[D66] In Memoriam: Machteld Versnel-Schmitz

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  21 augustus 2019
Auteur: Peter de waard
URL:    
https://www.volkskrant.nl/mensen/machteld-versnel-schmitz-1940-2019-d66-er-bij-wie-de-dood-zich-niet-aan-de-afspraak-hield~b79c501c/


Machteld Versnel-Schmitz (1940-2019): D66'er bij wie de dood zich
niet aan de afspraak hield
-----------------------------------------------------------------
Ze behoorde tot de pioniers van D66 en was robuust en stand­vastig. Maar 
toen ze wilsonbekwaam werd, wilde ze niet wat ze had vastgelegd.

In 2017 trok Hans Versnel aan de bel. Hij vertelde publiekelijk het 
verhaal van zijn vrouw Machteld. Het voormalige D66-kamerlid leed aan 
alzheimer en was in mei 2016 na een hart­infarct in het verpleeghuis 
op­genomen.

Daar had ze volgens hem nooit terecht willen komen. In 2009 had het 
echtpaar Hans Versnel en Machteld Versnel-Schmitz een 
­euthanasieverklaring opgesteld. 'Toen was ze wils­bekwaam. Maar op het 
moment dat ze naar het verpleeghuis moest en haar een bevestiging werd 
gevraagd, zei ze wilsonbekwaam: 'Nee hoor, ik wil nog niet dood. Ik heb 
van die leuke kleinkinderen.'

Aan twee wettelijke vereisten voor euthanasie - een mondelinge 
bevestiging van de schriftelijke wilsverklaring, en uitzichtloos en 
ondraaglijk lijden - was niet voldaan. Machteld Versnel-Schmitz verbleef 
nog drie jaar in het Bar­tholomeus Gasthuis in Utrecht voordat ze 29 
juli op 78-jarige leeftijd overleed. 'De laatste weken ging ze hard 
achteruit en uiteindelijk at ze niet meer. Daarna werd ze in slaap 
gehouden', zegt Versnel. Palliatieve sedatie. Ondanks de 'liefdevolle, 
toegewijde en professionele verzorging' in het verpleeg­huis, noemt 
Versnel de aftakeling 'mensonterend'. 'Ik denk dat ze daar ook flarden 
van geluk heeft gehad, maar haar blik stond vaak anders.'

Machteld Schmitz werd geboren in Bilthoven, als dochter van een 
handelaar in textielagen­turen. Ze groeide op in een katholiek gezin met 
vijf kinderen. Na het gymnasium in Amersfoort werkte ze als au pair in 
Londen en Parijs om haar talen beter te leren spreken. Daarna ging ze 
als werkstudent geschiedenis studeren in Utrecht. In 1966 zag ze het 
manifest van de nieuwe partij D66 en was meteen gegrepen. Samen met Jan 
Terlouw en Henk Zeevalking stond zij aan de wieg van de Utrechtse 
afdeling. Zij werd af­delingssecretaris, naast Terlouw die voorzitter 
werd. Van 1970 tot en met 1974 was zij raadslid en later 
fractievoorzitter van de eerste, vierkoppige D66-fractie in Utrecht. Ze 
kreeg daar een aanvaring met Jan de Vries, de machtige baas van 
bouwconcern Bredero die toen Hoog Catherijne bouwde. Als fietser vroeg 
ze om fietspaden. ­'Mevrouw, over tien jaar rijden in het centrum geen 
fietsen meer', bromde De Vries.

Ze trouwde in 1968 met Hans Versnel. Hij was protestants, PvdA'er en 
afkomstig uit een ­Indisch milieu. Maar ze deelden hun nieuwsgierigheid. 
Samen met hun drie kinderen woonden ze enkele jaren in Indonesie. Na 
terugkeer in 1982 kwam ze opnieuw in de gemeenteraad van Utrecht en in 
1989 werd ze Kamerlid.

Voor D66 voerde ze het woord over volkshuisvesting en ruimtelijke 
ordening, verkeer en cultuur. Ze was van 1994 tot 1998 voorzitter van de 
Vaste Kamercommissie voor VRO. Bram Peper, een huisvriend, zei: 'Met 
meer Machtelds in politiek en samenleving zou onze samenleving er 
ontspannener en kleurrijker uitzien. Meer evenwicht tussen verstand en 
hart.'

Jan Terlouw noemde haar een standvastige en robuuste vrouw. Hij kwam 
enkele keren met haar in aanvaring over de ondertunneling van de 
Betuwelijn: 'Maar dat nam niet weg dat ze in 1987 als ambtenaar van de 
burgerlijke stand in Utrecht het huwelijk voltrok van mijn dochter 
Pauline.'

Na twee periodes in de Kamer had ze het gezien. In 1998, zei ze in het 
Utrechts Nieuwsblad: 'Ik wil nog iets anders gaan doen en als ik te lang 
wacht ben ik dood.' Tot haar pensioen in 2005 werkte ze bij 
­Natuurmonumenten. Na haar ­pensioen was ze voorzitter van de vereniging 
Nederlands Cultuurlandschap, totdat in 2014 alzheimer werd vastgesteld 
en 'haar ­leven eigenlijk was voltooid.'

--------
(c) 2019 Persgroep