Parlementaire zelfreflectie: Parlement is op hol geslagen

Thu Dec 6 22:06:56 CET 2007

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Wow, ..... nu zul je het *wel* eens zien gaan gebeuren ...  let maar op! ;)
Fasten your seatbelts, please ... !!!

Henk Elegeert

Op 06-12-07 heeft Dr. Marc-Alexander Fluks<fluks at combidom.com> het
volgende geschreven:
> REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
> Bron:   De Pers
> Datum:  5 december 2007
> Auteur: Kustaw Bessems
> URL:    http://www.depers.nl/binnenland/139478/Help-het-parlement-is-op-hol-geslagen.html
>
>
> Help! het parlement is op hol geslagen
> --------------------------------------
> Kamerleden doen zo hard hun best om het volk te plezieren, dat zij zichzelf
> volledig voorbij lopen.
>
> Als het 's ochtends nog donker en verlaten is in het voormalig ministerie van
> Justitie, waar de CDA-fractie huist, scharrelt Jan Schinkelshoek al rond. Hij
> woont dicht bij de Tweede Kamer, komt fietsend of lopend. Die nabijheid heeft
> ook een nadeel. 'De neiging is om bij elke kleinigheid naar de Tweede Kamer te
> rennen', vertelt hij in een schemerig kantoor.
>
> Rennen bij elke kleinigheid. Het is - in een notendop - het thema van de
> gesprekken. Met Schinkelshoek. En met zijn collega's Charlie Aptroot van de VVD
> en Paul Kalma van de PvdA. Gedrieen namen ze dit voorjaar het initiatief tot
> 'parlementaire zelfreflectie'. De Tweede Kamer moet gaan nadenken over het eigen
> functioneren.
>
> In leeftijd zijn de drie mannen niet de jongste Kamerleden, maar veteranen in de
> nationale politiek zijn ze ook niet. Aptroot was ondernemer en politicus in
> Wassenaar. Hij zit in zijn tweede termijn in de Kamer. Voor Schinkelshoek en
> Kalma is dit de eerste periode. Beiden cirkelden wel al om het Binnenhof heen.
> Kalma als directeur van het wetenschappelijk bureau van de PvdA, de Wiardi
> Beckman Stichting. Schinkelshoek als journalist en later CDA-adviseur.
>
> Schinkelshoek had geen gunstige indruk van de manier waarop het Nederlandse
> parlement werkt. 'Na mijn eerste ervaringen als Kamerlid bleek dat beeld te
> kloppen. Het parlement is in toenemende mate op hol geslagen. Er is een explosie
> van politiek activisme. Er zijn ogenschijnlijk geen grenzen. Het totale gezag
> van de Kamer wordt ondermijnd.'
>
> 'Ik werkte bij de Rabobank toen ik mensen om me heen vertelde dat ik in de
> politiek ging. Ze vroegen met opengevallen mond of ik gek was geworden.'
> Opiniepeilingen, rapporten, beschouwingen: keer op keer wordt gewezen op het
> tanende gezag van de Kamer. Schinkelshoek: 'Het cynisme is groter geworden. Dat
> meen ik te voelen. Kijk naar de journalistiek. Ik zie daar de houding: wat doet
> het ertoe? Een voortdurend schouderophalen. Het is schrikken dat ook onder het
> denkende deel van de natie het geloof in het instituut van de parlementaire
> democratie wegebt.'
>
> De voornaamste oorzaak is volgens Schinkelshoek dat Kamerleden doordraven in hun
> verlangen om 'het volk' te plezieren. 'Natuurlijk moet je goed luisteren. Maar
> vervolgens moet je filteren en beslis je in een sfeer van onafhankelijkheid. Het
> Kamerlid is niet de stroman van de kiezer. We schieten allemaal tekort daarin.
> Ik ook. Oh de verleiding is enorm!'
>
> De verleiding om al te gauw te grijpen naar parlementaire instrumenten: vragen
> aan de regering, debatten, moties. Drie jaar geleden werd de regel voor
> spoeddebatten aangepast. Niet langer was een Kamermeerderheid nodig om er een op
> de agenda te krijgen. Dertig leden was genoeg. Nu konden, zo was de gedachte,
> ook de oppositie- en kleine partijen snel iets in de Kamer laten bespreken.
>
> Een mooi idee, maar Schinkelshoek zegt: 'Het instrument van spoeddebatten is nu
> al sleets. Net als moties. In de jaren zestig, zeventig was je onder de indruk
> van elke motie. Nu worden er op de dag voor het zomerreces 185 moties door
> gejast. Waar zijn we mee bezig? Kamervragen. Niemand die er nog naar kijkt. We
> zitten op een hellend vlak. Elke regel wordt uitgewoond.'
>
> Op de motie die tot het parlementaire zelfonderzoek moet leiden kreeg Schinkels-
> hoek twee typen reacties. 'De jongste en de oudste Kamerleden waren zeer
> positief. Onder, zeg maar, de middenmoters overheerste: 'dat is hopeloos'. En:
> 'het is zo vaak geprobeerd'. Of: 'we dachten dat je wijzer was'.'
>
> 'Die middengroep maakt er dag in dag uit ploeterend het beste van. De jongeren
> lopen met dezelfde verbazing rond als ik. De ouderen denken aan een vroeger tijd
> die beter was.'
>
> 'Ik weet dat het een misbruikt woord is, maar toch: er is een cultuuromslag
> nodig. Dat we de vraag stellen: doen we het nou wel goed? Ik zou willen zeggen
> tegen de fractievoorzitter van de dierenpartij: beste Marianne, ben je nu wel
> effectief?'
>
> Hij doelt op Marianne Thieme, een van de Kamerleden die de meeste vragen
> stellen. Maar Schinkelshoek heeft zoiets nooit tegen haar gezegd. Tegen anderen
> ook niet. 'Nee, er is hier geen cultuur om elkaar aan te spreken.'
>
> Geboren en getogen in Wassenaar, is Charlie Aptroot. 'Het dorp', noemt hij het.
> Sinds zijn zestiende VVD-lid. Met zijn broer bouwde hij een familiehandel in
> fournituren uit tot een internationaal bedrijf.
>
> Het was wennen in de Kamer. 'Als ondernemer ben ik gewend om problemen op te
> lossen zodra je die ziet. Maar de Kamer is daar niet op gericht. Die is bezig
> met politiek scoren. We doen daar allemaal aan mee en het geeft ons allemaal
> ongenoegen. Je proeft het in de hele Kamer.'
>
> 'Hier werken mensen zich een slag in de rondte om iets goeds te doen voor het
> land. Toch lopen de vergaderingen uit de hand, ze gaan over flauwekul en hypes.
> Elkaar vliegen afvangen, alsof het dáár om gaa'
>
> Trots vertelt Aptroot hoe harmonieus het verliep toen Schinkelshoek, Kalma en
> hij hun bezinningsmotie indienden. 'We hebben er helemaal niet moeilijk over
> gedaan wiens naam bovenaan kwam te staan op de motie. Ik zei: we doen het gewoon
> op grootte van partij, dus Jan eerst.' Bij andere moties, wil Aptroot maar
> zeggen, kan dat een twistpunt zijn.
>
> Aptroot had pas een spoeddebat over de sluiting van de Unileverfabriek. Eerst
> zou een gewoon debat worden gevoerd. Daarvoor is een Kamermeerderheid nodig.
> Maar toen losten Unilever en de bonden hun geschil op. Aptroot vond het debat
> niet meer nodig en trok zijn steun in. De meerderheid was weg. Gauw verzocht
> SP-leider Jan Marijnissen toen een spoeddebat, waar maar dertig stemmen voor
> nodig zijn. 'Zo heb ik met spoed gedebatteerd over iets dat geen haast had, waar
> de Kamer niets over heeft te zeggen en dat al is opgelost door degenen die er
> wel iets over te zeggen hebben. Het is misbruik van parlementaire instrumenten.'
>
> 'Er is geen zelfbeperking meer. De Partij voor de Dieren heeft al dertig,
> veertig moties ingediend. Er is best wat te verbeteren aan de positie van
> dieren. Maar dien dan drie heel goede moties in, dan leest iedereen die en dan
> gebeurt er wat mee.' De Kamer als geheel veroorzaakt 'een tsunami aan moties',
> meent Aptroot.
>
> 'Ik merk in het land dat over sommige politici niet meer met respect wordt
> gesproken. Ik merk dat ook bij mezelf. Sommige Kamerleden... Agnes Kant van de
> SP en Marianne Thieme van de dierenpartij stellen een paar Kamervragen per dag.
> Die neem ik niet meer serieus.'
>
> Dit jaar werd twee maanden voor de feestdagen al 'het kerstregime' ingesteld,
> wat betekent dat - om tijd te sparen - bij bepaalde 'debatten' geen toelichting
> op moties meer mag worden gegeven. De druk op de agenda van de Tweede Kamer is
> zo groot dat het anders achter elkaar door nachtwerk wordt. 'Ik vind dat heel
> erg', zegt Aptroot. 'Het is zo uit de hand gelopen, dat we geen tijd meer
> hebben voor de basis van de democratie: argumenten uitwisselen.'
>
> 'Toen ik in januari 2003 voor de eerste keer in die zaal op zo'n blauwe stoel
> ging zitten, kreeg ik een heel bijzonder gevoel hoor. Dan ben je een van de
> honderdvijftig die heel veel bepalen voor het leven van de Nederlanders. Een
> grote verantwoordelijkheid. Maar we weten dat niet over te brengen door de
> idiote manier waarop we achter iedere hype aan rennen. Natuurlijk, als een
> Kamerlid een tijd niet in de publiciteit is, wordt er gezegd: werk je nog wel in
> de Tweede Kamer? Maar intussen groeien door ons gedrag het Binnenhof en de rest
> van het land uit elkaar.'
>
> 'Om een stevige Kamer te worden moeten we durven dingen niet te doen. Ons gedrag
> veranderen. Of we doen dat zelf, of de wal keert het schip. Mensen zien al dat
> hier door sommigen alleen maar kabaal wordt gemaakt, dat er niets positiefs
> gebeurt. Kiezers zijn hartstikke slim.'
>
> Aptroot is niet verbaasd dat een en dezelfde kiezer kan twijfelen tussen Geert
> Wilders en Jan Marijnissen, politici met heel andere programma's. Veel draait
> immers, ziet hij, om uitstraling. En dat het electoraat beweeglijker is dan
> vroeger, vindt de hondstrouwe VVD'er op zich ook niet slecht. 'Vroeger was vanaf
> je geboorte duidelijk op welke partij je zou stemmen. Dat past eigenlijk niet
> bij een democratie. Je hoort elke vier jaar echt een afweging te maken.'
>
> 'Maar wat ik wel echt gek vind is dat zo veel mensen pas beslissen op de laatste
> dag, soms in het stemhokje. Dan heb je toch niet een duidelijk beeld van wat
> elke partij waard is?' Met zorg volgt hij de verkruimeling in de politiek. 'De
> twee grootste partijen hebben nu samen al geen meerderheid meer. Dat is heel
> lang niet gebeurd. Ze hebben een extreem partijtje nodig om te regeren. Als de
> peilingen uitkomen, moeten we straks een vierpartijenkabinet vormen. Dat is niet
> prettig. Niet goed voor de bestuurbaarheid van het land.'
>
> 'Ik zie niets in de versnippering van partijen', zegt Aptroot. En met een
> verwijzing naar Trots op Nederland van Rita Verdonk, het kanon dat hij zo graag
> voor de VVD had behouden: 'Ik geloof niet in bewegingen. Waar een iemand alles
> bepaalt.'
>
> 'Bij jezelf blijven en af en toe durven afwijken', dat is volgens Aptroot de
> beste manier voor zijn VVD - en trouwens ook andere partijen - om te reageren op
> de macht van het beeld, op het doordraven van parlementariers. 'Wij hebben het
> best gescoord onder Frits Bolkestein. Iedereen zei: dat wordt niks. Een oudere
> man met een grijze kop en een bekakt accent. Hij was geleerd, maar ook in staat
> het aan iedereen uit te leggen.'
>
> Als 'durven afwijken' het devies is, is Paul Kalma goed op streek. Als enige van
> zijn fractie stemde hij onlangs voor het verlengen van de financiering voor
> Ayaan Hirsi Ali's beveiliging in het buitenland. En als een van de weinige
> PvdA'ers zou hij een wetsvoorstel uit de Tweede Kamer voor een referendum over
> het nieuwe Europees Verdrag steunen.
>
> Over Hirsi Ali was hij het 'principieel oneens' met zijn fractie. Over het
> referendum zegt hij: 'De PvdA had het referendum in het verkiezingsprogramma
> staan en heeft daarna nog een paar keer expliciet gezegd dat we het zouden
> steunen. Dan kun je niet je steun terugtrekken en volhouden dat je volstrekt
> consistent bent. Dat is niet geloofwaardig.'
>
> Zulke verdeeldheid is niet per se schadelijk, vindt Kalma. 'Vaak wordt gedacht
> dat je als partij de meeste invloed hebt wanneer je rust uitstraalt. Dat is niet
> waar. Je hebt juist invloed als je onenigheid af en toe ook laat zien. Dat maakt
> het boeiend voor mensen. Je zag dat bij de neoconservatieve beweging in Amerika.
> Dat was geen monolithisch blok, die denkers vochten elkaar de tent uit en dat
> vinden mensen spannend. Vergelijkbaar waren in Nederland de jaren van Joop den
> Uyl.'
>
> De PvdA heeft een traditie in 'het organiseren van tegenspraak', weet Kalma,
> maar de laatste tijd ziet ook hij steeds minder ruimte voor kleurrijke figuren.
> Hij heeft een rotsvast vertrouwen in het instituut politieke partij en ook in
> zijn PvdA. Maar dan moeten leden in die partijen weer wat te zeggen krijgen. 'Nu
> zijn ze niet meer dan een klankbord'. Als het daar bruist en bubbelt, trekt dat
> ook weer de dwarse types die de politiek soms nodig heeft. Die brede groepen
> aanspreken en tóch niet met alle winden meewaaien.
>
> Kalma vindt dat politici zich te veel gedragen als ambtenaren: ze houden zich
> bezig met uitvoeringsdetails en niet met politieke hoofdlijnen en principiele
> discussies. De dagen worden gevuld met talloze vergaderingen van Kamercommissies
> die verregaand zijn gespecialiseerd. Kalma: 'Wat gebeurt er met de grensover-
> schrijdende vraagstukken? Wat is voor de PvdA nu de plaats van marktwerking in
> de publieke sector? Waar baseer je je normen en waarden op? Wat is de betekenis
> van nationalisme in een geglobaliseerde wereld?
>
> Natuurlijk, af en toe raakt hij met fractiegenoten wel eens spontaan aan de
> praat over dat soort vragen. En soms nodigen zij sprekers van buiten uit om de
> hoofden fris te houden. 'Maar de druk van het dagelijkse bedrijf is te groot.'
>
> Kalma noemt het 'zuigkracht'.
>
> Aan de ene kant de 'beleidsmachine' die plannen op het Kamerlid afvuurt. 'Wij
> moeten als volksvertegenwoordiging eens iets durven terugsturen, in plaats van
> er altijd een mening over te vormen. Zeggen: hier zijn we niet in geinteresseerd'
>
> Aan de andere kant zuigen honderden journalisten aan het Kamerlid. Ze willen
> weten wat hij vindt. Me-teen. 'Nog geen mening hebben, wordt gezien als een
> zwakte.'
>
> En als de mening eenmaal is geuit, zie daar dan nog maar iets aan te veranderen.
> 'Eigenlijk hoort bij de democratie dat je kunt worden overtuigd, je ook eens
> wíl laten overtuigen. Het gebeurt zelde', signaleert Kalma. 'Het wordt niet
> gezien als een grote heldendaad om te zeggen: bij nader inzien ben ik
> overtuigd', weet ook Schinkelshoek. Liever moffel je in een debat een verloren
> punt een beetje weg. Verantwoordelijkheid tegenover de fractie, zegt hij.
> Aptroot wijst op de vrees om te worden beschuldigd van 'draaien'.
>
> Kalma: 'De socialisatie gaat heel snel. Het is moeilijk om je er als individu
> tegen te verzetten.'
>
> Wat de drie gemeen hebben is hun oproep om als Kamerleden steviger in de
> schoenen te staan. Tegenover de regering, de pers en - jazeker - ook tegenover
> het volk. 'Er is een kloof tussen burgers en politiek', zegt Kalma. 'Maar
> paradoxaal genoeg denk ik dat je die kleiner maakt door de afstand juist te
> vergroten.' Die opmerking komt niet van een regent. Kalma is pro-referendum en
> pro-gekozen burgemeester. 'Maar we hebben te zeer de neiging - vooral de
> gevestigde partijen - om alleen maar mee te bewegen. We verbleken. We moeten
> durven zeggen: kies ons of iemand anders, maar dit is wat we vinden'
>
> Aptroot en Kalma wijzen er onafhankelijk van elkaar op dat de lessen van Pim
> Fortuyn in Den Haag niet goed zijn begrepen. Volgens Aptroot denken te veel
> politici dat zij het succes van de vermoorde LPF-voorman kunnen imiteren door
> net als hij het establishment te overladen met kritiek. 'Vergeten wordt dat
> Fortuyn niet alleen kritiek had, maar ook een reeks alternatieven waar hij al
> jaren over nadacht.' Kalma ziet zijn collega's veinzen dat ze alle problemen van
> iedereen kunnen oplossen. 'Fortuyn zei helemaal niet tegen kiezers: ik ga alles
> doen wat u zegt. Hij erkende bijvoorbeeld dat hij files helemaal niet kon
> oplossen. Hij gaf grenzen aan. Dat maakt iemand geloofwaardig.'
>
> Het is vandaag donderdag 6 december. Jan Schinkelshoek begint zijn dag met een
> procedurevergadering van de commissie Binnenlandse Zaken. Charlie Aptroot heeft
> een algemeen overleg over de liberalisering van de postmarkt. Paul Kalma leest
> vanmiddag rapporten ter voorbereiding op een overleg over corporate governance.
> Nog twee weken, dan is het kerstreces.
>
> --------
> (c) 2007 De Pers
>
> **********
> Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
> Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
> Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
> Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> **********
>

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********