LvdL over vrijzinnigheid

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:  D66
Datum: 27 september 2006
URL:   http://www.d66.nl/news/item/Tegen%20de%20Keer.%20Voor%20vrijheid%20en%20vrijzinnigheid/4512

[Fragment Bijdrage D66 aan de APB]


Vrijzinnigheid
--------------

Vrijzinnigheid is de vrijheid om anders te denken. Om onafhankelijk te
blijven, los van bestaande belangen. Om af te wijken van de algemene
mening. De vrijheid om nooit automatisch gezag te accepteren. Om altijd
vragen te blijven stellen bij datgene wat je dominee, je vakbondsleider,
je leraar of je imam je als onweerlegbare waarheid voorhoudt. De wil om de
toekomst voor ogen te houden, niet alleen maar het hier en nu.

Vrijzinnigheid is de mogelijkheid om je mening en je handelen niet te
laten bepalen door de groep waartoe je behoort, het geloof dat je belijdt,
of de ideologie die je aanhangt, maar uitsluitend door je zelfbewustzijn.
Vrijzinnigheid verschilt van individualisme, doordat dat de vrijzinnige
mens zijn ontplooiing ook kan en vaak wil zoeken in relatie tot anderen.
Maar hij zal nooit zijn vrijheid onderwerpen aan een van bovenaf opgelegd,
zogenaamd collectief belang.

Vrijzinnigheid is niet zomaar een recht, of zelfs een noodzaak. De
overheid heeft ook de plicht om het recht op vrijzinnigheid, het
pluralistische karakter van onze samenleving, te beschermen. Zonder
vrijzinnigheid bestaan er geen vrije, zelfstandige en mondige burgers die
geen god of geweer nodig hebben om hun mening kracht bij te zetten.

Dat we in Nederland de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen aannemen,
dat we gelijke rechten toekennen aan homo' en hetero's en aan mensen
met verschillende huidskleur, dat we geen onderscheid wensen te maken
tussen verschillende vormen van geloof of ongeloof, dat we iedereen het
recht gunnen om in vrijheid te besluiten over zaken als abortus en
euthanasie: dat alles is in belangrijke mate te danken aan het vrijzinnige
gedachtegoed in de Nederlandse politiek.

Want in een samenleving als de onze, die bestaat uit miljoenen mensen met
evenzovele verschillen, kan en mag de opvatting van een bepaalde groep
nooit dominant zijn. In zo'n samenleving kan noch de Kerk, noch het
gezin, noch een etnische groep zijn wil opleggen aan het individu. Het
recht op vrijzinnigheid is een kernwaarde van D66.

Voor D66 staat geen god centraal, geen ideologie, geen belangengroep, maar
de individuele mens. Ons politieke handelen is er eerst en vooral op
gericht het welzijn en welbevinden van individuele mensen te vergroten.

Geloof en ideologie, of het nu christendom is of communisme, islam of
socialisme, hebben meer gemeen dan hun aanhangers lief is, en in elk geval
een verontrustend, gemeenschappelijk trekje: de neiging te denken dat
het gelijk altijd aan hun zijde is. En daarmee, dat de andersdenkende per
definitie een foute mening heeft.

Waar geloof en ideologie de eigen, dogmatische leerstelligheden over goed
en kwaad aan mensen opdringen, staat sociaal-liberale, vrijzinnige politiek
nu juist voor het vrijlaten van mensen om hun eigen geweten te volgen,
zolang ze anderen daarmee niet schaden.

Het is precies die vrijheid, de vrijzinnige vrijheid, die nu zo onder druk
staat. En niet alleen van de kant van fundamentalistische gelovigen, van welke
denominatie dan ook.

Ook hier in Nederland zijn er politici die vinden dat godslastering anders moet
worden bestraft dan andere vormen van belediging. Ook hier in Nederland durven
sommige leraren niet meer openlijk uit te komen voor hun homoseksualiteit. Ook
hier in Nederland zijn er politieke partijen die vinden dat als je Nederlander
wilt worden, je afscheid moet nemen van de cultuur van je voorvaderen. Ook hier
in Nederland worden meisjes nog uitgehuwelijkt of zelfs vermoord als ze de
verkeerde partner kiezen.

Ook hier in Nederland gebruikt een minister haar macht om haar eigen politieke
straatje schoon te vegen.  Ook hier in Nederland, voorzitter, staat zélfs de
liberale VVD toe dat de vrijheid van immigranten wordt VERDONKeremaand.

Vrijheid wordt soms ook het meest bedreigd door diegenen die zeggen diezelfde
vrijheid met krachtdadige middelen te willen beschermen.


En tot de huidige golf van conservatisme die de wereld, en ook Nederland,
overspoelt, behoort meer. De langdurige ontkenning van het broeikaseffect,
bijvoorbeeld. De redeloze angst voor alles wat met Europese samenwerking te
maken heeft. De halfzachte maatregelen om onze economie echt goed voor te
bereiden op de veranderingen die globalisering en vergrijzing met zich mee
brengen. De krampachtige afkeer van de islam en van immigranten, die door
sommige politici nog altijd wordt gevoed.

Tegenover dat conservatisme, tegenover die behoudzucht en de navelstaarderij
die een groot deel van de Nederlandse politiek in zijn greep houdt, wil ik de
vrijzinnigheid plaatsen. Want voor D66 is het de hoogste tijd dat we de
schuilkelder opendoen waarin we onszelf hebben opgesloten. Uit angst voor
islamitische terroristen. Voor Poolse loodgieters. Voor Indiase callcentres en
Chinese fabrieken.

Uit angst voor de noodzakelijke omschakeling naar schone brandstoffen en de
omschakeling naar een nieuwe economie en arbeidsmarkt. Kortom: uit angst voor
de toekomst.

Die dikke deur van onze veilige schuilkelder moet open. En als we die durf
hebben, dan zullen we zien dat de wereld daarbuiten helemaal niet zo eng en
onleefbaar is als we dachten. Dat we nu hard aan de slag moeten om onze eigen
toekomst vorm te geven. Samen met het buitenland. Samen met Europa. En samen
met iedereen in ons eigen land die zijn vrijheid, zijn recht om anders te zijn,
zijn recht om vooruit te denken lief heeft. Met iedereen die wil samenwerken,
dwars door de grenzen van geloof, huidskleur of andere hoedanigheid heen. Met
ieder zelfbewust mens die zijn opvattingen wil ontlenen aan zijn eigen
overtuiging, in plaats van aan het gezag van een voorganger in kerk of moskee,
of de grootste schreeuwer de borreltafel. Het is de hoogste tijd om tegen de
keer in te gaan.

Er zijn drie belangrijke voorwaarden voor een vrijzinnige, democratische en
tolerante samenleving: sterk onderwijs, veiligheid en economische voorspoed.
De eerste twee heb ik al besproken, maar op die laatste wil ik hier nog kort
ingaan.

--------
(c) 2006 D66

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********