Sophie in 't Veld: 'Rechtsbescherming burgers dramatisch'

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:   HP/De Tijd
Datum: 5 december 2009
Auteur: Wouter Sinke 
URL:    http://www.hpdetijd.nl/archive/2009-12-04/sophie-in-t-veld-
rechtsbescherming-burgers-dramatisch


Sophie in 't Veld: 'Rechtsbescherming burgers dramatisch'
-------------------------------------------------------------------

Sinds 30 november hebben de Amerikanen inzicht in al onze bankgegevens 
en transacties.  Volgens Sophie In 't Veld , fractievoorzitter van D66 in het 
Europese parlement, 'klopt daar helemaal niets van'. Over de aanleg van 
databases met persoongegevens en de gevolgen daarvan. "Ik snap niet dat 
er gepikt wordt dat er zo in de privé-sfeer wordt ingegrepen."

Mevrouw In 't Veld, wat vindt u van het democratisch gehalte van de 
totstandkoming van deze overeenkomst?
“Tot nu toe erg ondemocratisch. Door een raar toeval krijgt het Europees 
Parlement toch wat zeggenschap hierover via instemmingsrecht. Omdat 
bepaalde landen een voorbehoud hadden gemaakt, kunnen we nu toch nog ja 
of nee zeggen. Het rare is dat nationale parlementen over deze Swift-regeling 
helemaal niet zijn ingelicht. Daar klopt helemaal niets van.”

 Wordt de wereld veiliger door de uitwisseling van deze gegevens?
“Natuurlijk is het zo dat het gebruik van persoongegevens bijdraagt aan het 
bestrijden van misdaad en terreur. De vraag is wat voor gebruik er van wordt 
gemaakt. Stel dat het verdrag afgewezen zou worden. Een commissielid 
noemde dat afgelopen week ‘een drama voor de veiligheid’. Dat is natuurlijk 
onzin. Als Amerikanen op zoek zijn naar een boef kunnen altijd met een bevel 
van de rechter gegevens opvragen. Het verschil is dat de Amerikanen net als 
met de telecom- en passagiersgegevens de gegevens van iedereen krijgen.”

“In moderne democratische landen vinden we het normaal dat politie met een 
huiszoekingsbevel de woning van een verdachte mag onderzoeken. Wel 
natuurlijk met een aantoonbare en gerede verdenking, maar niet zomaar en 
willekeurig elke woning. Dat is precies het verschil. De afspraken van de 
toegang tot dit soort gegevens zijn veel te losjes. Zoals over de doeleinden, 
hoe lang ze bewaard mogen worden en aan wie ze worden doorgegeven. 
Amerikanen delen hun gegevens vaak ook met andere landen, en dat zijn niet 
altijd de meest frisse regimes.”

Is deze afspraak wederkerig?
“Dat wordt wel gezegd, maar wat het inhoudt weet niemand. Amerika ziet 
Europa als broeinest van terrorisme, terwijl wij geen enorme belangstelling 
hebben in hun gegevens. Het gemene van het programma is dat de 
Amerikanen wel toegang hebben om de bankgegevens te verwerken, de 
Europese regeringen hebben die bevoegdheid niet. Maar zij geven na de 
analyse de gegevens terug. Policy laundering heet dat. Als je op nationaal 
niveau regels er niet doorheen kan krijgen, doe je het op een hoger niveau.”

Zijn we bewust wat de overheid van ons weet?
“Nee, we hebben geen idee. Als je gaat kijken wat de overheid weet is dat 
schrikbarend. De telefoongegevens van iedereen zijn zonder gerechtelijk 
bevel beschikbaar. Dus met wie je belt, hoe lang en vanaf welke locatie. 
Daarnaast heb je nog de passagiersgegevens, je internetsurfgedrag en je 
bankgegevens. Daarbij komen dan ook nog de databanken van de OV-
chipkaart en binnenkort van de kilometerheffing."

"Daarvan wordt  gezegd dat het niet voor politiedoeleinden wordt gebruikt. 
Dat was eerst ook zo bij de databank van vingerafdrukken die in paspoorten 
staan. Inmiddels worden ze wél gebruikt voor opsporingsdiensten. Als er een 
databestand is, wordt het ook voor andere zaken gebruikt.”

Welke dan?
“Passagiergegevens werden opgevraagd om terreur te bestrijden, maar ze 
worden nu ook ingezet tegen kleine criminaliteit zoals bolletjesslikkers en 
documentfraudeurs. Maar ook voor ‘volksgezondheid’ om epidemieën onder 
controle te houden.”

Daar hebben wij toch geen last van?
“Vaak worden niet alleen terroristen getroffen. Gewone mensen komen ook 
op zwarte lijsten. In Nederland krijgen we dan bijvoorbeeld de zaak Sison. 
Daarvan krijg je toch wel de indruk dat hij om politieke redenen op die lijst is 
gekomen. Er gaat nogal eens wat mis. Er zijn mensen die op grond van 
telefoongegevens ten onrechte als crimineel werden aangezien. Zoals Ron 
Kowsoleea.”

“Er waren vorig jaar 130.000 bekende gevallen van identiteitsdiefstal en 
fraude. Daarnaast zijn de databestanden lek. In Duitsland en Groot-Brittannië 
hebben ze wetten over de meldingsplicht voor dat soort zaken. In Nederland 
hoor je daar vaak veel later van. Zo bleken de klantgegevens van een 
zorgverzekeraar maanden via internet rechtstreeks toegankelijk."

"Allerlei boeven kunnen daarmee aan de haal gaan. De meeste lekken zitten 
overigens bij de overheid. Bedrijven beschermen vaak veel beter. Qua 
techniek, maar ook met regels. Als je iedereen de sleutels van een kluis 
geeft, is de data natuurlijk niet echt veilig. En niet iedereen heeft goede 
bedoelingen, neem nou de zaak van de voetballer Van Persie."

"Hoeveel weet de overheid van ons en wat doen ze er mee? Daarvan zou ik 
willen zeggen dat veel te veel weten en er veel te veel mee doen terwijl de 
rechtsbescherming van de burger op een dramatisch laag niveau staat."

Peter R. De Vries leek het vorige week vrijdag niet zo’n gek idee om bij de 
geboorte DNA af te staan. Wat vindt u daarvan?
“Daar zijn we nog niet zo ver vandaan. Er is een verplichting om DNA-
bestanden op te zetten. In het Verenigd Koninkrijk is er al zo’n bestand met 
vijf miljoen profielen. Als je daar wordt opgepakt voor fietsen zonder licht, ga 
je mee naar het bureau en dan kom jij ook in dat bestand."

"De wetenschap kan steeds meer met DNA, ook het voorspellen van aanleg 
voor ziekte en crimineel gedrag. Dan wordt er al snel gezegd net als met 
terrorisme bestrijding: preventie. Waarom zouden we baby’s bij aanleg voor 
crimineel gedrag niet in een speciale omgeving plaatsen? Het lijkt futuristisch, 
maar kijk nou naar het kinddossier. Dat is absurd. Ik snap ook niet dat er 
gepikt wordt dat er zo in de privé-sfeer wordt ingegrepen.”

--------
(c) 2009 HP/De Tijd

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********