Zes ict-plannen voor een transparante overheid

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Zes ict-plannen voor een transparante
overheid<http://webwereld.nl/de-vijf/66063/zes-ict-plannen-voor-een-transparante-overheid.html>
" *Gepubliceerd:* Zaterdag 22 mei 2010

*Auteur:* Brenno de Winter

De overheid moet transparant worden en daarvoor moet de ICT drastisch op de
schop. Met plannen en moties probeert de Tweede Kamer over hun termijn
Nederland te besturen. Zes plannen.

Volgens kamerlid Mariko Peters (GroenLinks) leverde dertig jaar recht op
toegang tot documenten via de Wet openbaarheid van bestuur niet voldoende
op. Teveel blijft ontoegankelijk. Daardoor is het volgens haar lastig te
weten wat de overheid uitspookt van ons geld en de macht goed te
controleren. Techniek en wetswijzigingen moeten dat veranderen, stelt ze in
een plan<http://tweedekamer.groenlinks.nl/tien-voorstellen-voor-een-transparantere-overheid>dat
wat haar betreft onderwerp voor de verkiezingen wordt. Ondertussen
moeten de cloud en open
standaarden<http://webwereld.nl/nieuws/66051/kamer--besparen-met-open-source-en-cloud.html>gegevens
toegankelijker maken en de ICT-kosten van de overheid drukken.
Alle documenten moeten op een openbare lijst

Wie nu vraagt om informatie openbaar te maken, moet maar hopen dat goed is
gezocht en dat geen documenten worden achtergehouden. Dat gebeurt soms. Zo
had vorige jaar de landsadvocaat een rapport over de brand in het Catshuis
in zijn kluis gelegd in een poging om openbaarmaking te voorkomen. Wie gaat
kissebissen over ontbrekende documenten zal eerst aantoonbaar of aannemelijk
moeten maken dat er meer informatie bestaat.

Peters pleit voor een openbaar register van alle documenten, zodat burgers
zelf online kunnen zoeken. Wat al openbaar is, kun je dan meteen lezen en
voor andere documenten vraag je elektronisch om een beslissing. Dat werkt
volgens haar sneller en effectiever.
Online en veel sneller

Op dit moment vereist toegang tot documenten een lange adem. De overheid mag
acht weken wachten met beslissen. Als ze derde partijen om advies vraagt,
kan het nog langer duren. Wie in een discussie belandt of inzage al dan niet
gerechtvaardigd is, gaat een bezwaarprocedure van drie maanden in. Een
mogelijke gang naar de rechter voegt daar nog een jaar aan toe.

GroenLinks meent dat het online register zal afrekenen met deze wachttijden,
omdat documenten voortaan snel te vinden zijn en er dus niet weken hoeft te
worden gezocht. In Noorwegen en Estland verloopt het proces al elektronisch
en komt de informatie doorgaans in een paar dagen beschikbaar.
Beter gevulde websites

Veel gedoe met verzoeken wordt overbodig als de overheid zijn website vult
met zinvolle en gevraagde informatie, meent Peters: “Bepaalde categorieën
informatie, zoals agenda’s en besluiten van de vergaderingen van het kabinet
en de colleges van B&W, wetsvoorstellen die bij de Raad van State liggen,
convenanten, deskundigenadviezen en ingehuurd wetenschappelijk onderzoek,
worden verplicht automatisch openbaar.”

Ook de Tweede Kamer moet aan dat regime geloven en nagenoeg alle documenten
moeten automatisch beschikbaar komen. Momenteel werkt die organisatie al aan
een nieuwe website, waar volgens de persdienst ook een mogelijkheid zal
komen om ook vergaderingen terug te
kijken<http://www.nu.nl/internet/2244422/tweede-kamer-begint-debat-gemist.html>.

Betere uitwisseling met open standaarden

Op zich was het gebruik van open standaarden de norm, maar in de praktijk
blijken documenten slecht uitwisselbaar. SP-kamerlid Arda Gerkens heeft met
succes een motie in het parlement bepleit, waarin wordt geregeld dat de
Algemene Rekenkamer wordt gevraagd onderzoek te doen naar de vraag hoeveel
geld gemeenten en het Rijk kunnen besparen door open standaarden te
gebruiken.

Voor de uitwisseling van documenten is dit een onmisbare voorwaarden om ook
de wensen van Peters te kunnen uitvoeren. De eenvoudigere uitwisseling van
documenten zal niet alleen meer openheid geven, maar mogelijk ook nog eens
miljoenen opleveren.

VVD'er Brigitte van der Burg kreeg de handen op elkaar voor een motie om
serieus een cloud-strategie te maken voor de overheid. De AIVD heeft al
gewaarschuwd<http://webwereld.nl/nieuws/65615/aivd-waarschuwt-voor-cloudspionage---update.html>voor
risico's als er verkeerde keuzes worden gemaakt, maar voor het
toegankelijk maken van overheidsdocumenten biedt de cloud een uniforme,
centrale toegang.
Ict-projecten zelf transparant

Ict biedt niet alleen oplossingen om tot een transparantere overheid te
komen, het inzetten van ict en het aanbesteden van projecten kan ook veel
doorzichtiger. Daarin geeft de regering Obama het goede voorbeeld door. Zo'n
zogenaamd IT Dashboard biedt inzicht in de investeringen in ict-projecten
van de overheid en de stand van zaken bij de uitvoering. Wie waarvoor
verantwoordelijk is en of er kostenoverschrijdingen zijn.

Rijks-CIO Maarten Hillenaar wil dit Dashboard ook voor de Nederlandse
overheid inzetten<http://webwereld.nl/nieuws/64749/rijksoverheid-kopieert-ict-transparantie-obama.html>,
en dat valt te prijzen. Maar sinds januari het plan bekend werd, is er nog
weinig concreets vernomen.
Informatiewaakhond

Als zesde, cruciale bonuspunt, moet er een informatietoezichthouder komen,
bepleit Peters. Een waakhond die ziet toe op overheden om te waarborgen dat
automatisch voldoende informatie openbaar wordt. Daarnaast zou een
dergelijke functionaris geschillen kunnen beslechten, waardoor een
ingewikkelder gang naar de rechter bespaard blijft. In Engeland bestaat zo'n
functie al.

De plannen, vooral die van GroenLinks, zijn vermoedelijk een doorn in het
oog van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Ook zij willen de Wob behoorlijk
op de schop <http://www.vng.nl/eCache/DEF/96/619.html> nemen. De
belangenclub ziet de oplossing niet in technologie, maar het rekenen van
geld ter compensatie voor de kosten die de huidige infrastructuur met zich
meebrengt om tot transparantie te komen. Dat is het paard achter de wagen
spannen.
"

In elke organisatie - vooral die welke zich dient te verantwoorden voor
gevoerd beleid - moet de benodigde informatie direct voor handen hebben. Het
moet zelfs onderdeel van het beleid zijn die informatie beschikbaar te
stellen. Er is bovendien al voor betaald ook. Het hele 'bedrijf' draait op
de afgestane middelen !!

Waarop of hoe wil je hen anders uberhaupt kunnen beoordelen? Waarop is die
beslissing anders gestoeld? Waarom hebben we verkiezingen?
Henk Elegeert

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********