Congresspeech Alexander Pechtold

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:   D66
Datum:  17 november 2007
Auteur: Alexander Pechtold
URL:    http://www.d66.nl/9359000/1/j9vvhc6cwgbojx9/vhpxlphflqml


Fractievoorzitter Alexander Pechtold spreekt op congres D66 Nijmegen
--------------------------------------------------------------------

Congres,

Twee weken geleden was ik op de Antillen. Samen met de
collega-fractievoorzitters. Zoals jullie zagen ontbrak Wilders, want die
was met een aantal "fellow-travellers" op Guantanamo Bay. Ze keken rond.
En ze zagen dat het goed was.

Mijn bezoek aan de Antillen en Aruba liet me niet onberoerd. Het was de
eerste keer na mijn ministerschap. Bij mijn aftreden vorig jaar was het
akkoord voor een hervormd Koninkrijk bijna rond. Toch nog een bestuurlijke
vernieuwing! Terwijl ik met een zekere nostalgie in Antilliaanse sferen
verbleef, hadden de fractievoorzitters van de coalitie voelbaar andere
sores aan hun hoofd. De hete aardappel van het ontslagrecht lag zichtbaar
tussen het bord van de arme Van Geel en de getergde Tichelaar. Tichelaar,
moe van het recht praten wat krom is. Nadat Bos het Europa-referendum in
het kabinet had weggegeven. Weggegeven zonder tegenprestatie. Want het
gestolde wantrouwen in de coalitie, heeft uitruilen tot het hoogste goed
gemaakt. Maar dan niet op de manier die we gewend zijn: de een krijgt dit,
en de andere mag dat. Heel begrijpelijk. Dan hou je tenminste nog iets van
je agenda overeind.

Nee, het gaat anders tussen deze partijen: Als ik dit niet krijg, dan
krijg jij dat niet. De uitkomst is zo altijd twee keer nul. Twee niets.
Stilstand.
PvdA geen Europees referendum.
CDA geen modernisering van de arbeidsmarkt.
PvdA geen onderzoek naar de oorlog in Irak.
CDA geen herkeuring in de WAO.
PvdA geen beperking van de hypotheekrenteaftrek.
CDA geen hervorming van de huurmarkt.
En zo wordt de agenda leger en leger.

"Samen leven en samen werken". Vooralsnog is het vooral samen leven. Want
samenwerken, waaraan, vraag je je af. Er blijft niet zo heel veel meer
over dan het onvolprezen 100.000-minder-gestolen-fietsen-plan, en de
SRV-man terug aan huis. Met het ontslagrecht liep Van Geel op de Antillen
een blauwtje. Een tropisch blauwtje aan de bar, dat heet daar een Blue
Curacao. Tichelaar kan na al zijn lawaai niet meer thuis komen met een
bijgesteld voorstel Donner.

Want de PvdA heeft zich met huid en haar uitgeleverd aan de FNV.
Voorzitter Jongerius is charmant, maar onverbiddelijk. Het moet en zal van
tafel. En zo zal het dan ook wel gaan. Het CDA accepteert voorlopig een
uitstel. "Laten we het over een tijdje nog eens proberen," zegt Van Geel
grootmoedig. Maar ook hij weet: ook de versoepeling van het ontslagrecht
verdwijnt achter de horizon van deze kabinetsperiode. Donner's mooie plan
is alleen nog toepasbaar op de minister van Sociale Zaken zelf.

Hun deel van de afspraak. De stand is opnieuw 0:0. Twee keer nul. En zo
gebeurt er helemaal niets. De grote werkgevers leunen tevreden
achterover. Het akkoord, de hele participatietop ligt aan diggelen. Waarom
zouden zij hun deel van de afspraak nakomen: het scheppen van 200.000
banen. De kleinere werkgevers, die van het MKB, die hebben het nakijken.
Hun ongerief blijft. Zij passen daarom wel op om mensen een vast contract
te geven. Resultaat: outsiders blijven verstoken van een baan.

Zelfontplooiing en zelfstandigheid - de voorwaarden voor emancipatie én
integratie - leggen het af tegen behoudzucht en gemakzucht. Een gemiste
kans om een overleefd systeem een overleefd systeem aan te passen aan de
eisen van onze tijd. Bos zei vorig jaar nog dat een modernisering van
ontslag nodig was. Nu blaast hij de aftocht. Maar voor de publieke sector
kunnen ze niet meer terug. Wij vragen Donner om ambtenaren niet meer
verplicht met pensioen te sturen. Laat ze zelf bepalen wanneer ze stoppen.
Maar Donner moet ook het ontslagrecht van ambtenaren hervormen. Goed voor
een sterkere overheid, kansen voor outsiders en het levert een
miljoenenbesparing op.

Op Binnenlandse Zaken willen ze niet, maar desnoods komen wij met ons
eigen voorstel. We hebben al een Kamermeerderheid. Misschien heb ik het
mis, - dat zou mooi zijn -, en komt de coalitie bij zinnen. Maar zo
langzamerhand geloof ik er niet meer in. Waarom moeilijk doen, als het
makkelijk kan. Dat is zo'n beetje de houding van dit kabinet. Laten we ons
alsjeblieft geen rotzooi op de hals halen; het schrikbeeld van een vol
Museumplein vervult de premier met afgrijzen. Ik heb het hem op de
televisie horen zeggen: "Dat moet koste wat kost worden voorkomen."

Oude tijden herleven. Een kabinet dat wijkt voor dreiging van een vol
Museumplein. De SP kan tevreden zijn. Het gevolg is stilstand. Met als
argument: de mensen zijn hervormingsmoe. Hervormingsmoe is een eufemisme
voor angst voor het electoraat. Dat argument deugt niet.

Neem nou de Woningmarkt. Wie kent geen jonge mensen die al jarenlang
zoeken naar een betaalbaar koophuis. Als je starters uitlegt dat ze
slachtoffer zijn van een vermolmd systeem, dat alleen bestaande rechten
beschermt en nieuwkomers frustreert, dan zijn ze niet hervormingsmoe, Dan
hebben ze wel oren naar verandering Wij durven die keuze te maken.

Als 20-ers en 30-ers weten dat zij straks de hele AOW moeten dragen, omdat
de politiek het niet aandurft impopulair te zijn, door nu geleidelijk aan
de pensioenleeftijd te verhogen, dan hebben ze wel oren naar verandering.
Niks hervormingsmoe. Wij durven die keuze te maken.

We staan op een tweesprong in het klimaatbeleid. Jan Terlouw formuleerde
het treffend, onlangs in De Volkskrant. Er staan grote belangen op het
spel. Met een verbod op gloeilampen komen we er niet. Voor grootschalige
transitie naar duurzame energie moeten olieconcerns in eigen vlees
snijden. Dat doen ze niet vrijwillig. We zullen ze moeten dwingen. Er
zit niets anders op. Hier zal een sterke overheid moeten ingrijpen in de
markt.

Ingrijpen, ook in het dagelijks file-infarct. Het zoveelste uitstel van de
kilometerheffing is een gebrek aan daadkracht. Wij durven die keuzes
allemaal wel te maken. Hervorming van de woningmarkt, de arbeidsmarkt, de
AOW We doen het niet uit Prinzipienreiterei, maar vanuit een praktisch
probleemoplossende instelling en vanuit de opvatting dat we
verantwoordelijkheid dragen voor volgende generaties. De huidige generatie
gaat er met de gouden eieren vandoor, en laten jongeren berooid achter.

Congres,

'Een praktisch probleemoplossende instelling, en binnen de erkenning van
een medeverantwoordelijkheid voor het lot van de ander en voor de
gemeenschap als geheel, een zo groot mogelijke individuele vrijheid.' Het
is deze definiering, deze omschrijving van onze politieke houding die me
trof in het rapport van de commissie Groenman, en die ik - bij hoge
uitzondering - tot ons geloofsartikel verhef.

Praktisch probleemoplossend
Medeverantwoordelijkheid voor de ander en de gemeenschap
Zo groot mogelijke individuele vrijheid
En het is deze houding - samen met de strijd voor een betere democratie,
en een internationale gerichtheid - waaraan mensen ons zullen herkennen,
en zullen waarderen.

Het wordt weer tijd voor D66!

Ik dank Louise Groenman en haar commissie voor hun rapport. Het geeft ons
als leden de nodige reflectie. Het standaard werk van Menno van der Land
heeft z'n eerste supplement. Een zo groot mogelijke individuele vrijheid.
Optimaal niet maximaal. Daar is lang voor gevochten. Maar de
overheidsvrije ruimte die het individu in een proces van vele decennia
heeft veroverd, dreigt snel en in verregaande mate te worden ingeperkt.
Het lijkt wel of iedere generatie haar vrijheid opnieuw moet bevechten.

Hier staan wij recht tegenover elkaar: D66 en dit kabinet. Een overheid
die alle mensen bij de hand neemt om hun leven in goede banen te leiden,
En zo ieder initiatief en iedere ontwikkeling naar zelfstandigheid smoort.
Een staat, die de toch al overspannen verwachtingen in een overheid, die
alle ongeluk kan voorkomen, alleen maar groter maakt. Het geloof in een
maakbare wereld, in de maakbare mens, door een ongebreideld paternalisme
van de staat ten opzichte van het individu.

Bos, Balkenende, en Rouvoet willen mensen vormen naar hun evenbeeld.
Wij, wij zijn meer van het zelfbeeld.

Het wordt er ook allemaal niet leuker op.
De extra belasting op de kermis en op peepshows.
Op kroketten en op sigaretten en op alcohol.
En overnacht wordt de paddo de kop ingedrukt
Maar dat is allemaal nog tot daaraan toe.
Minister Rouvoet wil fors ingrijpen in de persoonlijke levenssfeer.
Dat, dat is de echte bedreiging!
Elk kind wordt een potentieel risico en moet daarom op de Cd-rom.
Het gaat om een paar procent die in de problemen komt.
En wie dat zijn weten we al.
Zelfs de levensovertuiging en de hobby's van ouders komen op de harde
schijf.

Een moeder, die in het weekend een paar glazen wijn drinkt, in combinatie
met een werkloze vader kan al gerinkel van alarmbellen opleveren. Iedereen
in een elektronisch dossier; en iedereen mag er inmiddels gebruik van
maken. De balans tussen beheersing van risico's en de materiele en
immateriele kosten is volkomen zoek.

En ik voorspel u, de jeugdzorg zal er weer niet beter van worden. Want als
er echt moet worden ingegrepen achter de voordeur, wie neemt dan de
verantwoordelijkheid? Wie? Was dat niet het échte probleem bij Savanna,
het Maasmeisje en die andere in en in trieste zaken? Dat niemand
verantwoordelijkheid nam. Dat was het probleem, niet het tekort aan
gegevens.

Het antwoord op die vraag zit niet in een elektronisch kinddossier.
Congres u heeft het de afgelopen weken kunnen zien. Fatma vecht vol
overtuiging tegen de nationale modelpapa Rouvoet. De Christen Unie heeft
vandaag ook haar congres. De derde coalitiepartij blijft wat onzichtbaar
tussen de kibbelende groten. Dat is ons nooit gelukt. Maar er mag van mij
wel wat meer aandacht naar de partij van Rouvoet. Heeft dit land nou
werkelijk een partij, een regeringspartij, die serieus overweegt of homo's
kunnen besturen. Met andere woorden of ze maatschappelijk actief mogen
zijn. Terecht dook Boris daar direct bovenop. Rouvoet had drie dagen nodig
voordat hij Lont rook. Drie dagen gedraai. Zelfs drie seconden is teveel.
En dat in een tijd dat er nieuw geweld is tegen homo's. Vooral van jonge
Marokkaanse Nederlanders. Onacceptabel. Hard tegen optreden, zeg ik. De
Grondwet, onze grondrechten en onze kernwaarden zijn niet onderhandelbaar.

Maar ook alert blijven. Laat dit populisten niet in de kaart spelen. En
tegen de Christen Unie zeg ik: Hier is geen onderzoekscommissie voor
nodig. Maak vandaag op jullie congres ondubbelzinnig duidelijk waar jullie
staan. "Het multiculturele drama". Met deze woordkeus van Paul Scheffer
kwam het thema integratie destijds in de volle schijnwerpers. Dat het in
de schijnwerpers kwam was prima. Maar de toon was gezet. En dat was de
verkeerde. Het was geen drama, het was wel een probleem.

Het zogenaamde 'drama' werd door populisten aangegrepen de zaak verder op
scherp te zetten, tegenstellingen te vergroten, De vlam sloeg in de pan.
En zo werd het dan toch nog van een probleem tot een drama. Een mooie
illustratie van selffulfilling prophecy. Onzekerheid, angst en wantrouwen
zijn verder aangewakkerd.

Nederland is op drift en de grote partijen zitten er mee in hun maag. Ze
proberen het drama van zijn lading te ontdoen, al was het maar vanwege de
opgelopen imagoschade in het buitenland. De grote partijen proberen een
gematigder toon, maar stralen tegelijkertijd uit: Verdonk en Wilders
hebben misschien toch wel een punt. Dubbelhartiger kan het niet.

Het delen van het probleem, - want er is een probleem -, mag nooit leiden
tot ook maar een deel van de rechtse oplossingen. Schaduwleider Kamp van
de VVD ziet er wel been in. Zijn zogenaamde integratienota valt om van de
repressie, de korte bocht retoriek en stigmatisering. Ja natuurlijk, de
integratie is muurvast gelopen. Met dank aan Verdonk. Maar de oplossing
ligt niet in huwelijks-DNA-tests, inburgeringsdwangsommen, en zeker niet
in het strafbaar stellen van hulp aan illegalen. Een nieuwe
integratiepolitiek komt moeizaam van de grond. Ik complimenteer Minister
Vogelaar met haar duidelijke stellingname. Met Vogelaar en Albayrak kan
het klimaat veranderen. De start is gemaakt met het generaal pardon. Maar
waar is het CDA? En erger, vervalt de PvdA niet in oude reflexen? De drang
van de PvdA naar gesubsidieerde overheidsbanen en de drang naar geld
pompen in allochtone buurthuizen. Dat schept een klasse van afhankelijke
mensen. Brugbanen, dit kabinet creëert vijf nieuwe soorten Melkertbanen,
Subsidiebanen, dat is een vorm van apartheid op de arbeidsmarkt. Aan het
infuus van de overheid, als outsiders afgezonderd in tijdelijke baantjes
Nieuwkomers willen geen aai over hun bol. Ze willen weten waar ze aan toe
zijn; duidelijkheid over rechten en plichten. Ze willen hun eigen broek op
kunnen houden. Van verzorgingsstaat naar participatiestaat. Niet
betuttelen, niet verketteren. Niet assimileren, maar participeren! En dat
is niet vrijblijvend. Dat vraagt geduld, dat vraagt om lef. Dat vraagt om
een heldere politieke koers. Wij kijken allen naar hetzelfde probleem;
Scheffer heeft zijn antwoord inmiddels geformuleerd. Wij hebben
oplossingen. Wij hebben een eigen koers. Niet in het relativisme en niet
in de beschuldiging. Maar in ruimte, in tijd.

Zelfontplooiing en versterking van de persoonlijke identiteit ten opzichte
van de collectieve identiteit, is de smeerolie voor geslaagde integratie,
Zelfontplooiing is dé remedie tegen onverdraagzaamheid. Het moet uit de
mensen zelf komen. Dit is mijn diepste overtuiging. Ik laat me niet
wegzetten in de softe hoek. Ik wijk zeker geen millimeter voor het rechts
rabiate geluid. Ik weiger mee te draven in de xenofobe wedloop

Congres, ik vraag daarvoor volledige steun.

Zelfontplooiing, daarvoor is onderwijs cruciaal. We hebben het net al
gehoord van Alexander Rinnooy Kan.

Onderwijs is cruciaal.
 * Uitval van 60% in het VMBO is daarom onaanvaardbaar.
 * 25% weggestuurde Pabo-studenten die niet kunnen rekenen, verpleegsters
   trouwens ook niet. Onaanvaardbaar.
 * Een urennorm van 1040, met daarin vergaderdagen en schoolfeesten,
   onaanvaardbaar.
 * 17% onbevoegde leraren voor de klas is onaanvaardbaar.
 * In 2010 is er een tekort van 5000 leraren.

Kwaliteit in het onderwijs begint bij een goede, gemotiveerde leraar. We
kampen met een tekort. Dat is geen nieuws, Dat we daarom iets aan de
beloning moeten doen wisten we ook. In onze Tegenbegroting voor volgend
jaar zit 500 miljoen extra voor lerarensalarissen en -opleidingen. Gedekt
en wel. Wederom goedgekeurd door het CPB. Plasterk heeft niets op zijn
begroting gereserveerd. Hij heeft zitten slapen toen het geld werd
verdeeld. Zijn extra geld zit in gratis schoolboeken, dat is
inkomenspolitiek, geen onderwijsbeleid. En nu moet hij het zelf ophoesten.
Onderwijs betaalt voor onderwijs: een blunder van jewelste. Voor ons
onverteerbaar. Deze minister doet ons wel vaker versteld staan. Wat is er
mis aan het voorstel van het Voortgezet Onderwijs om een zes voor
Nederlands, Engels en Wiskunde verplicht te stellen? "Als we dat doen, dan
zakt de helft. Daar begin ik dus niet aan", aldus Plasterk. En zo blijft
ons onderwijs onder de maat. Nederland het zittenblijvertje van de
Europese klas. We moeten voorop, we moeten vooruit. Geen discussie over
vijfjes of zesjes, we moeten excelleren. Ambitie is hier een plicht. Het
gaat niet om ons. Het gaat om de volgende generatie.

Congres,

We beleefden onlangs de week van de democratie, een week. 72% van de
mensen vindt dat ze meer betrokken moeten worden. En wat is het antwoord
van de verantwoordelijke minister? Ze wil een museum voor de democratie.
Daar heb ik vanzelfsprekend niets tegen.aaHaag Al was het maar omdat het
een oud idee van een Haags D66-raadslid was. Maar verder doet Ter Horst
niets. Niets met de 42 aanbevelingen van de Nationale Conventie, niets met
het Burgerforum, niets. Minister Ter Horst zet de democratie in een
museum. En ze levert de museale collectie in rap tempo aan. Er komt geen
tweede referendum over Europa Hoe je ook over het eerste dacht, Het maakt
een herkansing onvermijdelijk. "Maar wij hebben toch goed naar de mensen
geluisterd", zegt het kabinet. Onzin. Laat mensen zelf beoordelen of er
goed genoeg geluisterd is. En luisteren is mooi, maar niet voldoende.

De angst voor de afwijzing regeert. Geen referendum over Europa, Een vals
referendum over de gekozen burgemeester, Een gebroken verkiezingsbelofte:
geen parlementair onderzoek naar Irak. Waarheidsvinding dient een
democratie. Onze democratie heeft betere tijden gekend. Er zijn nieuwe
regenten gekomen, Die er niet over piekeren eigen macht af te staan ten
gunste van de burger. Ze doen liever alsof. Zoals een verkiezingscampagne
voor het parlement, geheel gericht op de persoon van de premier. Als de
regel maar blijft bestaan, mag de praktijk alles uithollen. En dan nog
verbaasd zijn dat het electoraat op drift slaat, en van demagoog naar
demagoog rent.

Nee, van Ter Horst moet de democratie het niet hebben. Van haar wel een
lofzang op de benoemde burgemeester. De benoemde burgemeester daar zitten
we de komende jaren aan vast. Mijn antwoord aan Guusje? Dan kun je ze
krijgen ook! Nijmegen gefeliciteerd met Thom, Wassenaar gefeliciteerd met
Jan en Opsterland gefeliciteerd met Francisca. Guusje, zeg maar hoeveel je
er wilt hebben! En dan nog iets nieuws, Onze premier groeit. Daar mochten
wij nog niet van profiteren, maar zijn vierde kabinet wordt strak geleid.
Ministers mogen geen persoonlijke weblogs hebben, geen imagebuilding, geen
partijpolitiek bedrijven.

Er komt een mediacode en intussen kijken we alvast over de schouder van de
journalist pro-actief mee. The Don is watching you! Herinnert u zich nog
Balkenende in The Oval Office naast Bush. Wat een verschil met Balkenende
naast Poetin. Hij voelde zich duidelijk meer op zijn gemak in het Kremlin.
Bij thuiskomst liet hij wel weten zich gestoord te hebben aan Kamerleden
zoals ik. Wij maar twijfelen of hij de mensenrechten ook concreet en "en
public" ter sprake had gebracht. Storend voor zo'n gasfeestje, "linkse
praat" volgens een meereizend anoniem ondernemer. Was het niet onze
premier, die stond te stotteren toen hij in Indonesie het homohuwelijk
moest verdedigen? Was het niet onze premier, die het ophangen van Saddam
een rechtvaardige straf noemde? Voor zijn beurt en door Tony Blair en de
EU gecorrigeerd. Enige parlementaire argwaan is dus wel gepast. Maar graag
steun ik de premier in zijn internationale ambitie. Maar de vraag is: hoe
doe je mee met de grote jongens op het wereldtoneel? Dat vereist timing,
strategie en heldere verantwoording.

Irak is niet zijn beste voorbeeld. Te vroeg gesteund, chaos tot de dag van
vandaag en nooit een publieke verantwoording. Al moet ik er elke maand op
terugkomen. Dat parlementair onderzoek naar de oorlog in Irak zal er komen
! De missie Uruzgan wordt maand in, maand uit vooruitgeschoven. Nog even
en de optie stoppen is vanzelf niet meer mogelijk. Balkenende heeft van
een NAVO-probleem een Nederlands probleem gemaakt. Niet hij, maar De Hoop
Scheffer had moeten rondreizen met het balboekje. Er is nog geen besluit,
dus ook geen D66-standpunt. Maar wij laten ons niet meeslepen in een
halfbakken oplossing met 200 Georgiers, die zelf uit een bijna-dictatuur
komen en een handje vol Nepalese Ghurka's. Als dat onze internationale
bondgenoten moeten zijn. D66 zal niet zomaar nee zeggen. De Afghanen
verdienen -ik ben er dit jaar twee keer geweest en zeg dit uit mijn hart-
meerjarige internationale steun.

Voor ons zullen drie zaken centraal staan in het debat:
NAVO-bondgenootschap. Een afspraak voor twee jaar zou bindend moeten zijn;
Wij kunnen niet oneindig blijven, omdat anderen het vertikken. Eerlijke
communicatie. Geen verhullende termen, geen eenzijdige lespakketten op
scholen. En een werkelijk perspectief voor Afghanistan. Een wereldwijd
gedeelde aanpak in een collegiaal bondgenootschap.

Deze week hebben wij afscheid genomen van Aad Nuis. Aad was een veelzijdig
man. Iemand die zichzelf nooit gevangen heeft gezet op de vierkante
kilometer van de Haagse politiek Zijn laatste boek heet "Op zoek naar
Nederland" Zijn zoektocht is ten einde, maar wij blijven op weg met zijn
bagage.

Sinds vorig jaar is onze hersteloperatie op stoom gekomen. De lege agenda
van het kabinet helpt ons daarbij. Die van ons wordt daardoor voller en
voller. Onze overzichtelijke fractie voert deze graag uit, en met
overtuiging.

De versnippering van het electoraat gaat door. De PvdA met de SP in
gevecht op links. en de VVD zit na het vertrek van Wilders en nu na het
vertrek van Verdonk verder in een spagaat. De rechterflank in die partij
wint meer en meer terrein. Rutte's uitspraak 'wij zijn liberaal rechts',
overigens een contradictio in terminis, getuigt hiervan.

Ik vind dat jammer. Ik had het graag anders gezien. Maar hij zal wel niet
anders kunnen. Partijen ontwikkelen zich per definitie naar hun
afsplitsing toe. Dat betekent dat er ruimte vrij komt voor D66. Ruimte
voor het gedachtengoed van onze partij. Aan ons om die ruimte te pakken en
uit te bouwen. Want ik zie geen erfgenamen.

Het is weer tijd voor D66.

--------
(c) 2007 D66

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********