[D66] ‘Gekte op straat’

[A.OUT]

https://karlijnroex.net/.cm4all/uproc.php/0/6%20maart%20De%20Balie.pdf?cdp=a&_=169a269115b

Column: ‘Gekte op straat’
Karlijn Roex, De Balie, 6 maart 2019, Amsterdam

Op het laatste World Economic Forum zei Rutger Bregman tegen een zaal
vol directeurs: ‘Belastingen,
taxes, taxes, the rest is bullshit’. Eindelijk.



Hier wil ik aftrappen met een vergelijkbare slogan: ‘Discours, de rest
is onzin. Als we gaat om een
veilige samenleving, dan moeten we het gaan hebben over het discours
over verwarde personen. Niet
over de ‘verwarde persoon’.
Dit discours creërt namelijk een gevaarlijk machtsonderscheid tussen hen
die melden en hen die gemeld
worden, tussen degenen voor wie normaal doen natuurlijk voelt en degenen
die abnormaal doen en die
een soort historische gast zijn in de samenleving die hen oorpsornkelijk
uitbande naar de gestichten, en
die nu dankbaar moeten zijn dat hun vrije aanwezigheid getolereerd
wordt, door een normale zijde die
zich hard inspant onder de vlag ‘inclusieve samenleving’. Het discours
over de ‘verwarde persoon’ is
als een soort kooi. Wie meedoet aan het definiëren van die ‘verwarde
persoon’, begeeft zich automatisch
binnen de ijzeren parameters van het debat. Zoals: de verwarde persoon
heeft hulp nodig. Of neem de
verontschuldigende bijnoot dat niet elke verwarde persoon gevaarlijk is.
Maar als er vervolgens een
messteker opduikt, is het normale publiek toch wel verbaasd als deze
personen niet-verward zijn. 1:20
Het wordt daarom tijd dat we dit discours en deze macht bekijken vanuit
het abnormale perspectief.
Normaal is al te lang aan het woord, en kiest te lang al haar
vriendelijkere abnormale spreekbuizen. Ze
leidt ze soms zelfs op daarvoor. Maar wat we echt nodig hebben is een
abnormaal perspectief dat niet
afhankelijk is van de gratie van normale zijde.
Want abnormaal moet zich kunnen verdedigen tegen de toenemende obsessie
van normaal over
ingeprente invasies. Met tientallen verwarden stroomt de waanzin binnen
naar de anders zo vredige en
geweldloze samenleving. Dit is taal van de samenleving die, zoals de
socioloog Willem Schinkel zou
zeggen, hypochondrisch is, continu haar eigen gezondheid monitord en
daarin de zogenaamd
ontwrichtende rol van elementen die ze vreemd noemt: migranten,
verwarden, daklozen. De
aanwezigheid van afwijkend gedrag is een calamiteit geworden voor het
fragiele normaal, afwijkend
gedrag is iets dat moet worden opgespoord, gemeld, gecorrigeerd, en
voorkomen. Het is geen way of
being meer, zoals filosoof Awee Prins zou bepleiten. Elk jaar horen we
weer agnstwekkende cijfers
over een stijgend aantal meldingen over deze ‘personen met verward
gedrag’. Deze toename wordt in
2017 zelfs gekoppeld aan het stijgende moordcijfer: ‘Meer moorden door
verwarde personen’, luidt de
krantenkop. Maar het wordt niet duidelijk of de extra moorden echt door
‘verwarde personen’ zijn
gepleegd. Als het moordcijfer het jaar erna weer daalt, net als in de
jaren vóór 2017, lezen we
desondanks niet in de krant dat een lager moordcijfer te maken heeft met
het gestegen aantalmeldingen over ‘verwarde gedrag’. Want dat verhaal
dat zou niet rijmen met de grondaannames van
het discours, namelijk dat meer ‘verward gedrag’ moet wijzen op een
onveiligere samenleving.
Als we verslechteringen in de samenleving, zoals een stijgend
moordcijfer, op deze manier gaan
wijten aan bepaalde groepen, met pure geruchten eigenlijk, dan begeven
we ons op het terrein van
gevaarlijke hate speech. Hate speech die ook op mij gericht is. Deze
berg meldingen over ‘verwarde
personen’, daar sta ikzelf ook in. Met dit officiële brandmerk van
‘verwarde persoon’ leek het wel
alsof ik onderdeel was geworden van deze ingebeelde invasie, een vreemd
element was geworden, een
bedreiging van de openbare orde. Wie bang is voor ‘verwarde personen’ is
bang voor mij.
Deze bedreigde samenleving streeft een mate van preventie na die eerder
op agressie begint te lijken.
Neem bijvoorbeeld de nieuwe Wet Verplichte Ggz. Opmerkelijk is de
definitie van ‘zorg’. Dat kan
onder andere inhouden: huiszoekingen, bezoekbeperkingen, of zelfs worden
vastgehouden, allemaal in
het eigen huis.
Kritiek hierop wordt iets dat normaal inroostert aan het begin van
congresprogramma’s, waarna we het
afvinken. Het wordt een formeel vriendelijk gebaar, en een alibi om
terug te keren naar de waan van
de dag, of moet ik juist zeggen de normaliteit van de dag, naar de
rationele realpolitik, de
controlemaatschappij, terug naar de DSM, en naar het denken in termen
van aansprakelijkheid. Maar
ik wil het anders. Ik wil de normale zijde verzoeken de rollen die ze
spelen – politieagent,
hulpverlener, redder – eens flink te verstoren om deze opnieuw vorm te
kunnen geven door middel van
kritiek.

Dankwoord en slot.

Graag de volgende zaken noemen bij citeren/ bronverwijzen:
Roex, K.L.A. (2019, 6 maart). Gekte op straat [Gesproken column].
Debatprogramma De Balie.
Amsterdam. Geraadpleegd van https://debalie.nl/agenda/gekte-op-straat/