGD had gelegen, was er daarna pas gecommuniceerd.

Veel krijgen we bij het ophalen van Zev niet te horen. In het kantoortje 
zit iemand van de GGD, maar die is er niet voor een gesprek met ouders. 
De leidsters hebben geen verdere instructies, in de mail staan die ook 
niet. De testuitslag zal die avond gecommuniceerd worden. We weten dat 
kinderen over het algemeen nauwelijks ziek worden van dit virus, maar er 
is veel onbekend - ook over de rol die kleintjes spelen bij de 
verspreiding. Zev is ondertussen vrolijk als altijd en gaat na het eten 
rustig slapen.

Tegen middernacht horen we hem zichzelf wakker hoesten. Dat gebeurt wel 
eens vaker, maar nu valt het op. Even later valt hij weer rustig in 
slaap.

Op zaterdagmorgen, de testuitslag van het zieke kindje is er nog niet, 
wordt Zev flink snotterig wakker. Bij elke nies bungelen er twee dikke 
slierten aan zijn neus. In de loop van de dag krijgt hij verhoging. 's 
Ochtends meten we nog 37,4 graden Celsius, 's middags 37,9. Natuurlijk 
is de kans groot dat hij gewoon een verkoudheid heeft. Maar toch.

We bellen de GGD. Wat moeten we doen? 'Doe gewoon alles wat je wilt 
doen, alleen als hij ergere symptomen krijgt, is het goed om weer te 
bellen.' We herhalen dat hij verhoging en een snotneus heeft en dat dit 
in de infomail van vanmorgen nog als symptoom werd vermeld. 'Dat is niet 
meer zo, we letten nu alleen op koorts, hoesten en benauwdheid.'

Maar, hij was er toch op woensdag, tegelijk met dat andere jongetje? En 
op vrijdag, in diezelfde ruimte? 'Het virus kan alleen rechtstreeks 
verspreid worden, door iemand die al symptomen heeft.' Vertwijfeld 
hangen we op. Speurend naar recente informatie zien we onze vermoedens 
bevestigd. In medisch wetenschappelijke tijdschrift JAMA verscheen een 
paar dagen eerder de casus van een Chinese vrouw die geen 
ziekteverschijnselen had en toch vijf mensen besmette - uitzonderlijk, 
maar het lijkt toch mogelijk. Ook blijkt uit verschillende studies dat 
andere coronavirussen op oppervlakken tot wel negen dagen aanwezig 
kunnen blijven.

Na een bericht van Compananny dat de test volgens de GGD 'niet negatief' 
is, meldt het RIVM: positief. We horen van een andere ouder dat er 
kindjes getest zullen gaan worden.

Ondertussen maakt de wereld zich klaar voor de overstap van 'voorkomen 
dat het virus hier komt' naar 'voorkomen dat we elkaar besmetten'. Op de 
sociale media lezen we reacties van mensen die zeggen dat we het maar 
over ons heen moeten laten komen. Onverstandig. Het gaat er nu juist om 
de kwetsbaren te beschermen en de epidemie te vertragen. Daardoor raken 
huisartsenpraktijken niet overbelast en ziekenhuizen niet overvol - 
juist ook omdat dit virus ook zorgverleners bij bosjes velt.

Het bemoeilijken van de verspreiding begint bij eenvoudige handhygiene 
en het regelmatig schoonmaken en ontsmetten in huis en op de werkplek. 
Het gaat ook over het vermijden of aflasten van grote evenementen, of 
het tijdelijk sluiten van scholen, openbare ruimtes of openbaar vervoer 
of, zoals afgelopen week werd afgekondigd in Iraaks Koerdistan: het 
voorlopig verbieden van begrafenissen en bruiloften. En, wat Aura Timen, 
hoofd van het Centrum Landelijke Coordinatie Infectieziektebestrijding 
in Nieuwsuur herhaalde: 'Blijf bij symptomen als het even kan thuis.' 
Moeten wij dit nu doen totdat Zev niet meer snottert? En wat als wij 
ondertussen zelf klachten krijgen? Wij willen het virus niet verder 
verspreiden. We besluiten voorlopig binnen te blijven.

We krijgen een andere GGD-arts aan de telefoon, en leggen onze bezwaren 
en dilemma's uit. En wordt Zev eigenlijk ook getest? We hoorden niets. 
'Nee. U moet begrijpen dat het testen wat gebeurt al niet rationeel is, 
dat is door het RIVM besloten om onrust weg te nemen,' antwoordt zij. 
Maar onrust is er bij ons nu toch ook? En de GGD is er toch om de 
uitbraak zoveel mogelijk in te dammen? Het lijkt allemaal zo zuinigjes. 
Ze gaat overleggen met haar supervisor.

Even later belt ze terug. 'Ik kan u geruststellen: uw zoontje heeft geen 
contact gehad met het kindje. Die was er niet op woensdag, dus uw kind 
kan geen corona hebben.'

We zijn enigszins gerustgesteld. Tot Zev op zondag begint te hoesten. 
Eventuele besmetting op vrijdag, spookt door ons hoofd. Natuurlijk is de 
kans dat hij besmet is klein en misschien reageren we wel overtrokken. 
Maar waarom doen ze zo ongelooflijk rigide over een test? Jop legt onze 
casus voor aan een hoogleraar met wie hij veel contact heeft over het 
onderwerp: 'Ben ik gek?' 'Nee, je bent niet gek en ik zou mijn kind ook 
getest willen hebben. Maar als er geen fysiek contact geweest is met het 
kind is de kans op besmetting wel heeeel erg klein.'

Het gekke is dat we experts aan alle kanten en zelfs de minister van 
Volksgezondheid horen zeggen dat er meer getest moet worden, en dat dit 
de praktijk is. 'De richtlijn als nieuw wetboek', antwoordt de 
hoogleraar. 'Dat elk uur wordt herschreven,' stuurt Jop terug.

Ondertussen is in Nederland de teller opgelopen tot achttien gevallen en 
vangen we van elders vergelijkbare verhalen op, over patienten die, 
omdat ze niet in een risicogebied zijn geweest en geen aantoonbaar 
direct contact hebben gehad met een besmet persoon, niet worden getest. 
Het contrast is schril met Zuid-Korea, waar het virus om zich heen 
grijpt: daar zijn op zondag tienduizend testen uitgevoerd. In het 
Beatrixziekenhuis in Gorinchem blijkt een ernstig zieke patient met een 
luchtweginfectie niet op het virus te zijn getest, omdat ze niet in een 
risicogebied was geweest - ondanks de inmiddels aangepaste richtlijn. 
Pas een week later, na overplaatsing naar het Erasmus MC, bleek ze 
besmet.

Maandagochtend vertelt onze huisarts-assistente dat ze een nieuw advies 
van het RIVM binnen heeft: 'Alle kinderen van groep vijf en zes van 
Compananny krijgen een test.' Fijn. We bellen de GGD, maar zij weten van 
niets en blijven volhouden dat Zev niet getest wordt. Na een weekend vol 
veranderende adviezen en een kwakkelend kind worden we voor het eerst 
boos en verheffen onze stem. De arts gaat overleggen.

Hij belt terug. Onze huisarts heeft schijnbaar als enige een verkeerd 
bericht gekregen, want echt alleen de kinderen van de donderdag worden 
getest. 'We hebben beperkte capaciteit en kunnen alleen de personen 
testen naar wie de sterkste verdenking uitgaat.' We leggen uit dat we 
kwetsbare ouders in onze omgeving hebben, dat we nu niet bij een 
overgrootvader van 92 in een hospice op bezoek kunnen. Dat we het fijn 
zouden vinden als er toch getest zou worden. Waar is de menselijke maat? 
'We zijn toch mensen, geen protocollen?' zegt Jop.

'Vanuit de GGD gaan we puur over verdenking op corona en dat is hier 
niet het geval. Als er medische hulp nodig is, moet u vooral contact 
leggen met de huisarts. Die kan dan langskomen.'

'De huisarts zegt dat we echt bij de GGD moeten zijn.'

'Ik ga nu het gesprek beeindigen, want ik heb nog heel veel andere 
dingen te doen.'

'Dit kan niet, zo gaat u niet met mensen om...'

Hij heeft opgehangen.

Een paar uur later gaat de telefoon weer. Voor het eerst klinkt er een 
mens aan de andere kant van de lijn. 'U had nog een vraag over de 
bemonstering waarvoor uw zoon niet is uitgenodigd?'

We vertellen waarom we er niet gerust op zijn en vragen waarom er toch 
zo star gedaan wordt. Ze legt uit dat er een weloverwogen besluit is 
genomen om alleen de kinderen en de leidsters van de donderdag te testen 
en ze zegt dat veel meer ouders die die ene uitzondering willen zijn.

'Voor de dertig testen die we nu gaan doen, moeten we al materiaal van 
het RIVM laten komen omdat wij dat zelf hier niet hebben.' Ze vervolgt: 
'De kans is groot dat de minister over twee, drie dagen zegt: we zijn 
niet meer in de fase dat we mensen gaan testen; mensen moeten gewoon 
thuis blijven. Dan wordt er niemand meer getest.'

Ze zegt: 'We gaan ervan uit dat die testen op woensdag allemaal negatief 
zullen blijken en ik hoop dat Compannany snel weer open kan.'

Die avond horen we op het nieuws dat de GGD en huisartsen de hele dag 
zijn platgebeld. Het RIVM roept iedereen op om met milde klachten gewoon 
thuis te blijven en alleen de huisarts te bellen bij verergerende hoest 
en kortademigheid met koorts. We vernemen dat er vrees is voor een 
tekort aan testmateriaal en dat er daarm buiten ziekenhuizen zeer 
selectief wordt getest.

De verkoudheid van Zev is op dinsdagochtend minder geworden, maar hij 
heeft nog wel een loopneus. Om vijf uur maakt het RIVM bekend dat de 
uitslag van het jongetje uit de opvang achteraf toch negatief was.

--------
(c) 2020 De Groene Amsterdammer