[D66] Interview: John Zerzan

[R.O.]

https://verbodengeschriften.nl/html/interview-met-john-zerzan.html


  Interview met John Zerzan


Inleiding

Je kunt de geschriften van Zerzan het beste lezen als reportages uit de 
hel, als vlijmscherpe en radicale analyses van de heilloze wereld waarin 
wij leven en sterven. Waarin wij voor onszelf en voor onze kinderen het 
leven tot niet meer dan een overleven in een labyrint hebben gemaakt. [...]

Met commentaar in rood

John Zerzan is misschien wel de meest extreme schrijver op deze planeet. 
Het is wat ironisch dat de publicatie van de Unabomber's *Industrial 
Society and its Consequences* de inzichten van Zerzan onder de nationale 
aandacht hebben gebracht - ironisch, omdat zijn geschriften veel 
extremer zijn dan die van de bomber, waarvan men geloofde dat die door 
hem beïnvloed was. Voor Zerzan is de zondeval van de mensheid niet 
begonnen met de industrialisatie en zelfs niet met de landbouw, maar met 
de omhelzing van de symbolische cultuur, dat wil zeggen de taal, de 
kunst en het getal. Cultuur is, in plaats van onze grote emancipator, 
een bemiddelaar die ons weghoudt van een zinnelijke omarming van de 
werkelijkheid, van ons vermogen onszelf in het nu te verwerkelijken. 
Taal is persoonsgebonden communicatie geworden, de kunst is een 
vervanger voor een oneindig rijkere werkelijkheid, het getal is de 
toepassing van een illusoire gelijkheid die het boeiende aan onze wereld 
onttrekt.

Zijn essay-verzamelingen, *Elements of Refusal* en *Future Primitive*, 
brengen een primitivistische criticus, die hij de laatste twee decennia 
in het anarchistische milieu geweest is, in kaart. Zijn recente 
bekendheid, die begonnen is met een artikel in de New York Times en 
geprolongeerd is door radio- en televisie-interviews, concentreert zich 
grotendeels op zijn status van een van de weinige technologie-critici, 
die vanaf het begin de Unabomber niet veroordeeld heeft. Maar zijn 
perspectief reikt dieper dan dat. Met de komst van een op biotechnologie 
en genetische manipulatie gebaseerde wereld, lijkt het alsof Zerzan in 
de traditie van de Taoïstische wijzen staat, van Diogenes en van 
Rousseau als de laatste van de grote vertegenwoordigers van de 
ontketende wilde - of misschien is hij de eerste in een nieuwe traditie 
waarvan de invloed nog moet blijken.

Interviewer: Milieubewustzijn is voor mij altijd een nogal deprimerend 
onderwerp geweest. Daarentegen lijkt het alsof het primitivisme het 
streven heeft benadrukt om de spanningen tussen de mensen en de 
natuurlijke wereld te verzoenen. In plaats van overhoop te liggen met de 
natuur, zoeken we de verwerkelijking van onze verlangens op een manier 
die onze wereld van televisie en winkelpromenades nooit kan vervullen. 
Welke vergelijkingen zou jij kunnen maken tussen het traditionele 
milieubewustzijn en het primitivisme?
Zerzan: Ik hou wel van het onderscheid dat je hier maakt, want dat lijkt 
mij heel vruchtbaar. Voor mij levert het primitivisme een basis voor 
milieubewustzijn. Het verwijst, als een toetssteen of inspiratie, naar 
een aantal miljoenen jaren waarin de mensen in harmonie met hun omgeving 
leefden en niet als een wezensvreemde macht boven de natuur.
         Milieubewustzijn blijft zo vaak steken in de hervormingsgezinde 
visie van het alleen maar zien van zovele vraagstukken. Een begrip van 
de lange geschiedenis van de problemen helpt wel bij het ontwaren van de 
oorsprong van de aantasting van de natuur en al die facetten die zo met 
elkaar samenhangen

I: Je hebt dan wel kritiek geleverd op grondslagen van de beschaving als 
kunst, taal en getal, maar je hebt tot nu toe nagelaten kritiek te 
leveren op het gebruik van gereedschappen. Dat is van belang omdat de 
meesten het gebruik van gereedschappen zien als een directe voorloper 
van onze technologische maatschappij. Vanaf welk punt zou jij 
gereedschapsgebruik willen zien culmineren in vervreemd handelen?
Z: Er wordt vaak beweerd dat er een geleidelijke overgang is van het 
gebruik van eenvoudige gereedschappen naar de hedendaagse 
hightech-wereld en dat er geen kwalitatief onderscheid ergens langs die 
lijn van ontwikkeling kan worden gemaakt, geen plek om "een lijn te 
trekken" die het positieve van het negatieve scheidt. Dat is dus juist, 
want als je eenmaal begint is het einde zoek. Er is geen enkel 
gereedschap nodig om te leven.
         Maar mijn werkhypothese is dat de verdeling van arbeid de lijn 
trekt, met geweldige gevolgen die zich op een versnellende of 
cumulatieve manier ontvouwen. Specialisatie verdeelt en verengt het 
individu, introduceert een hiërarchie, schept afhankelijkheid en werkt 
tegen de autonomie in. Bovendien zwengelt het de industrialisatie aan en 
leidt vandaar direct naar de eco-crisis.
         Gereedschappen of rollen die verdeling van werk inhouden geven 
aanleiding tot verdeelde mensen en een verdeelde samenleving. Alle 
gereedschappen zorgen voor werk en alleen verdeelde mensen werken. 
Werken is voor de dwazen en wie werkt kan niet leven. Het is of/of.

I: Welke voorbeelden biedt het verleden ons van mensen, die een bepaald 
niveau van technologie afgezworen hebben ten gunste van een meer 
holistische en natuurlijke manier van leven?
Z: Een Noord Amerikaans voorbeeld van mensen die een vertechnologiseerd 
of beschaafd bestaan hebben afgezworen is dat van de kolonistengroep 
"gone to Croatan" [Dit verwijst naar de kolonisten die de eerste Engelse 
kolonie in Roanoke bewoonden en die hun kolonie verlieten om te gaan 
leven met een plaatselijke Indiaanse stam. Zij lieten de inscriptie 
"gone to Croatan", achter, die verwees naar die stam - J.F.] Kennelijk 
hebben nogal wat Europeanen in de 17e en 18e eeuw beschaafde 
buitenposten verlaten en zich gevoegd bij verschillende inheemse 
Indiaanse gemeenschappen. De hele mensengeschiedenis door zijn er 
groepen en individuen geweest die zich uit de maatschappij hebben 
teruggetrokken en geprobeerd hebben om terug te keren naar de natuur en 
de eenvoud. Voorbeelden van utopisten te over: de Diggers rond 1650 in 
Engeland, Robert Owens New Harmony in Indiana, met wel duizend 
zustervestigingen en in Nederland Walden en de christen-anarchisten, die 
uiteindelijk allemaal het loodje gelegd hebben door onderlinge 
verdeeldheid en toedoen van de gevestigde orde.

I Het lijkt alsof je in je publicaties uitgaat van een Gouden Eeuw voor 
de mensen gedurende een groot deel van de of het gehele Paleolithicum. 
En toch heb ik het gevoel dat jouw ideeën niet stroken met het idee van 
een voorbij Eden in de meest extreme en letterlijke zin. Wellicht is het 
leven ooit veel directer en voldaan geweest, maar er moeten ergens toch 
wat zwakke plekken geweest zijn die ons tot de huidige toestand gebracht 
hebben. Ik ben benieuwd in hoeverre je je verbonden voelt met het idee 
van een voorbij utopia (wat duidelijk onmogelijk is dat helemaal te 
bewijzen), in tegenstelling tot het aanwenden van bruikbare concepten 
uit het verleden op basis van een hedendaagse waarde.
Z: Ik denk dat je gelijk hebt met het erop wijzen dat we moeten 
vermijden de prehistorie te idealiseren en het niet als een toestand van 
volmaaktheid moeten aanvoeren. Aan de andere kant lijkt het 
jagers-verzamelaars-leven over het algemeen gekenmerkt te zijn geweest 
door de meest langdurige en meest succesvolle aanpassing aan de natuur 
ooit door de mens bereikt, een hoge mate van gelijkheid van geslacht, 
een afwezigheid van georganiseerd geweld, een belangrijke hoeveelheid 
vrije tijd, een egalitaire ethiek van delen en een *ziektevrije* 
robuustheid. Het lijkt mij dus leerzaam en inspirerend, zelfs al was het 
onvolmaakt en ons misschien nooit helemaal duidelijk. De prehistorie 
eindigt op het moment dat de mens historie gaat schrijven, uit het nu in 
de tijd stapt, zijn heden door zijn verleden en toekomstverwachtingen 
laat bepalen, zich buiten zijn en de natuur plaatst en zich dan 
tegenover zichzelf, de ander en de natuur bevindt. Dan pas gaat hij 
jagen en verzamelen, dan pas wordt de natuur bedreigend, dan pas gaat 
hij zich zorgen maken om de dag van morgen en dan pas creëert hij een 
God. En dat gebeurt nog steeds in elk mensenleven als hij de 
onbevangenheid van het kleine kind moet opgeven. Dan pas wordt hij ziek, 
verdeeld en bang. Elk mens heeft zijn eigen prehistorie, zijn eigen 
kinderparadijs, waar hij door de volwassenen uit verdreven wordt.

I: Een van de meest gestelde vragen aangaande het primitivisme is of de 
aanhangers ervan een letterlijke terugkeer naar primitieve manieren van 
leven zoeken of dat zij gewoon het verleden ontginnen voor bruikbare 
concepten.
Z: [Detroit anarchist paper] Fifth Estate heeft in zijn gedeeltelijke 
kritiek op de maatschappij, lang volgehouden dat een terugkeer naar een 
non-beschaving niet iets is wat zij als mogelijk noch wenselijk vinden. 
Ik ben er niet van overtuigd dat een werkelijke "terugkeer" uitgesloten 
moet worden. Als het dan geen letterlijke terugkeer is, wat dan? Dat zie 
ik als een open vraag. Alle wijzen hebben de terugkeer naar de 
non-beschaving, dus het natuurlijke leven gepropageerd, omdat zij zelf 
ervaren hadden hoe gelukzalig dat is.

I: Laten we dan voor dit moment aannemen dat een letterlijke terugkeer 
naar een primitieve toestand wenselijk is. Jouw publicaties gaan zover 
dat ze de kunst, getal en zelfs de taal ter discussie stellen. Hoe zou 
je je een wereld zonder taal voorstellen?
Z: Aan een wereld zonder taal denken vereist een enorme speculatieve 
sprong. Vanaf waar we nu verkeren is het uiterst moeilijk je een 
leefwereld gebaseerd op een niet-symbolische communicatie voor te 
stellen of te begrijpen, hoewel iets daarvan nu ook al bestaat. Freud 
veronderstelde dat voorafgaande aan de taal een soort telepathie een rol 
speelde (dat is, zoals het merendeel van wat Freud beweerd heeft, meer 
over Freud zegt dan over de mens); geliefden hebben geen woorden nodig, 
is het gezegde. Dit zijn aanduidingen in de richting van een directe 
communicatie. Ik weet zeker dat je zelf nog andere kunt bedenken. 80% 
Van de menselijke communicatie is non-verbaal. Kleine kinderen hebben 
helemaal geen taal nodig om te communiceren. Volwassenen hebben taal 
alleen maar nodig om macht over elkaar uit te oefenen en om zich in deze 
maatschappij te kunnen handhaven.

I: Verschillende critici hebben de beschuldiging geuit, dat jouw 
afwijzing van een symbolische cultuur de potentiele radicaal zonder 
basis om de gevestigde orde te bestrijden laat zitten.
Z: Mijn voorlopig standpunt is dat alleen een verwerping van de 
symbolische cultuur een voldoende grote uitdaging biedt voor datgene wat 
uit die cultuur voortvloeit. Ik kan me vergissen, maar tot nu toe heb ik 
geen overtuigende argumenten gezien om dat standpunt op te geven. En 
zelfs als blijkt dat het niet klopt, dan nog zou het debat op een 
onbedoelde manier vruchtbaar kunnen zijn.  :

I: Wat is je antwoord aan de mensen die beweren dat de weg van de 
technologische vooruitgang onomkeerbaar is?
Z: Het is heel goed mogelijk dat die onomkeerbaar is, maar de enige 
manier om daar achter te komen is om het te ter discussie te stellen. 
Als iemand tot de conclusie komt dat de loop van de techno-vooruitgang 
rampzalig is, dan is hij verplicht die te stoppen of om te keren. Dit is 
een zaak van basale moraal, lijkt me. Het gaat er niet om of de 
technologische vooruitgang omkeerbaar is, maar of mensen bereid zijn om 
op hun schreden te keren. Er wordt zo vaakgesproken over de zegeningen 
van de huidige geneeskunde, maar die zogenaamde zegeningen zijn alleen 
maar nodig om de slachtoffers van onze vreemde en vervreemde manier van 
leven weer op te lappen. Gelukkige mensen worden niet ziek.

I: Ik denk dat het interessant is om op te merken hoe weinig oprecht en 
opbouwend de kritiek op de technologie gericht is en dat het daardoor 
het idee dat het onomkeerbaar is self-fulfilling maakt. Overal vind je 
kritieken op bijna alle aspecten van de technologische maatschappij, 
maar zelden een die het geheel overziet.
Z: Hoe zeer protesteert een kritiek van het geheel! Een van de 
voornaamste dogma's van de heersende postmoderne moraal is verwerping 
van het geheel, verwerping juist van het idee dat we het geheel kunnen 
vatten. Zolang je deel uitmaakt van het systeem, kun je nooit het geheel 
overzien. Zolang er ook maar één ding is wat je niet los durft te laten, 
één vooroordeel, één iets waar je aan gehecht bent, heb je je banden met 
het systeem niet verbroken. Zoals Albert Camus in L'Homme Révolté (De 
mens in opstand) schrijft: /Het is voor de mens onmogelijk de totaliteit 
te omvatten omdat hij zich binnen die totaliteit bevindt. De 
geschiedenis als totaliteit kan slechts bestaan voor de waarnemer, die 
buiten die geschiedenis en buiten de wereld zou staan. Feitelijk bestaat 
er dus slechts voor God een geschiedenis./En Erich Fromm schrijft in 
"Psychoanalysis and Religion" (Psychoanalyse en religie) :/Hij kan niet 
terug naar de voormenselijke staat van harmonie met de natuur; hij kan 
slechts voortgaan op de weg van de rede totdat hij zowel de natuur als 
zichzelf in de hand heeft./Daarom hebben de wijzen altijd de anderen 
voorgehouden dat je als "God" moet worden of gewoon als de kleine kinderen.
        En in het algemeen heeft het systeem zulk verzets- en tegen de 
borst stuitend denken beloond. De cultuur van de ontkenning is erg sterk 
- denk alleen maar hoe uiterst weinig in het huidige politieke debat ter 
discussie wordt gesteld. Heel moeilijk om dat gepubliceerd te krijgen en 
heel moeilijk om het monopolie van de opgelegde onwetendheid te 
doorbreken. En toch denk ik dat de werkelijkheid bezig is een opening te 
forceren. Wij horen enkele, niet vele, maar enkele stemmen die het hele 
plaatje, de wezenlijke aard ervan, trotseren.

I: Wat is je antwoord op de gebruikelijke bewering dat de technologie 
neutraal is?
Z: De technologie is nooit neutraal, alsof het een bescheiden 
gereedschap dat uit zijn context losgemaakt kan worden is, geweest, het 
neemt altijd deel en geeft uiting aan de basale waarden van het 
maatschappelijk systeem waarin het geworteld is. Technologie is de taal, 
het weefsel, de belichaming van de maatschappelijke verhoudingen die het 
samen houdt. Het idee dat zij neutraal is, dat zij van de maatschappij 
los te maken is, is een van de grootst bruikbare leugens. Het is 
overduidelijk waarom zij die de high-tech valstrik verdedigen ons willen 
laten geloven dat technologie iets neutraals is.

I: Moet de geleidelijke afschaffing van de technologie dan niet op een 
wereldwijde schaal plaats vinden, zodat we niet kwetsbaar worden voor 
diegenen die hun ketenen niet willen laten vallen?
Z: Ja, het lijkt noodzakelijk, dat een anti-technologie beweging om te 
slagen, zo snel mogelijk wereldwijd wordt. Het systeem van technologie 
en kapitaal is wereldwijd en zeer onderling van elkaar afhankelijk en is 
zo sterk als de zwakste schakel. Hier moet je de zich uitbreidende 
ontgoocheling in de "belofte" van de technologie bij optellen. Die twee 
zijn of zullen een machtige combinatie voor onze kant zijn.

I: Denk je dat het gewone volk meer wantrouwend staat ten opzichte van 
de technologie dan onze zogenaamde intelligentsia?
Z: Iedereen is tegenwoordig aardig verzadigd door de media en hun 
doorlopende pro-technologie boodschap op elk niveau. Maar degenen die 
het Unabomber-manifest "overgesocialiseerd" noemt zijn misschien meer 
geneigd middenklasse intelligentsia te zijn en zijn om die reden 
waarschijnlijk minder wantrouwend ten opzichte van de Sirenenzang van de 
technologie.

I: Zijn er nog denkers of theoretici die je zou wille kapittelen om hun 
onbegrip voor de problemen betreffende de technologie?
Z: Er zijn nog steeds veel teveel theoretici die weinig schijnen te 
begrijpen van het technologie-vraagstuk. Vele zo niet alle postmoderne 
"denkers" vermijden het probleem om de eenvoudige reden dat zij niets 
aanvechten en alleen al het idee van tegendraads denken verwerpen. Door 
alles op hun cynische, relativerende manier te accepteren, (bijv. 
Baudrillard) zien zij de technologie noch onder ogen, noch weerstaan zij 
haar.
         Aan de andere kant kan ik bijvoorbeeld Lorenzo Simpson's 
"Technology, Time and the Conversations of Modernity" aanbevelen, dat 
laat zien hoe de technologie - met haar intellectuele tegenhanger, het 
postmodernisme - het maatschappelijk bestaan leegmaakt en een klimaat 
van betekenisloosheid creëert.

I: Er is verbazingwekkend weinig weerstand geweest tegen het plaatsen 
van bewakingscamera's in alle steden in de USA. Wat denk je dat het ten 
uitvoer brengen van een technologie die uiteindelijk een ernstig verzet 
zal oproepen, zou kunnen zijn? Het klonen van een menselijk wezen? Een 
computer die in de hersenen wordt geïmplanteerd?
Z: Velen leggen zich ogenschijnlijk bij video-toezicht, uit persoonlijke 
veiligheidsoverwegingen, neer. Maar inderdaad zou men denken dat het 
klonen van mensen of bionische breinen de meeste mensen zou afschrikken. 
De Ludieten (de Ludditen Revolutie was in 1811 een aktie tegen de 
Engelse textielfabrieken, die de arbeiders door machines verving) en ik 
hopen dat nieuwe invasieve hoogtepunten van een altijd weer 
koloniserende technologie mensen ertoe zal brengen haar hele baan en 
logica ter discussie te stellen.
         Als Paul Shepard het heeft over Gary Snyder's passie voor 
boeren, vergeet hij dat zelfs een heel eenvoudige tuinbouw slechts de 
eerste stap op weg naar genetische manipulatie is. Het draait met andere 
woorden allemaal om domesticatie. Ingrijpen in, beheersen of de natuur 
herscheppen is toegeven aan een richting die ons naar mensen klonen en 
de hele rest zal voeren.

I: Uit welke hoeken heb je een onverwachte steun voor een 
wereldbeschouwing, die de waarde van de technologie ter discussie stelt, 
gevonden?
Z: Een Latino vriend van mij vertelde mij onlangs dat hij dacht dat er 
op dit moment minder Derde Wereld mensen naar de technologie van de 
Eerste Wereld snakken. Voor zover dat waar is, zou het een verandering 
van een enorme draagwijdte betekenen.
         Ik merk ook dat sommige jongeren door de verlokkingen van de 
technologie heenkijken. Ik veronderstel dat dat minder verrassend is en 
ik weet niet hoeveel jongeren openstaan voor een "primitivistische" 
manieren van kijken, maar dit is een onmisbare ontwikkeling die zich 
uitbreidt, althans tot bepaalde hoogte.

I: Wanneer heb je zelf voor het eerst door de" verlokkingen van de 
technologie" heengekeken? Heb je je er tot zekere hoogte altijd tegen 
verzet? Is er een bepaalde gebeurtenis of studiegebied geweest dat je 
heeft aangezet tot het ontwikkelen van zo'n alomvattende kritiek?
Z: In de zeventiger jaren begon het langzaam tot me door te dringen, 
onder andere, dat het concept "revolutie" iets zeer ontoereikends was. 
Het knaagde aan me in de tijd dat ik promotiewerk verrichtte in de 
sociale- en arbeidsgeschiedenis. De eerste "doorbraak" was toen ik bezig 
was met de Industriële Revolutie in Engeland. Het werd me namelijk 
duidelijk dat het fabriekssysteem voor een groot deel ingevoerd werd als 
middel tot sociale controle. De verspreide ambachtslieden werden beroofd 
van hun autonomie en samengebracht in fabrieken om ontschoold en 
gedisciplineerd te worden. Dit laat zien dat technologie allesbehalve 
"neutraal" is.
         Deze ontdekking hielp me te zien hoe werkverdeling basaal 
ontkrachtend en vervreemdend is. Je moet de technologie zien als een 
systeem dat de diepere waarden, van de maatschappelijke orde die het 
belichaamt, omvat. Het is nooit eenvoudig een zaak van "gereedschappen" 
of instrumenten.

I: Wat heb je nog voor toekomstige projecten waar wij naar uit kunnen 
kijken?
Z: Ik ben bezig met een essay over nihilisme en probeer ook nog een paar 
boeken te publiceren. Er moeten meer anti-technologie-, zelfs 
anti-beschavingsartikelen voor de mensen beschikbaar komen. Zelfs de 
meest anarchistische uitgevers, zoals AK en Autonomedia hebben het 
belang van of de belangstelling in zulk denken niet opgepakt.

I: Ik zou je wat vragen willen stellen met betrekking tot de Unabomber. 
Toen "Industrial Society and its Future" voor het eerst verkrijgbaar 
was, werd je al gauw herkend als een mogelijke invloed op de ideeën van 
FC. Heb je soms opmerkingen over de behandeling van de Unabomber?
Z: Ik beschouw "Industrial Society and its Future" als een uiterst 
belangwekkende tekst. In wezen laat het zien hoe de techno-maatschappij 
het onmogelijk maakt vrijheid of voldoening te bereiken. In zeer helder 
en toegankelijk proza verklaart het de doodlopende weg die 
industrialisatie betekent.
         Jacques Ellul is duidelijk van grote invloed geweest, maar ik 
ben niet op de hoogte van enig andere hedendaagse USA invloeden, 
anarchistische of andere.

I: Wat vind je eigenlijk van de methodes van de Unabomber?
Z: De methodes van de Unabomber waren het resultaat van frustratie. 
Kennelijk kon hij geen anderen vinden die de techno-waanzin het hoofd 
wilden bieden, noch kon hij een uitgever vinden voor "Industrial Society 
and its Future", ondanks zijn jarenlange pogingen op beide fronten.

I: Het is niet echt een benijdenswaardige positie als je eigen ideeën in 
verband gebracht worden met iemand die het onderwerp is van een 
grootscheeps onderzoek. Zijn er nog ongewone dingen gebeurd voorafgaand 
aan de arrestatie van Ted Kaczynski?
Z: In de zomer van 1995, dat is in het jaar vóór zijn gevangenneming, is 
er ingebroken in mijn huis. Het merkwaardige ervan was dat mijn 
adresboek en een paar oude gympen meegenomen zijn, terwijl een paar 
draagbare en zichtbare dingen van enige waarde achtergelaten zijn. Ook 
is in die zomer een aantal van mijn brieven ergens onderweg onderschept. 
In tenminste drie gevallen, die ik heb nagetrokken, waren de brieven 
verstuurd maar nooit aangekomen.

I: Je hebt Ted Kaczynski een aantal keren ontmoet en gaat door met hem 
in contact te blijven. Wat is je indruk van hem op persoonlijk niveau?
Z: Tijdens mijn bezoeken aan Ted vond ik hem voorkomend, vriendelijk, 
zeer scherp en met gevoel voor humor. Hij heeft zeker hoe dan ook geen 
kapsones en leek mij een zeer geduldig en zelfgedisciplineerd iemand. 
Rechter Tony Serra en ik zijn het met elkaar eens: Ted is niet gek.

I: Zijn er nog onregelmatigheden in zijn proces geweest waar je de 
aandacht op zou willen vestigen?
Z: Er is geen proces geweest. Hij is gedwongen een pleitovereenkomst te 
accepteren (levenslange gevangenisstraf) nadat de rechter zowel zijn 
poging zijn advocaten te ontslaan en te vervangen als zijn poging 
zichzelf te verdedigen had afgewezen. Hem werd geen ander alternatief 
gelaten dan een bewijs van "krankzinnigheid" en dat heeft hij altijd 
afgewezen. Wat in het oog valt is het feit dat het geheel van wets- en 
politieke instellingen samen stonden in hun weigering hem terecht te 
laten staan en zijn ideeën naar voren te laten brengen. Het systeem 
demonstreerde dat door duidelijk te maken dat de doodstraf een lagere 
prioriteit had dan Ted het recht te ontzeggen om gehoord te worden.
         Een zeer goede bejegening is Bill Finnegan's "Defending the 
Unabomber" in de New Yorker van 16 Maart 1998. Finnegan brengt 
bovengenoemde punten overtuigend aan het licht en is de enige schrijver 
die dat zo gedaan heeft.

I: Als ik het moet geloven, zou ik zeggen dat maar erg weinig mensen de 
daden van de Unabomber steunden, maar velen hebben begrip gehad voor het 
wanhoopsgevoel en de hulpeloosheid die hem voortgedreven hebben. Wat is 
je indruk van de stem van het volk over de Unabomber? Wat voor, zo die 
er zijn, reserves heeft de schare van zijn aanhangers?
Z: De media die verslag van de zaak gedaan hebben, in het bijzonder de 
wettelijke beproeving, lijken nooit zo erg happig of knuffelig in hun 
reportages geweest. Zij hebben nooit ook maar een keer een vraagteken 
gezet bij de rechtmatigheid van het constante lekken van de verdediging 
wat betreft Ted's "grootheidswanen". De belangrijkste 
onderzoeks-psychiater gaf meteen toe aan Bill Finnegan dat zij vond dat 
Kaczynski juist grootheids-waanzinnig was op grond van zijn aanklacht 
tegen het technologisch systeem en de effecten daarvan op de mensen! 
Onnodig te zeggen dat dat een verbazingwekkende politiek vondst was.
         Het wekt weinig verbazing dat het publiek, dat enig 
onafhankelijk denken over de zaak ontzegd werd, hem waarschijnlijk niet 
goedgunstig gezind geworden is. Een andere factor is dat zijn advocaten 
ons, die wilden proberen begrip en steun te krijgen, vertelden daar mee 
op te houden. Ted, goedgelovig als hij was, ging met hun verdediging 
tegen zijn zin verder. (Hij vertrouwde ze en ze belazerden hem, door hem 
onwetend te houden, tot de tijd voor zijn alternatieven opraakte, dat 
zij in feite precies deden waarvan zij gezegd hadden dat ze het niet 
zouden doen, namelijk hem als krankzinnig afschilderen) Dit alles werkte 
overduidelijk tegen elk eerlijk begrijpen van waar hij voor stond.

I: De wapenfeiten van de Unabomber hebben aanleiding gegeven tot een van 
de diepste scheuringen voor zover het heugt onder de anarchisten, de 
primitivisten en daarbij horende eco-radicalen. Wat zijn jouw gedachten 
over de scheuring en wellicht de manieren om die te boven te komen.

Z: Ik ben er niet zeker van dat er een diepe scheuring is omdat ik 
tekenen heb gezien van het feit dat het alweer wat genezen is. Er was 
bijvoorbeeld een vocale pro-Ted aanwezigheid bij het Round River 
Rendezvous in 1998, de jaarlijkse nationale Earth First! bijeenkomst. En 
het laatste Live Wild or Die (#7) heeft zich actief met zijn drijfveer 
en verdediging geïdentificeerd. Alles bij elkaar is er wel weerklank 
gevonden bij een aantal jongeren; ik beschouw dat als groei. Ik denk dat 
er minder antipathie ten opzichte van hem is, minder angst om 
geïdentificeerd te worden met waar de Unabomber voor staat..

Natuurlijk is de diepere oorzaak dat de scheuring verminderd is - als 
dat zo is - dat het anarchisten-milieu blijvend meer anti-tech en 
primitivistischer is, met name onder de jongeren.

I: Ondanks de gangbare ontkenning van links door veel anarchisten, is de 
kritiek van de Unabomber op links scherper dan wat dan ook dat ik door 
anarchisten heb zien schrijven. Denk je dat de anarchisten nog steeds 
een manier hebben om mee te doen met het verwerpen van alle vormen van 
autoritairisme door zich als oppositie te vermommen?
Z: Links - in de betekenis van gerichtheid op arbeid en productie en de 
"organisatie" mentaliteit - zakt overal in. De dood van de Klassenstrijd 
in Engeland in '79 en Love & Rage hier in de Verenigde Staten zijn daar 
duidelijke tekenen van. Links gaat dezelfde weg als de dodo, ofschoon er 
nog wat restanten rondwaren. De AK-pers is daar een voorbeeld van met 
hun voorliefde voor gênante relicten als Bookchin en Chomski.

I: "Industrial Society and its Future" heeft voor een explicietere 
psychologische benadering gekozen (bijv. de discussie over 
surrogaat-activiteit, de effecten van overbevolking, individuele 
voldoening etc.) dan men gewoonlijk in de litteratuur ziet, die de 
technologische dominantie bestrijdt. Heb je het gevoel dat de Unabomber 
de nadruk legde op een hoog noodzakelijke maar verwaarloosde benadering 
voor diegenen van ons die de technologie en haar consequenties ter 
discussie stellen?
Z: Ja, " Industrial Society and its Future" is, zou ik zeggen, in wezen 
een psychologie. Het vestigt de aandacht op wat er onherroepelijk met 
het individu gebeurt zolang als de technologie de scepter zwaait. Dat is 
de aantrekkingskracht en het belang ervan en de reden waarom het 
verplichte lectuur is. Ik denk dat deze manier van benaderen in de 
anti-autoritaire litteratuur ernstig verwaarloosd is, maar dat het 
strookt met waar mensen in geïnteresseerd zijn. Dus ondanks het feit dat 
het unaniem naar de prullenbak is verwezen, slaagt het er toch in te 
circuleren, incluis de vele vertalingen over de hele wereld.

I: Welke maatschappelijk gevolgen, zo die er zijn, heb je zien 
voortvloeien uit de Unabomber-zaak?
Z: De "maatschappelijke gevolgen" van de Unabomber-zaak is slechts een 
deel van een groter fenomeen, een opduikend bewustzijn van het lot dat 
het technologisch systeem voor ons en voor de planeet in petto heeft. 
Deze spectaculaire zaak heeft vitale en basale resultaten aan het licht 
gebracht, die al bezig waren op de voorgrond te treden.

IllustratieI: Tot slot graag je gedachten over hoe we vanuit het punt 
waar we nu zijn naar een betere wereld kunnen?
Z: De verslechterende situatie in de biosfeer en het individu - de 
crisis heerst op elk niveau - is de krachtigste stimulans voor een 
heroverwegen van zo vele oude afgezaagde vooronderstellingen en 
instituten. Verdeling van arbeid, domesticatie, zelfs de componenten van 
onze symbolische cultuur en de beschaving zelf - bij alles zijn 
vraagtekens gezet. *Als de ontkenning begint in te storten zouden we 
weleens een uitdaging aan de gevestigde orde kunnen zien, die de 
beweging van de zestiger jaren zal doen verbleken tot een zeer tam en 
oppervlakkig gebeuren.*

Meer van John Zerzan:

Over de Unabomber <http://www.xs4all.nl/%7Eravijn/unabom/unabomber.htm> 
(Nederlandse vertaling)
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20200809/76700bf8/attachment-0001.html>