Het AOW-probleem was toch al opgelost?

[Cees Binkhorst]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Opgelost, inderdaad.
Maar dan in de zin van 'zo sterk verdund, dat het niet meer zichtbaar is.'

Groet / Cees

PS. Een oplossing zoals alleen in de politiek mogelijk is ;)

De spaarfonds leugen
http://www.doorneweerd.nl/aow/nieuws6.htm
door F. Kalfshoven

Onder dat motto discussiëren we dezer dagen lustig over het aflossen van
de staatsschuld, het aan het werk houden van oudere werknemers en de
fiscalisering van de AOW-premie.

Dit laatste idee, in december weer gelanceerd door de
Sociaal-Economische Raad (SER), houdt de gemoederen bezig, zie ik aan
m'n mailbox. Veel lezers vragen zich af: dat probleem was toch al
opgelost door het opzetten van het AOW-spaarfonds? De AOW was toch
veiliggesteld omdat we gingen sparen? Niet dus.

En het is zeer de moeite waard om de geschiedenis van het AOW-fonds uit
de doeken te doen. Het drukt ons met de neus op het nare feit dat
politici soms voor echte problemen schijnoplossingen verzinnen die
vervolgens voor zoete koek worden geslikt. U bent in de maling genomen.
De huidige discussie over de vergrijzing is bepaald niet de eerste.
Midden jaren negentig publiceerden clubs als de Wetenschappelijke Raad
voor het Regeringsbeleid, het Centraal Planbureau en de SER al dikke
rapporten over de problemen van de wijzigende bevolkingssamenstelling.
Oplossingen waren er destijds ook maar in drie smaken:
staatsschuld aflossen (en weer laten oplopen als de vergrijzingskosten
stijgen),
langer doorwerken en herverdelen.

Deze oplossingen hebben met elkaar gemeen dat ze echt zijn en een beetje
pijn doen.
Net als nu waren er destijds ruim voldoende columnisten die het probleem
bagatelliseerden
of pijnloze oplossingen verzonnen. Het PvdA-Kamerlid Jan van Zijl was de
kampioen van de pijnloze oplossing: hij trok, heel modern, door het land
om van de sociaal-democratische achterban te vernemen hoe het
vergrijzingsprobleem moest worden opgelost.

Zijn conclusie: de mensen willen sparen. Vervolgens loodste hij het idee
van het AOW-spaarfonds knap door de Kamer; tijdens tweede paarse kabinet
kreeg het AOW-spaarfonds kracht van wet. Dit spaarfonds, zo luidde het
verhaal, zou tot 2020 worden gevuld door een jaarlijkse storting uit de
algemene middelen en na 2020 weer stapsgewijs worden leeggehaald om de
kosten van de vergrijzing te betalen. Vergrijzingsprobleem opgelost. Wie
anno 2005 op zoek gaat naar dit AOW-spaarfonds komt terecht op de site
van het ministerie van Financiën (www.minfin.nl). In de Miljoenennota
2004 staat het naast de andere zeven begrotingsfondsen. In 2005 wordt er
niets aan het fonds onttrokken en doet het ministerie van Sociale Zaken
een storting zodat het AOW-fonds eind dit jaar 23 miljard euro bevat.
Hoe solide wilt u het hebben?

Sorry lezers, het is een farce, bedrog. De makkelijkste manier om het
uit te leggen is als u zich voorstelt dat u aan de keukentafel zit en
met uw partner bespreekt hoe u het geld gaat verzamelen om in de
toekomst een grote betaling te kunnen doen. De opleiding van de
kinderen, zoiets. Meer gaan werken en sparen spreekt u niet aan. Uw
partner haalt een Jan van Zijl uit en stelt voor om een aparte
boekhouding te beginnen.

Hij zegt: als we daarin opnemen dat ik elk jaar vijfduizend euro stort,
dan hebben we over vijftien jaar een flink kapitaal bij elkaar. En dan
spreken we af dat jij, als fondsbeheerder, na vijftien jaar steeds
vijfduizend euro aan mij overmaakt. Dan hebben we geld zat voor de
opleiding van de kinderen. Uw boekhouding zal er geweldig uitzien, maar
als het moment van betalen is aangebroken komt u erachter dat er
helemaal geen geld is om de rekeningen van de universiteit te voldoen.

U heeft een illusie geschapen, net als het kabinet destijds heeft gedaan
door het AOW-fonds van Jan van Zijl kracht van wet te verlenen. Uw rol
wordt gespeeld door de minister van Financiën; uw partner is minister
van Sociale Zaken. In 1996 noemde ik het in deze krant al: 'Van Zijl
speelt balletje-balletje met de AOW.' In Den Haag is dit alles bekend.

Lees deze vaststelling van de Studiegroep Begrotingsruimte, een
verzameling topambtenaren: 'Het AOW-spaarfonds is geen echt fonds, in de
eigenlijke betekenis van dat woord. Het fonds bevat immers geen
werkelijke vermogenstitels. Het fonds is de facto een registratie.' Deze
registratie heeft geen invloed op het financieringstekort ('de betaling
aan het fonds wordt gesaldeerd met de ontvangsten') en evenmin op de
staatsschuld ('omdat onderlinge financiële verplichtingen binnen de
collectieve sector niet relevant zijn.').

Destijds, in 1996, confronteerde ik Van Zijl met het leugenachtige
karakter van zijn pijnloze oplossing. Hij zei: 'Ik ben voor zo'n fonds,
al houden zuiver economisch-inhoudelijk gezien de plussen en minnen
elkaar misschien niet in evenwicht.' Want: 'de spaarpot heeft een
belangrijk politiek-psychologisch effect'. Dat psychologische effect
bestond er dus uit dat mensen dachten dat het vergrijzingsprobleem werd
opgelost. Gratis. Is dat een leerzame geschiedenis of niet? Hoed u voor
praatjesmakers.

Bron: Volkskrant - ingezonden email f.kalfshoven
Dit artikel maakt deel uit van de AOW-Nieuwsbrief (Maart 2006)

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********