[D66] Test voor Rob Jetten: redt hij D66-kroonjuweel?

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  13 november 2018
Auteur: Peter Winterman
URL: 
https://www.ad.nl/politiek/test-voor-rob-jetten-redt-hij-d66-kroonjuweel~ad25cce6/


Test voor Rob Jetten: redt hij D66-kroonjuweel?
-----------------------------------------------

D66-fractievoorzitter Rob Jetten moet vandaag in de Eerste Kamer de 
gekozen burgemeester een stapje dichterbij brengen. Maar er is verzet, 
ook uit de eigen geledingen. Jettens nachtmerrie: een tweede 'Nacht van 
Van Thijn'.

Het zou een koud kunstje moeten zijn. Op 23 januari dit jaar stemden 147 
Tweede Kamerleden voor het uit de Grondwet halen van de 
burgemeestersbenoeming. Alleen de SGP-driemansfractie was tegen het 
voorstel van D66'er Rob Jetten om burgemeesters in de toekomst op een 
andere manier aan te stellen.

Jetten moet er vandaag voor zorgen dat ook de Eerste Kamer akkoord gaat, 
met minimaal een twee derde meerderheid. Pas dan verdwijnt de 
burgemeestersbenoeming uit de Grondwet, waardoor het voor een volgend 
kabinet een stuk gemakkelijker wordt om de gekozen burgemeester in te 
voeren. Iets wat D66 al sinds haar oprichting wil: het is een van de 
vermaarde kroonjuwelen van de partij.

Dat bijna de hele Tweede Kamer voor is, wil niet zeggen dat ook de 
Senaat instemt. 'Deze discussie wordt binnen de fractie gevoerd', zegt 
CDA-senator Greetje de Vries, die zelf waarnemend burgemeester van 
Zuidhorn is. Binnen haar partij is onenigheid ontstaan. 'We weten nog 
niet wat we stemmen', meldde CDA-Eerste Kamerlid Joop Atsma vorige week.


Opmerkelijk

Dat is opmerkelijk, want in het regeerakkoord spraken VVD, D66, 
ChristenUnie en CDA af dat de grondwetsherziening wordt doorgezet. Een 
goedmakertje voor D66, dat onder druk van de coalitiepartners afscheid 
moest nemen van het raadgevend referendum.

Dat het CDA in de Eerste Kamer nu dwarsligt, zet de verhoudingen in de 
coalitie op scherp. Binnen D66 klinkt de verwachting dat de CDA'ers 
vooral voor de buhne terughoudend zijn en dat zij uiteindelijk wel 
zullen instemmen. Toch voelen de christendemocraten zich de laatste tijd 
steeds meer in hun standpunt gesteund, onder meer door een brandbrief 
van 31 burgemeesters die waarschuwen voor de gekozen burgemeester.

Burgemeesters Ahmed Aboutaleb van Rotterdam, Paul Depla van Breda en 
Hubert Bruls van Nijmegen vinden dat niet goed is nagedacht over het 
schrappen van de burgemeestersbenoeming. Volgens Depla is een benoemde 
burgemeester beter, omdat die boven de partijen staat. 'Dat wordt 
moeilijker wanneer de keuze voor een burgemeester een partijpolitiek 
belang wordt', zegt hij. 'Dan ontstaat het risico dat je er vooral bent 
voor de mensen die op je hebben gestemd.'


Nog lang worden gediscussieerd

Toch is lang niet zeker dat er straks een direct gekozen burgemeester 
komt. De wetswijziging van Jetten maakt ook een getrapte verkiezing 
mogelijk, waarbij de gemeenteraad de burgemeester kiest. Ook kan er een 
stemming in meerdere rondes komen. Over de precieze invulling zal nog 
lang worden gediscussieerd.

Nu is het zo dat een vertrouwenscommissie uit de gemeenteraad 
sollicitatiegesprekken voert met kandidaten die door de commissaris van 
de Koning zijn geselecteerd. De keuze van die commissie gaat als advies 
naar de minister van Binnenlandse Zaken, die daar in de praktijk altijd 
mee instemt.

'Het systeem zoals we dat nu kennen, functioneert naar ieders 
tevredenheid', vindt D66-burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede, 
een van de 31 criticasters. 'Het is de vraag voor welk probleem dit een 
oplossing is.' Ook D66-coryfee Jan Terlouw is niet enthousiast. 'Er is 
te weinig over nagedacht', zegt Terlouw. 'De wijze waarop het nu gaat, 
met een beslissende stem voor de gemeenteraad, werkt uitstekend.'

Toch is Jetten er alles aan gelegen om zijn voorstel door de Senaat te 
loodsen. Het is zijn eerste grote test als fractievoorzitter van D66. 
Zijn nachtmerrie: een tweede 'Nacht van Van Thijn'. In 2005 stemde 
PvdA-senator Ed van Thijn tegen dezelfde grondwetswijziging die de 
gekozen burgemeester mogelijk maakt. Een dag later trad D66-minister 
Thom de Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing af.

--------
(c) 2018 Persgroep