[D66] De VS-inmenging in Venezuela

[A.O.]

De VS-inmenging in Venezuela: een blik achter de schermen

Marc Vandepitte
zaterdag 2 februari 2019

    www.dewereldmorgen.be
    View Original
    February 2nd, 2019

Mensenrechten en democratie?

Grootmachten verpakken buitenlandse inmenging of militaire interventie
steevast met humanitaire objectieven. Het refrein kent varianten maar
komt in feite altijd op hetzelfde neer: uit bekommernis voor de lokale
bevolking kunnen we niet anders dan tussenbeide komen. In Irak ging men
de democratie herstellen, in Libië zou men de bevolking behoeden voor
een slachtpartij en in Syrië trok men de kaart van de mensenrechten en
democratie. Na de buitenlandse inmenging zijn de drie landen compleet
verwoest of in chaos.

Ook vandaag worden nobele motieven naar voor geschoven als het over
Venezuela gaat: “President Trump staat achter de bevolking van Venezuela
en eist democratie, mensenrechten en welvaart die Maduro hun ontzegt",
aldus het Witte Huis.

Even checken. Als Trump zo bekommerd was om democratie, waarom
feliciteerde hij dan Juan Orlando Hernández in december 2017 met zijn
verkiezingsoverwinning in Honduras? Voor vriend en vijand was het
duidelijk dat deze presidentsverkiezingen één grote farce waren.

En wat met de mensenrechten? Als Trump die echt zo belangrijk vindt,
waarom vaardigt hij dan niet onmiddellijk economische sancties uit tegen
Colombia, het buurland van Venezuela? Sinds de ondertekening van het
vredesakkoord in 2016 zijn daar meer dan 300 gemeenschapsleiders,
vakbondsleden en mensenrechtenactivisten vermoord. Dat is heel wat meer
dan in dezelfde periode in Venezuela. In Venezuela vielen de doden
overigens als gevolg van de door de oppositie aangestuurde onlusten.

Het is in dit verband verhelderend om vast te stellen dat Trump zich tot
nog toe consequent heeft ingezet voor ‘vrijheid’ en ‘democratie’ in
welgeteld drie landen: Cuba, Iran en Venezuela.

It’s the oil stupid!

Alfred de Zayas, voormalig hoofd van de Mensenrechtenraad van de VN,
ontmaskert de humanitaire retoriek. “Wat op het spel staat, zijn de
enorme, enorme natuurlijke rijkdommen van Venezuela. En ik heb het
gevoel dat als Venezuela geen natuurlijke rijkdommen had, niemand een
zier zou geven om Chávez of Maduro of iemand anders daar.” John Bolton,
een havik in het kabinet van Trump zegt zoals gewoonlijk onverbloemd
waar het op staat: “We kijken naar de oliebronnen. Dat is de
belangrijkste inkomstenbron voor de regering van Venezuela. We kijken
wat we daarmee kunnen doen. Het zal economisch een groot verschil maken
voor de Verenigde Staten als we Amerikaanse oliemaatschappijen echt
zouden kunnen laten investeren in het oliepotentieel van Venezuela en ze
daar zouden kunnen produceren.”

Venezuela heeft de grootste oliereserves ter wereld. Potentieel zijn de
jaarlijkse olie-inkomsten, afhankelijk van de olieprijs, goed voor
minstens 50 tot 100 miljard dollar. Het is op deze bonanza dat de
energiereuzen van de VS azen. John Bolton bedient ze op hun wenken. “Wij
zijn nu in gesprek met belangrijke Amerikaanse bedrijven. Ik denk dat
wij proberen om hier tot hetzelfde eindresultaat te komen.” Politiek in
dienst van multinationals, duidelijker kan je het niet verwoorden.

De sancties

In 2015 kondigde de VS economische sancties af tegen Venezuela. Deze
sancties verstoren financiële transacties, bevriezen tegoeden in het
buitenland en belemmeren de invoer van voedsel, geneesmiddelen en andere
basisbenodigdheden. Over het economisch beleid van Maduro kan heel wat
gezegd worden, maar hoe dan ook hebben de sancties hun effect niet
gemist. Sedert het afkondigen ervan is de sociale situatie sterk
achteruit gegaan. De kindersterfte is gestegen en de ondervoeding
toegenomen. In de ranking van de Human Development Index van de UNDP is
Venezuela gedaald met 16 plaatsen. Die achteruitgang doet heel wat
mensen het land verlaten.

De Zayas, die we hierboven al citeerden, was op dat moment VN-rapporteur
voor Venezuela. Hij schreef een rapport over de gevolgen van de
sancties. Hij bestempelt ze onomwonden als een misdaad tegen de
mensheid. “Ik denk dat wanneer de omvang van het leed dat sancties
veroorzaken zoals dat in Irak het geval was of zoals nu in Venezuela
duidelijk wordt, ik kan zeggen dat de sancties tegen Venezuela een
misdaad zijn tegen de mensheid, die aanhangig kan gemaakt worden bij het
Internationaal Strafhof als een schending van artikel 7 van het Statuut
van Rome.”

De drie tenoren

In de huidige aanpak van Venezuela spelen drie figuren een hoofdrol:
Trump, Bolton en Abrams.

Elliott Abrams is de speciale VS-gezant voor Venezuela. Hij was onder
president Reagan betrokken bij de vuile contrarevolutionaire oorlogen
die de VS voerde in Midden-Amerika, waarbij honderdduizenden het leven
lieten. Hij steunde Rios Montt, de dictator van Guatemala, die in de
jaren tachtig een genocide pleegde tegen de indianenbevolking. Hij was
een van de breinen achter de mislukte staatsgreep tegen Chávez in 2002.
Voormalig presidentskandidaat Jesse Jackson vat het profiel van de man
goed samen: “Elliott Abrams is een vurig voorstander van dictators en
oorlogsmisdadigers, een cheerleader voor vrijwel elke catastrofale
Amerikaanse interventie, van Reagan's heimelijke oorlog tegen Nicaragua
tot de invasies van de presidenten Bush in Irak, en hij is veroordeeld
wegens meineed in het Iran-Contra-schandaal.”

John Bolton, Nationaal Veiligheidsadviseur van Trump, die we hierboven
ook al citeerden, is van hetzelfde kaliber. Hij was één van de
architecten van de invasie in Irak in 2003, een oorlog die
honderdduizenden slachtoffers maakte en tot het ontstaan van IS leidde.
Bolton is een fervent criticus van de Verenigde Naties en van het
Internationaal Gerechtshof. Zijn visie over de VN heeft hij ooit
krachtig samengevat: “Er is niet zoiets als de Verenigde Naties. Er is
een internationale gemeenschap die af en toe kan worden geleid door de
enige echte macht in de wereld, en dat zijn de Verenigde Staten, op
voorwaarde dat het in ons belang is en dat we de anderen zover kunnen
krijgen om ons te volgen.”

En dan is er Trump. Hij heeft zijn eigen redenen voor een regimewissel
in Venezuela. Zijn buitenlands beleid is tot op heden redelijk
catastrofaal. In het Midden-Oosten is hij veel invloed kwijtgespeeld ten
koste van Rusland. Hij kon ook nog geen resultaten voorleggen in de
conflicten met Iran en Noord-Korea. Misschien kan Venezuela hem een
langverwachte overwinning bieden. Een groot deel van de Venezolaanse
elite heeft het land verlaten. Velen trokken naar Florida en kochten een
appartement van Trump zijn imperium. Financial Times schrijft in dat
verband dat het “onmogelijk is om een grens te trekken tussen de
zakelijke banden van Trump en zijn steun voor de democratie in
Venezuela”. We mogen ook niet vergeten dat Florida een belangrijke
kantelstaat is. Een harde houding ten opzichte van Maduro kan Trump de
stemmen opleveren van het toenemend aantal Venezolanen die daar
neergestreken zijn en er zo voor zorgen dat de staat in zijn voordeel
kantelt.

Dat het buitenlands beleid van de VS bepaald wordt door weinig
verkwikkende drijfveren is niet nieuw en hoeft niet echt te verwonderen.
Maar dat Canada en de EU zich op sleeptouw laten nemen door deze drie
bedenkelijke en gevaarlijke figuren maakt het des te pijnlijker.