Walvissen doden om snel uit de recessie te geraken

[Cees Binkhorst]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Wat armoede al niet teweeg brengt.

Groet / Cees

Walvissen doden om snel uit de recessie te geraken
http://www.demorgen.be/dm/nl/5381/Bedreigde-Dieren/article/detail/1019625/
2010/02/06/Walvissen-doden-om-snel-uit-de-recessie-te-geraken.dhtml

Er worden nu meer dan dubbel zoveel walvissen geharpoeneerd dan tien
jaar geleden. Net nu de walvissen zich wat leken te herstellen in onze
oceanen. Bovendien blijken walvissen nu al te lijden onder de gevolgen
van de opwarming van ons klimaat. Vandaag het tweede deel in een
verontrustende Planet Watch-special.

IJsland heeft begin 2009 jaar besloten om de walvisvangst spectaculair
op te drijven. Volgens de IJslanders zijn er toch genoeg walvissen en
bovendien zou de walvisvaart jobs en een hoop geld opleveren voor de
pakweg 320.000 inwoners van het virtueel failliete land. In
werkelijkheid draait het plan uit op een fiasco, waar alleen Japanse
vishandelaren rijk(er) van worden en dat de toeristische sector van het
land doet instorten.

      "Walvissen zijn helemaal niet bedreigd. Dat is gewoon onzin. Er
zwemmen er zeker 400.000 in de IJslandse wateren. En die zijn een
voedselbron net zoals alle andere en we hebben het recht die aan te
spreken om te overleven.

Fridrik Arngrimsson, woordvoerder van de IJslandse vissers

      Die 400.000 grote walvissen (en met grote bedoelen ze jaagbare) is
nu ook een cijfer dat blijkbaar klakkeloos wordt overgenomen door
IJslandse politici. Wat van walvissen een bijzondere soort maakt: de
enige die zich vervijfvoudigt bij een financiële crisis. Want volgens
een officieel regeringsrapport van een jaar voor de kredietcrisis
zwommen er 68.000 rond het eiland. Een cijfer dat volgens niet-IJslandse
wetenschappers en biologen ook fors overdreven was. Zij houden het op
10.000.

      Van de 300 beloofde nieuwe arbeidsplaatsen zijn er amper dertig
ingevuld door de opgedreven walvisvaart. Om die 270 andere op te vullen
zouden er tien nieuw walvisschepen moeten komen. Die kan niemand
betalen, en ze zouden ook niet renderen, want de waarheid is dat er
bijlange niet genoeg walvissen meer over zijn om door zoveel schepen op
een kostenefficiënte manier afgemaakt te worden.

      In 2008 kwamen 115.000 toeristen speciaal naar IJsland om
walvissen te spotten. 210 IJslanders verdienden rechtstreeks hun kost
daarmee, en dan houden we geen rekening met het feit dat die
walvistoeristen ook nog ergens moeten slapen, eten en drinken. Walvissen
waren gewoonweg de toeristische topattractie van het land.

      Sinds 1992 mag er in Canada niet meer gevist worden op kabeljauw
wegens quasi compleet verdwenen. 17 jaar later is de kabeljauw nog
steeds niet hersteld. Hetzelfde staat IJsland, de Noordzee en de
Noord-Atlantische wateren te wachten. Ten laatste in 2015 is het ook
daar gedaan met kabeljauw voorspellen marinebiologen.

      Sinds de walvisjacht werd hernomen zien we er op minder dan de
helft van onze tochten nog. Daarvoor spotten we er in 95 procent van
onze trips. Als er zoveel zaten, dan zouden we ze toch moeten zien? We
zitten bijna constant op het water en we zien er amper 300 per jaar. Die
beesten moeten toch boven komen om te ademen, he?

whale watch-operators in IJsland

      Dat sommige landen en actiegroepen principieel tegen het doden van
walvissen zijn, is hun zaak. In IJsland is de walvisvangst een cultureel
geaccepteerde traditie. Zolang de vangst duurzaam is, hebben andere
landen niet het recht hun afwijkende culturele opvattingen aan IJsland
te dicteren.

Woordvoerder IJslandse regering

      Uit onderzoeken blijkt dat slechts 1,1 procent van de IJslanders
een of meerdere keren per week walvisvlees eet, terwijl 82,4 procent van
de 16-24 jarigen nooit walvisvlees eet. Toen IJsland in 2006 net als de
Japanners onder het mom van wetenschappellijk onderzoek na 13 jaar weer
mondjesmaat begon walvissen te slachten, belandde het vlees in de
supermarkt, onder grote belangstelling van de media. Veel IJslanders
probeerden het, maar ze kwamen niet terug voor een tweede portie.

      De visserijsector zal het hardnekkig ontkennen, maar de waarheid
is dat er ook in de IJslandse wateren van duurzame visserij geen sprake
is. Dezelfde technieken die de meest destructieve sector in onze
geschiedenis gebruikt wereldwijd om in recordtijd de oceanen leeg te
vissen, zijn uiteindelijk ook door de IJslanders toegepast.

"Wij zijn een land van boeren en vissers, vergeet dat niet", zei de
IJslande linksgroene Visserijminister Steingrimur Sigfusson ter
verdediging van het besluit om de walvisjacht op te drijven eerder dit
jaar. Dat zal wel kloppen en we kunnen daar meteen aan toevoegen:
IJsland is in elk geval geen land van grote economen. De volharding van
IJsland om door te gaan met de onmenselijke en niet-duurzame walvisjacht
zet het land bovendien volledig uit de pas met de rest van Europa.

Het mirakel van Reykjavik
Twee jaar geleden maakte de financiële sector in IJsland (lees drie
banken in casu Kaupthing, Glitnirbank en Landsbanki), nog 34 procent van
de IJslandse economie uit. Het mirakel van Reykjavik draaide echter uit
op een fiasco: na de kredietcrisis keek het land ineens aan tegen een
schuldenberg aan die negen keer groter was dan het bruto nationaal
product. IJsland was met andere woorden bankroet. Werkloze IJslanders
deden zelfs beroep op voedselhulp van het Rode Kruis, berichtte HLN.BE
toen.

Maal zes
De crisis kostte Geir Haarde het premierschap, maar op zijn laatste dag
tekende de omstreden politicus nog het besluit om de walvisvangst
spectaculair op te drijven. In één keer mochten de IJslandse vissers zes
keer meer walvissen doden. De nieuwe minister van Visvangst, de
voorzitter van de IJslandse linksgroenen nota bene, beweert niks te
kunnen doen om de beslissing terug te draaien. In eigen land verklaart
de man overigens helemaal niet tegen de vangst van walvissen te zijn.
Daarmee sluit hij zich aan bij 67 procent van zijn landgenoten, die
helemaal niks mis zien met het afslachten van walvissen.

400.000 of 10.000 walvissen?
Fridrik Arngrimsson, woordvoerder van de IJslandse vissers, beweert dat
de heropleving van de walvisvaart 200 à 300 jobs creëert. De man zegt
ook: "Walvissen zijn helemaal niet bedreigd. Dat is gewoon onzin. Er
zwemmen er zeker 400.000 in de IJslandse wateren. En die zijn een
voedselbron net zoals alle andere en we hebben het recht die aan te
spreken om te overleven."

Die 400.000 grote walvissen (en met grote bedoelen ze jaagbare) is nu
ook een cijfer dat blijkbaar klakkeloos wordt overgenomen door IJslandse
politici. Wat van walvissen een bijzondere soort maakt: de enige die
zich vervijfvoudigt bij een financiële crisis. Want volgens een
officieel regeringsrapport van een jaar voor de kredietcrisis zwommen er
68.000 rond het eiland. Een cijfer dat volgens niet-IJslandse
wetenschappers en biologen ook fors overdreven was. Zij houden het op
10.000.

30 in plaats van 300 jobs
En ook het businessplan klopt niet echt. Vooreerst is er de jobprognose.
Van de 300 beloofde nieuwe arbeidsplaatsen zijn er amper dertig ingevuld
door de opgedreven walvisvaart. Om die 270 andere op te vullen zouden er
tien nieuw walvisschepen moeten komen. Die kan niemand betalen, en ze
zouden ook niet renderen, want de waarheid is dat er bijlange niet
genoeg walvissen meer over zijn om door zoveel schepen op een
kostenefficiënte manier afgemaakt te worden.

Topattractie
Het jobsaldo is zelfs negatief. In 2008 kwamen 115.000 toeristen
speciaal naar IJsland om walvissen te spotten. 210 IJslanders verdienden
rechtstreeks hun kost daarmee, en dan houden we geen rekening met het
feit dat die walvistoeristen ook nog ergens moeten slapen, eten en
drinken. Walvissen waren gewoonweg de toeristische topattractie van het
land.

Hou in het achterhoofd dat sinds de crisis IJsland, traditioneel een
perperduur land, financieel veel aantrekkelijker is geworden voor
bezoekers. Bovendien tonen studies in de hele wereld aan dat
walvistoerisme één van de sterkst groeiende takken van de reisindustrie
is. Het is dus des te schrijnender dat de whale watching-business in
IJsland als gevolg van de opgedreven walvisjacht op instorten staat.

Walvissen weg = toeristen weg
"Het is heel simpel", zegt Heimir Hardarson, marketing manager bij whale
watching-operator North Sailing in Husavik tegen Planet Watch. "Sinds de
walvisjacht werd hernomen zien we er op minder dan de helft van onze
tochten nog. Daarvoor spotten we er in 95 procent van onze trips."
Volgens Rannveig Gretarsdottir, manager bij Elding, een whale-watching
operator in Reykjavik, wordt het aantal walvissen in de IJslandse zee
fel overdreven.

"Zelfs aan die 10.000 twijfel ik. Als er zoveel zaten, dan zouden we ze
toch moeten zien? We zitten bijna constant op het water en we zien er
amper 300 per jaar. Die beesten moeten toch boven komen om te ademen,
he?" Komt nog bij dat volgens Gretarsdottir de walvisjagers eerst die
soorten doden die het makkelijkst zijn om te benaderen, uiteraard net
die soorten die ook voor de whale watch-operators de interessantste zijn
om aan de toeristen te laten zien.

Niet alleen het feit dat de walvisjacht de dieren wegjaagt speelt de
toeristische sector parten. Ook de imago-kant ervan maakt brokken. "De
Britten en de Duitsers blijven nu al weg", zegt Gretarsdottir. "Ze
willen niet naar een land komen dat walvissen doodt."

"Culturele traditie"
De regering in Reykjavik ziet het allemaal een beetje anders. "Dat
sommige landen en actiegroepen principieel tegen het doden van walvissen
zijn, is hun zaak. In IJsland is de walvisvangst een cultureel
geaccepteerde traditie. Zolang de vangst duurzaam is, hebben andere
landen niet het recht hun afwijkende culturele opvattingen aan IJsland
te dicteren", stelt de IJslandse regering.

Die culturele traditie, dat valt nogal mee zo blijkt. Uit onderzoeken
blijkt dat slechts 1,1 procent van de IJslanders een of meerdere keren
per week walvisvlees eet, terwijl 82,4 procent van de 16-24 jarigen
nooit walvisvlees eet. Toen IJsland in 2006 net als de Japanners onder
het mom van wetenschappellijk onderzoek na 13 jaar weer mondjesmaat
begon walvissen te slachten, belandde het vlees in de supermarkt, onder
grote belangstelling van de media. Veel IJslanders probeerden het, maar
ze kwamen niet terug voor een tweede portie.

Dan maar naar Japan ermee
Niet echt een interessante markt, tenzij je het walvisvlees exporteert.
Naar Japan bijvoorbeeld. In 2008 exporteerde IJsland 71 ton walvisvlees
naar het visgekke land. Dit jaar zal dat 1.500 à 2.000 ton zijn. Daar
eindigen sommige walvissen nu al als katten- en hondenvoer. Japan heeft
inmiddels zelf een "walvisberg" opgebouwd van zeker 5.000 ton. Het vlees
ligt ingevroren te wachten op de consument. Een nieuwe campagne, onder
meer gericht op schoolkinderen, moet helpen om de berg weg te werken.

Walvis staat tussen IJsland en EU
De herneming van de walvisvaart brengt niet alleen de toeristische
sector in de knoei en levert nauwelijks banen op, ze staat ook in de weg
van iets wat van levensbelang is voor IJsland: toetreding tot de
Europese Unie en instappen in de euro. IJsland zal rekening moeten
houden met de EU-reglementering inzake visvangst (en dus ook het voor de
Unie geldende totaalverbod op walvisvangst). Het wordt hét
onderhandelingspunt bij een eventuele toetrede. IJsland zich voor het
eerst moeten schikken naar een beleid dat het altijd verafschuwd heeft
en dat zelfs leidde tot vier kabeljauwoorlogen in de jongste veertig jaar.

De grote quota-zwendel
Bovendien blijkt dat het stokpaardje van de IJslanders, namelijk het
opleggen van visvangstquota aan de hand van wetenschappelijke data in
plaats van door politieke afspraken tussen lidstaten, uiteindelijk ook
niet veel heeft uitgehaald.

De visserijsector zal het hardnekkig ontkennen, maar de waarheid is dat
er ook in de IJslandse wateren van duurzame visserij geen sprake is.
Dezelfde technieken die de meest destructieve sector in onze
geschiedenis toepast wereldwijd om in recordtijd de oceanen leeg te
vissen, zijn uiteindelijk ook door de IJslanders toegepast.

Tegen 2015 geen kabeljauw meer
Sinds 1992 mag er in Canada niet meer gevist worden op kabeljauw wegens
quasi compleet verdwenen. 17 jaar later is de kabeljauw nog steeds niet
hersteld. Hetzelfde staat IJsland, de Noordzee en de Noord-Atlantische
wateren te wachten. Ten laatste in 2015 is het ook daar gedaan met
kabeljauw voorspellen marinebiologen. Alleen in de Barentzee is er nog
een min of meer gezonde populatie, hoewel dat laatste ook door het WWF
wordt betwist.

Het kan zelfs sneller gaan. Eerder dit jaar verscheen een onthutsend
wetenschappellijk rapport dat bewijst dat kabeljauw in IJsland op
jongere leeftijd zichzelf voortplant. Resultaat: kleinere kabeljauw. Of
dit een evolutionaire reactie is op de visvangst is nog niet duidelijk,
maar wat wel vaststaat: net voor de kabejauwindustrie instortte in
Canada en de VS gebeurde daar net hetzelfde.

"Ze eten onze kabeljauw op"
Net zoals de Canadezen nog altijd zeehondjes doodknuppelen omdat die
'hun' kabeljauw zouden wegjagen, hebben de IJslanders een extra reden
gevonden om walvissen te gaan doden. Want "ook dwergvinvissen eten veel
kabeljauw. Wanneer we het dwergvinvissenstand terugbrengen tot 70
procent van het huidige niveau, kan de kabeljauwstand met 10 tot 20
procent stijgen bijvoorbeeld." Iets wat door marinebiologen afgedaan
wordt als "groot geleuter". Walvissen eten namelijk een andere
jaarklasse kabeljauw dan mensen. De ene vangst is niet simpelweg te
vergelijken met de andere. Dat het de laatste jaren slecht ging met de
kabeljauw en relatief goed met de dwergvinvis, laat ook zien dat de
relatie tussen prooi en jager in deze nogal zwak is.

België veroordeelt
Begin oktober 2009 hebben 26 landen een verklaring afgegeven dat IJsland
moet dwingen af te zien van de commerciële walvisjacht. Onder hen ook
België. De verklaring veroordeelt het wrede en onnodige doden van de
bedreigde vinvissen en dwergvinvissen in de afgelopen maanden. (mvl)

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********