[D66] De gifbeker van D66 is nog lang niet leeg

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Trouw
Datum:  11 april 2018
Auteur: Lex Oomkes
URL:    
https://www.trouw.nl/opinie/de-gifbeker-van-d66-is-nog-lang-niet-leeg~a32097f0/


De gifbeker van D66 is nog lang niet leeg
-----------------------------------------
D66 en regeringsverantwoordelijkheid. Het is en blijft een moeizame 
combinatie

Bij aantreden van de huidige coalitie werden bij wijze van grap al 
weddenschappen afgesloten op de vraag hoe lang het zou duren voor het in 
tijden van regeringsdeelname bijkans gebruikelijke crisiscongres van de 
democraten zou worden georganiseerd. Maar niemand had ook maar in zijn 
stoutste dromen kunnen voorspellen dat de partij de komende weken 
spitsroeden moet gaan lopen naar aanleiding van de aangenomen wet op de 
orgaandonatie.

De samenloop van omstandigheden is te bizar om nog van een ongelukkig 
toeval te kunnen spreken. Dat vernieuwingen in het politieke stelsel 
D66, de partij die werd opgericht om het stelsel op te blazen, nog eens 
zo zouden opbreken.

Het moet gezegd: D66 wordt ten onrechte bij elke discussie over de voor 
en tegens van referenda voor de voeten geworpen dat de partij haar eigen 
geboortepapieren verloochent. De democraten rekenden het referendum niet 
tot hun kroonjuwelen en zeker niet de raadgevende variant. Pas eind 
jaren tachtig dook het verplichtend correctief referendum in het 
verkiezingsprogramma van D66 op. Een referendum dus, waarin de kiezer 
wordt gevraagd om een oordeel over een al aangenomen wet. De kiezer 
bepaalt of de wet van kracht wordt of niet. Dat referendum kwam 
uiteindelijk eind vorige eeuw in het paarse regeerakkoord, maar de 
vereiste meerderheden voor een grondwetswijziging werden niet gehaald. 
Het huidige referendum is kortom geen kroonjuweel van D66.

Dat maakt het nog niet minder bizar. D66 was kritisch over de Wet op de 
veiligheids- en inlichtingendiensten, maar kreeg geen meerderheid voor 
wijzigingsvoorstellen. Bij de formatie slikte de partij de bezwaren in 
en verplichtte zich bij het raadgevend referendum de wet te verdedigen. 
Nu het kabinet de wet aanpast op grond van de uitslag van dat 
referendum, spreekt de verantwoordelijke minister en vice-premier namens 
D66, Kasja Ollongren, van een verbeterde wet.

Op grond van een referendum, dat ook wat D66 betreft als instrument moet 
worden afgeschaft. Het referendum werkt niet, meent ook D66 en toch is 
door een referendum de wet verbeterd. Bent u er nog?

Het wordt nog gekker. Of het referendum wordt afgeschaft valt nog te 
bezien. In de Eerste Kamer, die er volgende maand over beslist, heeft de 
coalitie weliswaar ook een nipte meerderheid, maar de senatoren zijn 
niet allemaal even trouw aan de partijleiding. Dat de Raad van State het 
eigenlijk, maar dan in veel nettere bewoordingen, te gek voor woorden 
vindt hoe en met welke snelheid het kabinet het referendum wil 
afschaffen, kan 'aan de overkant' zomaar een gewillig oor vinden.

En dan zit D66 nogmaals met de gebakken peren. Ook al houdt de senaat 
het bijvoorbeeld alleen maar op uitstel, dan nog wordt het referendum 
over de D66-initiatiefwet op de orgaandonatie zo ongeveer wel een 
zekerheid.

Mocht dat referendum er komen, dan wordt D66 in de rol gedwongen van 
verdediger. De wet is het wellicht ook waard om te verdedigen, maar hulp 
van de coalitiepartners valt niet te verwachten. Het CDA en de 
ChristenUnie waren destijds al tegen het initiatief van Pia Dijkstra, de 
VVD was verdeeld. Hulp vanuit de oppositie verwachten is ijdele hoop. 
Een partij die zich afficheert als de enige progressieve partij in de 
coalitie en daarmee impliciet de boodschap kwijt wil dat anderen te bang 
waren, dan wel een gebrek aan verantwoordelijkheidszin vertoonden, hoeft 
niet te rekenen op al te bereidheid tot samenwerking.

--------
(c) 2018 Persgroep