Vitaal Erfgoed: Club voor redelijke mensen

Tue Apr 7 10:09:06 CEST 2009

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:   De Pers
Datum:  7 april 2009
Auteur: Kustaw Bessems
URL:    http://www.depers.nl/binnenland/298016/Club-voor-redelijke-mensen.html

Club voor redelijke mensen
--------------------------
Politieke kopstukken uit vier partijen hebben hun `zachte krachten'
gebundeld.

Nee, nee, ze zijn beslist geen nieuwe beweging gestart, bezweert iedereen die
meeschreef aan de vandaag te presenteren bundel Open en onbevangen, over
politieke vrijzinnigheid. Ook al komen de meeste auteurs al twee jaar af en
toe bij elkaar voor discussies onder de noemer 'Vitaal Erfgoed'. Mensen als
SER-voorzitter en D66-lid Alexander Rinnooy Kan, burgemeester van Amsterdam
en PvdA-lid Job Cohen, oud-vicepremier voor de VVD Hans Dijkstal en
GroenLinks-Europarlementarier Kathalijne Buitenweg.

'Ja', zegt Dijkstal, 'in het begin vraag je wel even: wat is het doel?'
Rinnooy Kan had het initiatief genomen, samen met mede-D66-prominenten Wim
Dik, Hans Wijers, Roger van Boxtel en Thom de Graaf. 'Moest een nieuwe partij
worden opgericht?', vroeg Dijkstal zich af. 'Moesten we allemaal lid worden
van D66?'

'Als je daar zit met veel politici en ex-politici, kijk je elkaar natuurlijk
aan', zegt oud-PvdA-Kamerlid Godelieve van Heteren. 'De vraag is gesteld:
willen we hier meer mee?'

'Er is vooral even discussie over een nieuwe partij geweest omdat D66 zo
klein was', zegt socioloog Dick Pels. Dat was eind 2006.

In het voorwoord van de bundel formuleren de vijf D66'ers het wat ambivalent:
de deelnemers aan Vitaal Erfgoed vonden elkaar 'niet - of zeker nog niet - om
een nieuwe partij op te richten'. Dat laat alles open.

'Natuurlijk is het idee van een nieuwe partij langsgekomen', zegt Wim Dik.
Maar dat was volgens hem snel van tafel. 'Sommige aanwezigen zijn
partijboegbeelden, die hadden anders niet mee kunnen doen.'

'Niemand kan de toekomst voorspellen', zegt Rinnooy Kan. 'Maar ik verwacht
niet dat een nieuwe partij wordt gestart.' Alleen Thom de Graaf houdt een
warm pleidooi voor een nieuwe, vrijzinnige partij, daarin bijgevallen door
Pels en Van Heteren.

De discussie komt eens in de zo veel tijd terug, zegt Paul Schnabel,
directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, lid van D66 en ook bij
Vitaal Erfgoed betrokken. 'Wordt het niet weer eens tijd voor een nieuwe
progressief-liberale partij? Iedereen knikt dan heftig. Maar mensen zijn niet
geneigd om het ook te doen. De SP is een prachtig voorbeeld van een nieuwe
partij die is gelukt, maar het lot van andere initiatieven was slechter.'

Schnabel: 'Nu D66 er zo goed voor staat in de opiniepeilingen is de motivatie
voor iets nieuws niet zo sterk.'

'Als je iets begint, moet je dat ook met nieuwe mensen doen. Wij hebben te
veel geschiedenis', zegt Dijkstal. Bij Vitaal Erfgoed 'ging het er juist om
dat we ons sterk zouden maken voor vrijzinnigheid in de bestaande partijen.'

Over zijn eigen partij. 'De VVD zou zich zorgen moeten maken om de
rechtsstaat en de Grondwet moeten beschermen. Respect voor de ander uitdragen
en tolerantie. De basishouding dat andersdenkenden en andersgelovigen een
plek hebben.'

Inschikkelijkheid

Want dat is de vraag: als de deelnemers niet samen in één partij willen, wat
bindt hen dan? Redelijk zijn, komt veel in de verhalen voor. Niet
scherpslijpen. Pragmatisme.

Wim Dik: 'Bij vrijzinnige politiek hoort dat je je er rekenschap van geeft
dat we allemaal ruimte nodig hebben om ons te ontplooien, maar dat je ook
realistisch moet zijn in een land als Nederland, dat vol is, druk en complex.
Dat je beseft dat je je vrijheid te danken hebt aan de ruimte die je anderen
gunt.'

Schnabel: 'Het is de traditie van Nederland: je hebt je principes, maar als
iemand anders iets heel erg belangrijk vindt, stel je je redelijk op. Je zou
als liberaal kunnen zeggen: de winkels moeten op zondagochtend open. Maar je
kunt ook de houding aannemen: ach, als sommige mensen dat nou vreselijk
vinden, laat het zitten - die winkels zijn de rest van de week al open.
Inschikkelijkheid. Bereid zijn op te schuiven als iemand anders ook op een
bankje wil zitten. Dat houdt de samenleving prettig.'

Sommige auteurs definieren vrijzinnigheid vooral politiekinhoudelijk en dan
lijkt het sociaalliberaal te betekenen. Maar daar kan lang niet iedereen zich
in vinden. Kathalijne Buitenweg zegt blij te zijn met 'de manier waarop
mensen als Roger van Boxtel en Job Cohen politiek bedrijven'. En: 'We hebben
onze houding gemeen.' Maar voor haar zijn het 'eerlijk verdelen van kennis,
middelen en milieuruimte' minstens zo belangrijk. En dat is, beaamt ze,
links.

De stadsdeelvoorzitter van het Amsterdamse Slotervaart, de PvdA'er Ahmed
Marcouch, zegt dat hij vooral heeft meegewerkt aan de bundel 'omdat sommige
problemen, zoals integratie, om oplossingen vragen door partijpolitieke
grenzen heen.' Maar zijn verhaal is een klassiek sociaal-democratisch betoog
over volksverheffing door arbeid. En Job Cohen, die een bijeenkomst bijwoonde
en nu een stuk schreef, benadrukt dat hij 'niet van de sociaal-liberale kant'
is. 'De invloed van een vrijzinnige partij zou beperkt zijn. Ik zet me liever
in voor vrijzinnigheid in een grote volkspartij als de PvdA.'

Seculier schaduwkabinet

Wat ons bindt', zegt Hans Dijkstal, 'is bijna meer sociaal-cultureel.'

'Een open mind hebben', zegt Cohen. 'De gedachte dat niemand de wijsheid in
pacht heeft. Open staan voor argumenten. Daarmee behoor je tot de zachte
krachten. Want de mensen die het allemaal zo precies weten, kunnen dat hard
schreeuwen. Als je het niet precies weet, wordt er minder naar je
geluisterd.'

'Een van de zorgelijke dingen aan het optreden van Geert Wilders - nog los
van zijn standpunten - vind ik dat hij niet debatteert. Als hij wegloopt uit
het parlement en iemand vraagt of ze er nog even over kunnen praten, loopt
hij door.'

Alexander Rinnooy Kan en Wim Dik benadrukken dat zij de groep mede bij elkaar
hebben gehaald omdat zij inzitten over de zwakte van het politieke midden en
de krachten op de flanken: de SP en Wilders' PVV.

Dat roept wel de vraag op waarom in het boek geen CDA'er voorkomt. Bestaan er
geen vrijzinnige CDA'ers? De inhoudsopgave leest als een seculier
schaduwkabinet. 'Kabinet? Ik beschouw dat maar als compliment', zegt Rinnooy
Kan, vaak als potentieel premier genoemd. 'De combinatie van het CDA met
vrijzinnigheid is iets minder natuurlijk', zegt hij.

'Het is wel goed als Balkenende weet dat er zo'n groep is die het elk moment
kan overnemen', lacht Dijkstal. Hebben we hier gewoon te maken met
paars-plus? PvdA, VVD, D66 - die van 1994 tot 2002 regeerden - aangevuld met
GroenLinks? Er zou niets mis mee zijn, zegt Hans Dijkstal: 'Ik ben nog steeds
trots op paars. Een belangrijke periode waarin zegenrijk werk is gedaan.'

--------
(c) 2009 De Pers

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********