[D66] Brexit: Rechter: Brits parlement, niet regering, beslist over Brexit

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  3 november 2016
Auteur: Patrick van IJzendoorn
URL:    
http://www.volkskrant.nl/buitenland/rechter-brits-parlement-niet-regering-beslist-over-brexit~a4407989/



Rechter: Brits parlement, niet regering, beslist over Brexit
------------------------------------------------------------

De Britse regering mag artikel 50, dat de Brexit in gang zet, niet in 
werking stellen zonder het parlement te raadplegen. Dit heeft een 
gerechtshof donderdagochtend bepaald in een zaak die was aangespannen 
door een groep burgers. De regering gaat in beroep tegen de uitspraak, 
zodat het Supreme Court er zich over kan buigen. Premier Theresa May had 
aangekondigd om de EU voor eind maart officieel op de hoogte te stellen 
van de naderende Brexit.

May en haar ministers waren van oordeel dat Downing Street de macht had 
om artikel 50 zonder parlementaire goedkeuring in het leven te roepen. 
De vrees leefde dat het parlement de Brexit zou gaan ondermijnen. 
Rechter Lord Thomas of Cwmgiedd wees er echter op dat 'de meest 
fundamentele regel van de Britse constitutie de soevereiniteit van het 
parlement is'. Ironisch genoeg hebben Brexiteers er voortdurend op 
gehamerd dat het referendum ging over 'soevereiniteit'.

Mochten de allerhoogste rechters de uitspraak bevestigen, dan wachten er 
lange debatten in het Lagerhuis. Een grote meerderheid van de kamerleden 
was tegen een Brexit, maar een nog grotere meerderheid was voor het 
referendum. De meeste kamerleden vertegenwoordigen kiesdistricten waar 
kiezers ruimschoots voor Brexit hebben gestemd. Het tegenhouden van een 
Brexit zou de kloof tussen kiezers en gekozenen in Westminster verderop 
verdiepen.

Hierop zinspeelde ook de Britse handelsminister Liam Fox in een reactie 
op de uitspraak: 'Het land heeft gestemd voor een vertrek uit de EU, in 
een referendum dat is goedgekeurd door het parlement. De regering is 
vastbesloten de uitslag te respecteren.'


Tegen harde Brexit

Een parlementair debat geeft kamerleden wel de kans om meer invloed te 
verwerven op het soort Brexit. Zo kunnen ze de regering groen licht 
geven mits het Verenigd Koninkrijk deel blijft uitmaken van de 
douane-unie en/of de gemeenschappelijke markt. Daarom is de uitspraak 
van de rechters vooral een uitspraak tegen een harde Brexit. 
Brexit-minister David Davis heeft zich in het verleden meerdere malen 
uitgelaten als voorstanders van een complete breuk.

Het proces was er een zonder precedent. Artikel 50 van het EU-verdrag 
stipuleert dat ieder lidstaat de unie mag verlaten 'in overeenstemming 
met zijn eigen grondwettelijke bepalingen'. Dat is de splijtzwam: zowel 
klagers als Brexiteers menen de grondwet aan hun zijde te hebben.

Volgens de regering hebben de rechters geen plek in het politieke 
proces. May wil het liefst ongestoord toewerken naar de onderhandelingen 
met Brussel en ziet zich gesteund door de uitslag van het referendum. 
Meerdere malen heeft de premier laten weten geen lopend commentaar te 
zullen geven, liever ook niet aan het parlement.

De klagers daarentegen vinden dat de volksvertegenwoordiging een stem 
moet krijgen. De regering heeft verklaard een uiteindelijke Brexitdeal 
waarschijnlijk voor te leggen aan het parlement, maar dat is te laat, 
aldus de klagers. Zij vinden dat als de Brexit bedoeld is om de 
soevereiniteit van het parlement te herstellen, het parlement ook een 
beslissende stem moet hebben.


Referendum

Bij het referendum van 23 juni stemde 52 procent van de kiezers voor een 
Brexit. Het referendum was raadgevend, maar de Britse regering had 
verklaard de uitslag te zullen volgen. Toenmalig premier David Cameron, 
die voor een verblijf in de EU pleitte, stapte op. Hij werd opgevolgd 
door May, die de hachelijke taak kreeg het verdeelde land uit de EU te 
leiden.

--------
(c) 2016 Persgroep