[D66] Interview: Kajsa Ollongren

Sun Sep 15 11:29:55 CEST 2019

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  15 september 2019
Auteur: Jeroen Schmale
URL:    
https://www.ad.nl/dossier-weekend/kajsa-ollongren-ik-heb-ook-gewoon-een-priveleven~abdd3ebc/

Kajsa Ollongren: Ik heb ook gewoon een priveleven
-------------------------------------------------

Over een premierschap wil minister Kajsa Ollongren (52) nog niet serieus 
nadenken, maar dat het belangrijk is dat die functie eens door een vrouw 
wordt vervuld, daarover laat ze geen misverstand bestaan. 'Op een 
groepsfoto met Angela Merkel zie je meteen wie de baas is: zij.'

Minister Ollongren gaapt. Het is laat geworden: als seizoenkaarthouder 
van Ajax zag ze gisteren in de Johan Cruijff Arena hoe Ajax zich 
plaatste voor de groepsfase van de Champions League. Glunderend: 'Het 
was een mooie avond. Ik heb het er net nog met Ferd Grapperhaus 
(minister van Justitie, red.) over gehad, wij zijn de twee Amsterdammers 
in het kabinet. Wij moeten behoorlijk opboksen tegen de meerderheid van 
Rotterdammers.'.

In haar werkkamer op de achtste etage van het ministerie van 
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zit Ollongren aan een riante 
vergadertafel, waardoor ze haar gesprekspartner gevoelsmatig op afstand 
houdt. Ook omdat ze haar stoel nog een meter naar achteren heeft 
geschoven. Op de tafel staan een blikje cola light, een flesje water en 
een grote, glazen pot met een notenmelange. Tijdens het gesprek speelt 
ze soms gedachteloos met het flesje, de rest laat ze ongemoeid.

Ollongren vertelt dat het kabinet druk bezig is met de voorbereidingen 
van Prinsjesdag en dat ze over dat onderwerp verder haar lippen stijf op 
elkaar moet houden. Wel wil ze nog kwijt dat de hele ministersploeg 
altijd verzamelt op het ministerie van Algemene Zaken. 'De meeste 
bewindspersonen nemen ook hun partner of een kind mee. Heel gezellig, 
heel informeel, dat komt niet vaak voor. Er is koffie, en iets te eten.'

Stemt u uw kleding die dag af op die van uw partner?

'Dat is veel gezegd, maar we houden wel rekening met elkaar. We zijn 
twee vrouwen, dan krijg je toch een ander effect. We letten erop dat het 
geen gekke combinatie wordt. De zus van mijn vrouw en een goede vriendin 
helpen ons een beetje, die hebben daar een goed gevoel voor.'

Kajsa Ollongren groeide op in Oegstgeest, in wat ze zelf 'een heel 
normaal gezin' noemt. Muziek speelde een belangrijke rol; ze speelde 
piano, later saxofoon en nog weer later speelde ze in bandjes, 'zelfs in 
een bigband'. Nu niet meer, want weinig tijd. 'Maar een instrument 
spelen verleer je niet, dus ik wil dat later weer oppakken.'

Vader Alexander, van Finse, adellijke afkomst, was hoogleraar 
informatica en astronomie aan de universiteit in Leiden en 
gemeenteraadslid namens Leefbaar Oegstgeest. Hij werd geboren in 
Nederlands-Indie en kwam na de oorlog naar Nederland. Ollongrens moeder, 
fysiotherapeute, kwam vanwege de liefde vanuit Zweden naar Nederland. De 
familie heeft in Zweden nog altijd een vakantiehuis.

De afgelopen zomervakantie verliep voor Ollongren zoals zo'n beetje alle 
zomervakanties in haar leven: met haar vrouw en zoons (19 en 16 jaar) 
trok ze naar dat vakantiehuis. 'Het is daar 's zomers een komen en gaan 
van familieleden, we zijn er in telkens wisselende samenstellingen. We 
zwemmen in de natuur, hakken hout. Er zijn altijd wel wat bomen in het 
bos omgewaaid, die slepen we naar het schuurtje. We zagen en hakken nog 
ouderwets, met een handzaag en een bijl. Dan is het ook nog een lekkere 
work-out. Dat samen doen, is een van onze rituelen.'

U nam ook vakantie van een medium als Twitter, maar doorbrak die 
digitale stilte op het moment dat de affaire rond de zoon van de 
Amsterdamse burgemeester Femke Halsema losbrak. Nadat De Telegraaf 
uitpakte met zijn aanhouding, twitterde u: 'Politici en bestuurders 
moeten altijd kritisch worden gevolgd door de pers, maar laten we 
daarbij wel de privesfeer van hun naasten en kinderen respecteren en 
beschermen. Dat maakt de democratie uiteindelijk sterker.' De kwestie 
stoorde u?

'Ik vond dat ik een genuanceerde tweet verstuurde. Ik wilde iets doen, 
ook als minister. Want je moet je goed realiseren: alle mensen die een 
publiek ambt bekleden, hebben ook een priveleven. Ze hebben soms 
kinderen en die hebben recht op privacy. Hier kon je je afvragen of we 
ons dat realiseerden. Dat niet alles in je priveleven vertaald kan 
worden naar je publieke functie. Dat punt wilde ik graag maken.'

U heeft een vergelijkbare functie, kinderen van ongeveer dezelfde 
leeftijd, die in dezelfde stad opgroeien. Is dat een reden tegen uw 
zoons te zeggen: 'als jullie iets flikken, krijg ik daar last van?'

'Ik heb toen ik wethouder was al met mijn kinderen gesproken over het 
werk dat ik doe. Ik heb gezegd: dat heeft voor jullie ook gevolgen. Niet 
zoals u het nu stelt, dat klinkt wat dreigend. Maar we hebben het 
bijvoorbeeld gehad over hoe ze omgaan met sociale media. Ze zijn 
ongewild kwetsbaarder door wie hun moeder is.'

Op Instagram staat een foto van uw kinderen die werd gemaakt na het 
halen van hun middelbareschooldiploma. Had u dat vooraf besproken?

'Ja, dat vonden ze goed. We hadden twee rugtassen aan de vlag bij ons 
huis hangen, ik was supertrots op ze en dan mag de wereld dat best 
weten. Normaal gesproken zijn we spaarzaam met foto's, maar als je beide 
kinderen tegelijk slagen voor hun eindexamen, dan is dat een mooi 
moment.'

Haar jongste zoon kiest voor een tussenjaar, de oudste gaat studeren. Op 
zo'n afstand van Amsterdam dat heen en weer reizen geen optie is; 
specifieker wordt zijn moeder niet. Hij zoekt nu een kamer, zoals 
duizenden andere studenten.

Ik stel me zo voor dat u op verjaardagen vaak wordt geconfronteerd met 
de crisis op de woningmarkt.

'Ik ben erg geinteresseerd in de problemen die mensen ervaren, dus ik 
nodig daar ook erg toe uit, om dat met mij te delen. Dat neem ik dan 
weer mee in mijn werk.'

Is de crisis op de woningmarkt het grootste pijnpunt op uw werkterrein?

'Heel veel mensen hebben ermee te maken, dus het is zeker een zorgpunt. 
Het is erg snel gegaan. Kijk naar het regeerakkoord, daar staat het nog 
niet als een groot thema in, maar dat is het inmiddels wel. Maar er is 
natuurlijk meer dan dat. Ik ben ook bezig met de veiligheid van 
Nederland, de democratie en ons parlementaire stelsel.'

Wat zou u adviseren aan generatiegenoten met volwassen kinderen die geen 
woonruimte kunnen vinden?

'Neem vooral geen financiele risico's en doe onderzoek. Kijk 
bijvoorbeeld welke gemeenten bouwplannen hebben.'

U woont zelf naar tevredenheid in Amsterdam?

'Ontzettend fijn, ja. Ik ben in Leiden geboren, in Oegstgeest opgegroeid 
en ik ben in Amsterdam gaan studeren. Vanaf het moment dat ik daar kwam, 
dacht ik: ik zou niet weten waarom ik hier ooit weg zou willen.'

Terug naar Oegstgeest. Hoe was het om daar op te groeien?

'Heel fijn. Maar het is toch een dorp. Weliswaar dicht tegen Leiden aan, 
dus ik kende een stad van die omvang. Voor mijn gevoel was Amsterdam 
echt een wereldstad. En dat is het nog steeds.'

Drijfveren

Tijdens haar studie geschiedenis specialiseerde ze zich in nieuwe en 
nieuwste geschiedenis ('vanaf 1500 hoor, dus dat is relatief') en 
internationale betrekkingen. Via een stageplaats op Instituut 
Clingendael kwam ze op het ministerie van Economische Zaken terecht. Ze 
werd topambtenaar, ook dankzij een opleiding aan een gerenommeerd Frans 
instituut, en werd in 2007 benoemd tot (plaatsvervangend) 
secretaris-generaal op het ministerie van Algemene Zaken, de rechterhand 
van de premiers Balkenende en Rutte. Na zeven jaar werd ze namens D66 
wethouder in haar woonplaats. In 2017 keerde ze terug naar Den Haag, 
voor het ministerschap. Daarbij is ze ook nog vicepremier.

Over haar drijfveren: 'Als jongvolwassene dacht ik al: we leven in zo'n 
mooi land. Het interesseerde me hoe zo'n land zich ontwikkelt. Als ik 
daar iets aan kan bijdragen, wil ik dat doen. Als secretaris-generaal 
geef je adviezen, bereid je besluiten voor. Je staat in de coulissen, 
fluistert de bewindspersoon een laatste advies in. Daarna moet die het 
zelf doen, maar mijn vingers jeukten soms. De kans om zelf iets bij te 
dragen deed zich voor, bij het wethouderschap.'

En drie jaar later bij het ministerschap. Stel dat zich ooit de kans 
voordoet dat u minister-president kunt worden.

Ze grinnikt. 'We zullen zien. Maar ik heb nooit gedacht in een bepaalde 
functie: wat zou mijn volgende stap moeten of kunnen zijn? Zo zit ik 
niet in elkaar. Als ik iets doe, ga ik daarvoor. Nadenken over zaken die 
wellicht nog komen, leidt alleen maar af.'

Als u dat nu toch eens wilt doen: zou u het premierschap aankunnen?

'Dat weet ik niet. Toen ik minister werd, wist ik dat ook niet.'

U kent het vak van minister-president beter dan wie dan ook. Op Mark 
Rutte na, wellicht.

'Natuurlijk heb ik het allemaal van dichtbij gezien. Uiteindelijk moet 
je het wel doen. Laat mij nu maar op focussen op mijn functie als 
minister en vicepremier, en dan zie ik wel wat er nog op mijn weg komt.'

Uw collega en partijgenoot Sigrid Kaag zei laatst in deze krant: het 
wordt tijd voor een vrouwelijke premier.

'Absoluut! Het is toch gek dat wij in zo'n mooi, vrij land leven, een 
land waar je je talenten kunt ontplooien, waar je alles kunt worden, ook 
als meisje, maar dat we nog nooit een vrouwelijke minister-president 
hebben gehad? Het is belangrijk dat dat echt een keer gebeurt, daar gaat 
zo veel inspiratie vanuit. Zo voel ik me al lange tijd geinspireerd door 
Angela Merkel. Een baken van rust en wijsheid in een steeds woeliger 
wereld. Ze blijft zichzelf en is niet te intimideren. Bekijk een foto 
met haar en andere wereldleiders en je ziet wie de baas is: zij.'

Over het belang van een vrouwelijke minister-president denkt u dus wel 
na. Maar niet over de mogelijkheid zelf de eerste vrouw in het Torentje 
te worden.

'Omdat het niet over mij gaat. Het is groter dan dat. Van belang is de 
uitstraling die het heeft als een vrouw minister-president wordt. Omdat 
het nu eenmaal gezien wordt als het hoogste ambt.'

Hoe belangrijk is het dat Nederland ook eens een minister-president 
krijgt die openlijk niet-heteroseksueel is?

'Dat zou ook mooi zijn.'

Met u zouden we in een klap allebei hebben.

Ze lacht. 'Ik vind echt dat het niet over mij moet gaan.'

Krijgt u veel reacties op het feit dat u met een vrouw samenleeft?

'Eigenlijk niet. Dat vind ik een van de leuke dingen van dit land en van 
de tijd waarin we leven: over het algemeen vinden mensen het niet iets 
bijzonders.'

Tegelijkertijd lees je de laatste tijd overal zorgelijke verhalen over 
hoe lastig de lhbt-gemeenschap het heeft. Denk aan homo's en lesbiennes 
die niet meer hand in hand over straat durven lopen. Die ervaringen 
deelt u niet?

'Niet persoonlijk. Maar het is wel waar, ik hoor die verhalen ook. Er 
zijn echt te veel incidenten.'

Niet altijd serieus

Ollongren was een paar dagen minister toen het televisieprogramma Zondag 
met Lubach, waar haar vrouw producent van is, gehakt maakte van de 
zogeheten Sleepwet. Dat deed het programma later nog een keer, vlak voor 
het referendum over die wet waarbij een meerderheid tegenstemde. In dat 
tweede item werd gesteld dat het kabinet loog en riep Lubach zijn 
kijkers op vooral tegen te stemmen.

Ik stel me zo voor dat u samen met een wijntje op de bank zit te kijken 
en dat u dat dan niet heel leuk vindt.

'Toch is dat niet zo. We hebben dat strikt gescheiden. Ik weet niets van 
wat er in dat programma gebeurt en dat is de enige manier om het te 
doen. Dat is journalistieke vrijheid, satire. Zij doet haar ding, zonder 
er rekening mee te houden dat wij 's avonds bij het tandenpoetsen naast 
elkaar staan.'

U bent behoorlijk actief op Instagram en u bent daar heel goedlachs. Bij 
optredens in de traditionele media komt u juist behoorlijk serieus over. 
Is Instagram een bewust tegenoffensief?

'Ik vind Instagram heel leuk. Ook om anderen te volgen. Ik heb me er wel 
overheen moeten zetten dat je de hele tijd foto's van jezelf plaatst. 
Dat is best raar, maar zo werkt Instagram nu eenmaal. Het heeft iets 
positiefs, iets vrolijks en optimistisch.'

Heeft u nog een volgtip?

'Zlatan Ibrahimovic. Zijn account is zelfverheerlijking buiten elke 
proportie, wat ik heel grappig vind. Een voetballer die een foto van 
zijn favoriete opstelling plaatst, waarin elf keer zijn naam staat. 
Heerlijk!'

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Paspoort:
Karin Hildur Ollongren

Geboren:
28 mei 1967, in Leiden.

Opleiding:
Studie geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, opleiding 
administration publique aan de Ecole Nationale D'administration in 
Frankrijk.

Loopbaan:
Vertrekt na het uitvoeren van verschillende functies op het ministerie 
van Economische Zaken in 2007 naar Algemene Zaken, waar ze 
plaatsvervangend secretaris-generaal wordt en vanaf augustus 2011 
secretaris-generaal. In 2014 wordt ze wethouder in haar woonplaats 
Amsterdam. Keert in oktober 2017 terug naar Den Haag, voor het 
ministerschap op Binnenlandse Zaken.

Prive:
Getrouwd met Irene van den Brekel, twee zoons.

--------
(c) 2019 Persgroep