[D66] Interview: Jaap van Dissel (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #121)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  9 april 2020
Auteur: Maarten Keulemans
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/er-gaan-zoveel-innovaties-ontstaan-dat-ik-niet-somber-ben-over-de-toekomst~b9a4d587/


Interview: Jaap van Dissel
--------------------------
'Er gaan zoveel innovaties ontstaan dat ik niet somber ben over de 
toekomst'

Een opmerkelijke omslag van het kabinet: Nederland moet grootschalig 
testen en digitale volgtechnieken overwegen om het coronavirus de baas 
te worden. Bigbrotherdenken in Nederland? We vroegen RIVM-directeur Jaap 
van Dissel ernaar.

Elke keer weer dat wattenstokje diep in uw neus of keel. Vervelend, maar 
in het Nederland van na de 'intelligente lockdown' wordt het misschien 
de gewoonste zaak van de wereld. Bij elke verkoudheid zal men u testen 
op het coronavirus. En mocht u positief testen - ofwel het virus hebben 
- dan krijgen mensen bij wie u in de buurt bent geweest een appje: blijf 
twee weken thuis, u bent in de nabijheid geweest van een coronadrager.


Tot nu toe was Nederland terughoudend met dergelijke controletechnieken. 
Deze week raadde uw Outbreak Management Team alsnog onderzoek ernaar 
aan. Vanwaar de omslag?

'We hebben een aantal maatregelen genomen die een behoorlijke impact 
hebben op de maatschappij. Dus zoeken we naar alternatieven, om te zien 
of we in een volgende fase maatregelen kunnen vervangen door een 
mogelijk slimmer systeem. Een van de opties is kijken of je met een app 
gekoppeld aan testen zodanig grip op de situatie kunt krijgen dat 
sommige algemenere maatregelen kunnen stoppen. Dit moet worden 
onderzocht, zoals minister Hugo de Jonge deze week ook naar buiten 
bracht.'


Het huidige advies is simpel en eenduidig: blijf bij geringe 
verkoudheidsklachten thuis. Dan heb je toch geen tests of apps nodig?

'De huidige maatregel leidt ertoe dat er misschien voor elke tien 
personen die thuis zitten slechts eentje het coronavirus heeft. Die 
beperking kun je wellicht verminderen door te testen. Want we willen 
natuurlijk zoveel mogelijk terug naar de oude situatie.'


En de apps? Wat is daarvan de wetenschappelijke basis?

'We weten dat vroege herkenning van de ziekte en snelle opsporing van de 
contacten besmette persoon de effectiefste maatregel is die je kunt 
nemen. In alle modellen heeft dat de grootste opbrengst. Maar we hebben 
in Nederland ook geconstateerd dat het opsporen van ziektegevallen en 
hun contacten erg tijdrovend is.
Hierbij weten we dat de serietijd van het virus (de tijd die het virus 
nodig heeft om de volgende persoon te besmetten, red.) erg kort is, drie 
tot vijf dagen. Dat maakt dat je al snel achter de feiten aanloopt. 
Tegelijk schrijdt de wetenschap voort en zijn er misschien innovaties 
die het opsporen van zieken en hun contacten wel snel mogelijk maken. 
Dat zijn denk ik de belangrijkste overwegingen waarom we zeggen: 
geautomatiseerde ondersteuning door een app is het doordenken waard.'


De Zuid-Koreaanse aanpak, heet die strategie in de wandelgangen. Kunt u 
dat volgen?

'Nee, dat kan ik niet volgen. Ik zou niet weten waarom ik het zo zou 
noemen. In Zuid-Korea gebeurt veel meer: men maakt er gebruik van 
camera's op straat en doet allerlei dingen die in Nederland helemaal 
niet logisch of zelfs voorhanden zijn. Noem het zoals je wilt, maar die 
benaming suggereert iets wat er volgens mij niet is.'


De overeenkomst met Aziatische landen is de inzet van apps die bijhouden 
met wie u contact hebt gehad. Past zoiets wel bij eigenwijze 
Nederlanders?

'Als straks uit onderzoeken blijkt dat zo'n app in Nederland geen kans 
van slagen heeft, moet je misschien andere mogelijkheden verkennen. Maar 
om dat nu al op voorhand te concluderen, gaat me te ver. We willen 
tenslotte ook meer vrijheden terug. En uiteindelijk zijn we ook een 
praktisch volk.'


In Singapore, waar men een app gebruikt die sterk lijkt op wat u wilt 
onderzoeken, ging men deze week alsnog in lockdown omdat het virus niet 
beheersbaar bleek. Wat zegt dat?

'Ik heb onvoldoende zicht op wat Singapore doet, dat zou ik moeten 
bestuderen. Als je je erin verdiept, is het altijd weer ingewikkelder 
dan zo snel even wordt gesuggereerd. Als men de situatie onvoldoende 
blijkt te beheersen, kan ik me voorstellen dat ze tijdelijk maatregelen 
afkondigen.'


Ook in Singapore en Zuid-Korea geldt: massaal en gratis testen, voor wie 
maar wil. Ziet u dat hier ook gebeuren?

'Dat weet ik niet. Testen om het testen is natuurlijk geen beleid, je 
gaat testen omdat je grip wilt krijgen op de situatie. De testcapaciteit 
neemt toe, het eerste wat dan in je opkomt, is dat je de patientenzorg 
wilt optimaliseren, de zorgverleners wilt ondersteunen en de vitale 
infrastructuur in stand wilt houden. Dat moeten we eerst waarmaken.'
'Tegelijk valt niet te ontkennen dat het testbeleid in bepaalde 
Aziatische landen - die, begrijp me goed, een andere cultuur hebben - in 
enig succes heeft geresulteerd. Ik vind dat je dan niet je vooroordelen 
moet laten spreken, maar dat testbeleid als wetenschapper serieus moet 
onderzoeken. Ik denk dat we dat nu gaan doen.'


Ten slotte: een rondgang langs epidemiologen door deze krant leverde een 
somber beeld op voor de toekomst na de lockdown, vol zeer langdurige 
beperkingen. Wat denkt u?

'Dat dit virus nog enige tijd aanwezig zal zijn, daar is iedereen het 
denk over eens. Wat dat precies voor consequenties heeft over driekwart 
jaar is een ander verhaal. Er gaan zoveel innovaties ontstaan dat ik 
niet meteen somber ben. Deze crisis brengt ook een heleboel mensen op 
ideeen om op een positieve manier te kijken naar de mogelijkheden.'

--------
(c) 2020 DPG Media B.V.