[D66] Peilingen 18 december 2014

Fri Dec 19 12:59:53 CET 2014

http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2010/augustus/04/leg-maurice-de-hond-eens-aan-de-ketting-11927495

  Leg Maurice de Hond eens aan de ketting

We staren ons blind op statistieken en peilingen. Maar het kan soms
juist prettig zijn om niet precies te weten wat we willen of vinden,
stelt Thijs Lijster.

Door

  * Thijs Lijster
    <http://zoeken.nrc.nl/?q=Thijs%20Lijster&authors=thijs%20lijster&sort=date>

4 augustus 2010

Er bestaat een verhaal van Jorge Luis Borges over de ‘loterij van
Babylon’. In eerste instantie bestond deze loterij uit niet meer dan de
mogelijkheid geld te verdienen met genummerde plaatjes. Maar omdat dit
al snel niet spannend genoeg meer was, werden naast prijzen in het
vervolg ook straffen uitgedeeld; eerst in de vorm van geldboetes, later
in de vorm van gevangenisstraffen. De loterij werd steeds populairder,
zodat uiteindelijk besloten werd haar gratis, algemeen en geheim te
maken; zij werd alomtegenwoordig en alomvattend. Prijswinnaars hadden
kans op een gelukkig huwelijk of een succesvolle carrière; straffen
breidden zich uit tot ongelukken of een ontijdige dood. Een mysterieuze
‘Maatschappij’, die de trekkingen organiseert, trekt achter de schermen
aan de touwtjes.

De laatste tijd moet ik vaak denken aan dit verhaal. Het gaat in wezen
over een samenleving die zich volstrekt laat domineren door het lot,
zich laat sturen door kansberekening. De hedendaagse samenleving begint,
gezien haar preoccupatie met statistieken en peilingen, steeds meer op
het Babylon van Borges te lijken. Met name bij de laatste
verkiezingscampagne was het treurig om te zien hoe iedere inhoudelijke
discussie in de kiem werd gesmoord door enerzijds de opiniepeilingen
(welke coalities zijn mogelijk?) en anderzijds de ‘doorberekeningen’ van
het Centraal Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek. En
Maurice de Hond peilt maar door.

Statistieken zijn alomtegenwoordig. Hoeveel procent van de jongeren
heeft wel eens drugs gebruikt? Hoeveel procent van de vrouwen heeft last
van urineverlies? Hoe groot is de kans dat ik sterf aan een hartaanval?
Even vaak worden statistieken verkeerd begrepen of gelezen: het aantal
neergestorte vliegtuigen dit jaar is al zo groot dat ik veilig op
vliegvakantie kan gaan; of: als 1 op de 10 mensen homoseksueel is, moet
één van mijn tien vrienden wel homoseksueel zijn.

Achter deze obsessie met cijfers gaat een vreemde paradox schuil.
Enerzijds geven de statistieken het individu het gevoel zijn eigen lot
in handen te hebben: meten is weten en kennis is macht. Als het gebruik
van een zonnebril de kans op een auto-ongeluk met 15 procent doet
afnemen, dan zal ik met mijn zonnebril minder snel een ongeluk krijgen.
Of: als ik niet rook, niet drink, gezond eet en veel beweeg, zal ik een
lang en gelukkig leven leiden.

Maar anderzijds verschijnt het individu binnen de statistiek slechts als
getal, als één uit een steekproef van duizenden. Jouw handelingen zijn
voor ‘het grote geheel’ van generlei invloed. De statistieken geven je
op die manier juist het gevoel alsof je onderworpen bent aan een
alomtegenwoordige, almachtige loterij.

    Tijdens de laatste verkiezingscampagne moest de inhoud wijken voor
    opiniepeilingen

Ondertussen worden we in die bijna dagelijkse stroom opiniepeilingen
voortdurend geconfronteerd met onze eigen meningen, onze eigen angsten
en dromen. Wat vindt de gemiddelde mens, wat vindt het volk? Hoeveel
mensen steunen de gedoogsteun van PVV aan CDA en VVD? Hoeveel mensen
hebben naar de voetbalwedstrijd gekeken, en keken zij (dat wil zeggen,
wij) thuis, in een café, of ‘ergens anders’?

Om al die opiniepeilingen hangt een democratisch of zelfs
democratiserend aura. Men moet immers op de hoogte blijven van de wensen
en meningen van ‘het volk’ of ‘de man in de straat’? Toch veroorzaken ze
in feite de bestendiging van de status quo. Statistieken en peilingen
zijn al lang geen neutrale meetinstrumenten meer, want ze zijn van grote
invloed op datgene wat ze meten. Het gedrag of de mening van de
meerderheid wordt al snel tot norm verheven. Dat blijkt wel uit de
verrechtsing van het publieke debat in Nederland: borrelpraat is
salonfähig geworden.

De Franse filosoof Jean Baudrillard noemde opiniepeilingen een vorm van
‘statistisch exhibitionisme’ en ‘zelfvoyeurisme’, en hij schreef: „In
een soort hypochondrische manie moet de groep voortdurend weten wat ze
wil, weten wat ze denkt.” Onze cultuur verlustigt zich schijnbaar
onophoudelijk en onverzadigbaar aan zichzelf. Politici hadden tijdens de
laatste verkiezingen hun mond vol van ‘stippen aan de horizon’, maar
kwamen uiteindelijk niet verder dan een wedstrijdje bezuinigen met het
CPB en CBS als scheidsrechters. Intussen laten het consumentengedrag en
de arbeidsmarkt zich leiden door onderzoeken naar het consumentengedrag
en de arbeidsmarkt. De hele samenleving raakt zo in een paralytische
shock, zoals Narcissus toen hij verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld.

Geluk, zo schreef filosoof Walter Benjamin ooit in zijn essay Lot en
karakter, behoort niet tot het domein van het lot maar bestaat juist in
het niet langer gebonden zijn door het lot, in het zich ontworstelen aan
de blinde loop der dingen. Juist menselijk handelen is daartoe in staat,
maar niet als mensen hun levens beschouwen als een lot in de loterij van
Babylon.

Misschien zouden we ons wat minder moeten richten op wat statistieken en
peilingen ons over onszelf vertellen. Niemand weet hoe de wereld er over
tien, twintig jaar uit zal zien, ook het CPB niet. Onverwachte ideeën en
onconventionele oplossingen kunnen niet altijd in rekenmodellen worden
uitgedrukt en kunnen niet altijd met peilingen geëvalueerd worden. Dat
betekent dat het soms gezond of prettig kan zijn om niet precies te
weten wat we zelf willen, vinden of doen. Dus: leg Maurice de Hond aan
een ketting en smeed rekenmachines om tot tekentafels. Misschien dat we
onszelf dan nog eens kunnen verrassen.

Thijs Lijster is filosoof, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.

◆

Een versie van dit artikel verscheen op woensdag 4 augustus 2010 in NRC
Handelsblad.
Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk
van de oorspronkelijke auteur.

Iemand

On 19-12-14 12:11, Dr. Marc-Alexander Fluks wrote:
> Bron:  Politieke Barometer
> Datum: 18 december 2014
> URL:   http://www.ipsos-nederland.nl/content.asp?targetid=674
>
> -----------------------------------------
>              Verkiezingen   Peilingen
>              %  zetels      %  zetels
> -----------------------------------------
> VVD          26.6  41       17.8  27
> PvdA         24.8  38       10.3  15
> PVV          10.1  15       16.1  25
> SP            9.7  15       11.8  18
> CDA           8.5  13       10.9  16
> D66           8.0  12       17.4  27 <--
> ChristenUnie  3.1   5        4.0   6
> GroenLinks    2.3   4        3.9   6
> SGP           2.1   3        2.7   4
> PvdD          1.9   2        3.1   4
> 50+           1.9   2        1.6   2
> -----------------------------------------
>
> --------
> (c) 2014 Ipsos
>
> _______________________________________________
> D66 mailing list
> D66 at tuxtown.net
> http://www.tuxtown.net/mailman/listinfo/d66
>

-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20141219/2c083c6b/attachment.html>