[D66] 'Sigrid Kaag weet het niet', en bedacht deze kop zelf

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  20 mei 2019
Auteur: Anouk Boone
URL:    
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/sigrid-kaag-weet-het-niet-en-bedacht-deze-kop-zelf~b868d53d/


'Sigrid Kaag weet het niet', en bedacht deze kop zelf
-----------------------------------------------------

Sigrid Kaag was de gevierde gast in de seizoensfinale van Operatie 
Interview - 'de leukste talkshow die niet op landelijke tv te zien is' - 
in De Balie. Drie 'geheime' interviewers voelden de minister van 
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking aan de tand. Lees hier 
een verslag van het interviewspektakel. Van Kaags kijk op populisme - 
'we hebben te maken met een gebrek aan geloofwaardigheid' - tot een 
mogelijk partijleiderschap van D66 - 'overschat me niet' - en 
discriminatie doorvoeld in de privesfeer: 'mijn kinderen veranderen hun 
achternaam'.


Schrijver en tv-presentator Abdelkader Benali benadrukt speciaal te zijn 
ingevlogen voor het interview, na een afzegging. Omdat hij Kaag een 
'fascinerende' vrouw vindt, besloot hij - gewapend met een klembord - te 
komen en met de minister te praten over haar 'hybride identiteit', iets 
waarin hij zichzelf herkent. Fascinerend? 'Omdat ik niks van Kaag snap: 
waarom is ze teruggekomen naar dat benepen Nederland en doet ze haar 
hoofd in een strop?'

Benali begint met een filmfragment uit de oude doos als hij zich tot 
Kaag wendt. Een bevlogen Kaag stelt in 1996 dat er in Jeruzalem geen 
perspectief is, Palestijnen worden er als derderangs burgers behandeld. 
'Meer dan twintig jaar geleden zei u, woonachtig in Israel: 'Hoe kan ik 
mijn dochter een toekomst geven waarin ze niet gediscrimineerd wordt 
omdat ze half Palestijns is?', blikt Benali terug. 'Is dat de rode draad 
in uw politieke carriere?'

'Ja misschien wel', beaamt Kaag. Benali heeft ervaren hoe het is om je 
uit te spreken terwijl je een 'complexe identiteit' hebt: in het huidige 
tijdsbestek krijg je de wind van voren en achteren. Kaag reageert 
luchtig: 'Haters had ik al. Ik heb nooit gekozen voor de weg van de 
minste weerstand.'

Terug naar 1996: Kaag wilde een goede toekomst voor haar kinderen 
creeren. Ze kwam terug naar Nederland - 'u koos wellicht voor de 
veiligheid en menselijkheid hier' - en ervaart vervolgens discriminatie 
binnen haar gezin.


Arabische achternaam

'Nu weet ik het langzamerhand wel', zegt Kaag. 'Ook Nederland is zo. Ik 
probeer het te verzachten, het merendeel van de mensen denkt dit niet, 
zegt dit niet. Maar mijn kinderen worden vaak aangesproken op hun 
Arabische achternaam en krijgen ongepast commentaar. Aan de ene kant 
zijn Nederlanders heel nieuwsgierig, maar je krijgt er vaak gratis een 
mening bij.'

Ook ondervond ze hoe haar zoon veel sneller een bijbaan kreeg toen hij 
de naam van zijn vader veranderde in 'gewoon Kaag'. 'Hij leurde maar met 
zijn cv, totdat hij zijn Arabische naam liet vallen. Toen had hij meteen 
twee baantjes waar je geen opleiding voor nodig hebt, zoals borden 
wassen.'

'Maar dan wil je toch meteen je koffers pakken en weggaan?', reageert 
een ontstemde Benali. 'Daar heb je toch niet alles voor opgegeven, dat 
je kinderen hun achternaam aanpassen om een rotbaantje te krijgen?' Kaag 
blijft rustig en benadrukt dat ze het belangrijk vindt dat haar kinderen 
kennismaken met de Nederlandse samenleving, hun nationaliteit en haar 
wortels. Daar horen de mooie dingen van Nederland bij maar ook weerstand 
en ander gedachtegoed in de samenleving.

'Hebben uw kinderen het nog duidelijker gemaakt hoe lastig het is om 
Nederlander te zijn in Nederland anno 2019?', besluit Benali zijn 
vraaggesprek. Kaag geeft, diplomatiek, aan nog meer begrip te hebben 
voor iedereen - Nederlander of niet - die zich moet redden in Nederland, 
nog voorzichtiger te oordelen en nog meer betrokken te zoeken naar 
oplossingen. 'Het Nederland waar ik me voor in wil zetten biedt ruimte 
voor iedereen, ongeacht etniciteit en achtergrond.'


Dominique van der Heyde, chef politieke redactie bij NOS, koerst af op 
de vraag of Kaag het nieuwe boegbeeld van D66 wordt. De minister 
beschouwt haar politieke rol als 'een soort missie', een 'eervolle 
opdracht' en 'een enorme kans' maar denkt ook regelmatig: 'Hemel, waar 
gaat dit over?'

Ze doelt dan op het kleine debat, zoals collectieve woede op Twitter die 
viral gaat en na zes uur weer is verdwenen. 'Omdat ik elke dag zo'n 
absurde spiegel heb - van armoede, oorlogen, chemische wapens - denk ik 
vaak 'het gaat nog steeds ontzettend goed' en 'wat beter moet, daar 
werken we aan'. Nederland is steeds meer in zichzelf gekeerd. Daarmee 
verliezen we onze kracht, flexibiliteit en creativiteit. En ons vermogen 
om mee te denken met anderen zonder dat het ons gedachtengoed hoeft te 
worden: een enorme bron van kracht en beinvloeding. Dan praten we in 
parallelle universa.'


Vrouwelijk boegbeeld

Van der Heyde geeft aan uit betrouwbare bronnen te weten dat er mensen 
bij D66 zijn die willen dat 'Sigrid' de eerste voorvrouw van de partij 
wordt, 'het boegbeeld van progressief Nederland om die polarisatie nou 
eens aan te pakken'.

Zelf heeft Kaag daar verschillende ideeen over. 'Ik vind mezelf te oud, 
ik vind dat het goed is dat er steeds meer vrouwen hun nek uitsteken, 
maar ik vind ook dat mensen me niet moeten overschatten.' Als Van der 
Heyde aandringt geeft Kaag aan het 'lastig' te vinden en het echt niet 
te weten. De Haagse politiek is op 'sommige momenten' intellectueel 
bevredigend genoeg voor Kaag, maar zegt ze, 'overschat niet hoe 
intellectueel een internationale functie is. Veel patronen zijn terug te 
vinden op het Binnenhof: wheelen en dealen, compromissen sluiten, mensen 
en thema's kennen en begrip hebben voor wat er leeft in de samenleving.'


Roderick Veelo, interviewer en columnist van RTL-Z, refereert aan Kaags 
waarschuwing voor het populisme, tijdens de Abel Herzberglezing, eind 
2018. 'Ik begrijp dat er veel onvrede is en dat mensen zich miskend 
voelen', zegt Kaag. 'Maar ik wil niet worden meegezogen in extreme 
stemmen.' Ze hamert op verbinding en gesprek, want zonder is er ook geen 
geloofwaardigheid. 'Ook is het belangrijk positieve voorbeelden te 
geven, zoals Rob Jetten recent deed in een artikel in de Volkskrant over 
de integratie van Marokkaanse Nederlanders, en niet bang te zijn dat het 
misschien verkeerd kan landen.'

In de nabeschouwing wordt Kaag gevraagd een kop te formuleren naar 
aanleiding van haar gesprek met Van der Heyde. Dat wordt dan 'Kaag weet 
het niet', aldus een montere minister.

--------
(c) 2019 Persgroep