weer eens goed nieuws

[Martijn Meijering]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

> Had ik al gezegd dat ik het voornamelijk over beursgenoteerde bedrijven
> had?

Nee, maar ik dacht wel dat je daarop doelde.

> Nee?
> Goed: ik had het over voornamelijk beursgenoteerde bedrijven. En mij valt
> dan met name de laatste tijd iets heel erg op.
> Een bedrijf krijgt te maken met zogenaamde 'activistische aandeelhouders'
> die meer rendement eisen. Vervolgens hoor je een tijdje niks. Dan opeens
> wordt er een enorme bezuinigingsronde aangekondigd, laten we zeggen een
> weekje vóórdat er kwartaalcijfers gepresenteerd moeten worden. In de
> journaals zegt dan de een of andere bobo van het bedrijf dat de ontslagen
> nodig zijn om de concurrentie uit Azië het hoofd te bieden. Besparingen
> zijn
> dus nodig.
> En dan is het opeens kwartaalresultaten-dag, en zie eens waar veruit het
> grootste deel van het 'bespaarde' geld naartoe gaat...?
> Juist: naar de naar boven bijgestelde winst per aandeel. Het is echt
> schering en inslag, het afgelopen anderhalf jaar.

We denken zo te zien aan hetzelfde, maar hebben daar een heel andere
mening over. Je ziet inderdaad de laatste tijd dat aandeelhouders steeds
meer van zich laten horen. Sinds de invoering van de code Tabaksblat etc,
werk van het vorige kabinet. Aandeelhouders willen op basis van hun
eigenbelang meer rendement, in plaats van continuiteit van de bestaande
bedrijfsvoering. (En werknemers en directie willen op hun beurt op basis
van hun eigenbelang juist wel continuiteit.)

Ik houd dat voor helemaal terecht en zeer wenselijk. Het bedrijf en het
geld zijn per slot van rekening van de aandeelhouders, niet van de
directie en de werknemers. Ik vind dat er maar een geldige doelstelling is
voor een directie: zoveel mogelijk waarde op de lange termijn creeren voor
de aandeelhouders.

Dat is waar bedrijven voor zijn. Bedrijven zijn geen individuen met
mensenrechten. Het enige bestaansrecht van een bedrijf is dat het
winstgevend is. En dat kan het alleen zijn als het duurzaam interessant is
voor alle stakeholders om mee te doen: aandeelhouders, werknemers,klanten,
leveranciers. Dat zijn randvoorwaarden, net als wetgeving dat is. Maar het
enige doel is winst maken.

Als dat betekent dat onderdelen moeten worden verkocht omdat anderen ze
kunnen samenvoegen tot een groter en beter lopend geheel, dan is dat wat
er moet gebeuren. Als het juist winstgevend is om uit te breiden, dan is
dat wat er moet gebeuren. Winst op lange termijn is het enige dat hoort te
tellen voor een bedrijf.

Maar dat wil niet zeggen dat winst maken het enige dat belangrijk is in
het leven. Het bedrijfsleven is dan ook niet meer dan een deel (weliswaar
een belangrijk deel, maar niettemin maar een deel) van het totale leven.
Een bedrijf is een bedrijf en geen liefdadigheidsinstelling. Een
liefdadigheidsinstelling is een liefdadigheidsinstelling en geen bedrijf.
Een vereniging is een vereniging en geen bedrijf. Een politieke partij is
een politieke partij en geen bedrijf. Kortom, bij de ene doelstelling
hoort de ene structuur, bij de andere een andere. Zo zie ik het althans.

> Nja, en het punt is nou juist dat die er vaak niet komen. Een afdeling met
> ouwelui wordt opgeheven en óf verplaatst, óf weggeautomatiseerd, óf gewoon
> in een ander sub-BV'tje gevuld met jongere medewerkers geplaatst. Als de
> besparingen nou nog geïnvesteerd zouden worden in het creëren van nieuwe
> banen, al la. Mais non.

Geld dat in een bedrijf niet voldoende rendabel geinvesteerd kan worden,
moet worden teruggegeven aan de aandeelhouders die het vervolgens elders
kunnen investeren. Zodat elders wel degelijk nieuwe banen ontstaan.
Bovendien: het is hun geld! En niet alleen van rijke stinkerds (niet dat
ik dat een argument vind overigens), ook van pensioenfondsen die voldoende
rendement moeten behalen om Jan Modaal een betaalbaar pensioen te kunnen
leveren.

> "Gelukkig zijn er nog hedge funds", zegt hij. In Nederland is dit
> verschijnsel betrekkelijk nieuw, in Duitsland zijn ze al een tijdje bezig
> en
> het is niet voor niets dat ze daar de bijnaam 'sprinkhanen' hebben
> gekregen;

Tja, de woorden van Muentefering, die hier vrolijk door Joop Wijn worden
herhaald. Die man heeft nota bene zelf voor een hedge fund gewerkt en weet
dus beter. Wat een viezerik is het toch.

> ze komen langs, vreten het graanveld kaal en gaan door naar het volgende
> veld. Enz. enz.
> Hedge funds, beste Martijn, willen niets, maar dan ook NIETS anders dan op
> heel korte termijn een bedrijf overnemen, het compleet strippen van alle
> kosten waardoor de 'waarde' ervan kortstondig toeneemt, en dan de boel
> voor
> dubbele winst verpatsen.

Correctie: waardoor de waarde *duurzaam* toeneemt. Het beste bewijs
daarvoor is dat hedge funds alleen geld kunnen verdienen als een ander
bereid is hun aanzienlijke aandelenpakket (zeg de 30% bij Stork) tegen een
hogere prijs over te kopen. Bij kleine aantallen kan je in de waan van de
dag iemand misschien nog knollen voor citroenen verkopen. Maar als je 30%
kwijt moet, met koerswinst, dan zul je institutionele beleggers als
pensioenfondsen moeten vinden die het van je willen kopen. En dat zijn nu
juist de jongens en meisjes die vooral op de lange termijn denken. Alleen
als zij ervan overtuigd zijn dat er duurzaam waarde is toegevoegd, zullen
ze toehappen.

> Ahold en Stork doen het qua P&L al jaren prima, alleen vinden de hedge
> funds
> het niet genoeg. Die knakkers maakt het echt geen réét uit hoeveel mensen
> ze
> eruit moeten meppen for a quick buck.

En zo hoort het ook. Net zo goed als het de werknemers niet moet schelen
of de aandeelhouders wel goede plannen hebben bedacht. Want dat is de
keerzijde van het verhaal, belofte maakt schuld. Als je iemand een
arbeidscontract voor drie jaar geeft, moet het niet zijn probleem zijn als
er verlies wordt gemaakt. Alleen, zo werkt het natuurlijk niet in
Nederland. De werkgever is niet vrij om mensen alleen maar tijdelijke
contracten aan te bieden. Aan de andere kant krijgt hij wel de wettelijke
mogelijkheid om mensen eruit te mikken als het niet langer rendabel is. Ik
vind dat allebei een beetje vreemd.

> Voorbeeldje: Apax en PCM. Wat moet een hedge fund met PCM?, zou je denken.
> Nou, simpel: over achtergestelde leningen uit het buitenland heft de
> Nederlandse fiscus geen rente. Systeem: Apax trekt PCM leeg. Het daaruit
> losgekomen geld gaat direct naar Apax-aandeelhouders. Maar dat is niet
> genoeg want daar spelen ze misschien nét quitte mee voor de aankoopprijs
> van
> PCM. Maar de aandeelhouders willen wel winst en dus draagt Apax het
> PCM-concern op om leningen af te sluiten bij...Apax, tegen een forse
> rente.
> Die rente is de feitelijke winststroom voor de Apax-aandeelhouders. Gewoon
> geld rondpompen, natuurlijk. Dit is niet oneindig; na een bepaald aantal
> jaren (ik dacht 2) gaat de fiscus wel belasting heffen. Maar dan laat je
> gewoon de Apax-sub-BV op de Antillen klappen en je richt een nieuwe BV op,
> die vervolgens de leningen verstrekt. Schone lei en we kunnen weer door
> met
> geld rondpompen en onbelaste rente vangen.
> "Ja maar Apax is toch meerderheidsaandeelhouder? Dat kan toch niet? Ze
> zijn
> toch aansprakelijk", denk je? Welja: Apax zélf heeft maar 46% van de
> PCM-aandelen, en dan hebben ze via een administratiekantoor (niks anders
> dan
> brievenbus aan een gracht) nog 5% stemrecht, totaal: 51% van de aandelen.
> Wég aansprakelijkheid.

Van de precieze constructie bij PCM weet ik niet genoeg en daarover kan ik
dus ook nog geen mening geven.

> Trap alsjeblieft niet in al die mooie verhalen van zgn 'private investment
> funds' die een bedrijf willen overnemen, desnoods kwaadschiks, om "het
> bedrijf beter te laten draaien voor iederéén". Het is bullshit, Gordon
> Gekko
> ("Wall Street") in het kwadraat. Ik maak het al jaren van dichtbij mee.
> Kopen, strippen, in stukken verkopen en hup, volgende bedrijf stuktrekken.
> Sprinkhanen, meer niet.

Stuktrekken? Waarde creeren voor de aandeelhouders. Dat is hun werk. Zeer
nuttig werk. Niet het enige nuttige werk in onze samenleving.

> Die 'speciale behandeling' van oudere werknemers met een modaal salaris is
> juist broodnodig. Zij zijn op de arbeidsmarkt het meest kwetsbaar, want de
> klok tikt maar door en ze worden er niet aantrekkelijker op. Iemand van 25
> die zijn baan kwijtraakt, heeft nog de tijd om een paar jaar lang een
> omscholingscursus o.i.d. te volgen. Ook puur fysiologisch, geestelijk
> kunnen
> jongeren zo'n omscholingstraject veel beter aan dan ouderen, dat kan
> iedere
> psycholoog je vertellen.

Hebben zij meer bescherming nodig dan een jongere die werkt voor het
minimumloon?

> Zodra ik in dienst treed bij een bedrijf, is de vraag of dat bedrijf winst
> of verlies maakt direct mijn probleem en zal ik er ook mijn stinkende best
> voor doen dat het verlies wordt omgezet in winst.

Maar uit verlicht eigenbelang, niet uit liefdadigheid neem ik aan. En als
je elders een betere baan aangeboden krijgt, blijf je toch hoop ik ook
niet stilzitten.

> En mijn kosten zijn ook
> niet 'het probleem' van mijn werkgever; ik stel een looneis, daar heb ik
> mijn redenen voor net als hij zijn redenen heeft mij een bepaald salaris
> aan
> te bieden, en als mijn (toekomstige) werkgever in mijn looneis brood in
> ziet, nou ja - dan niet. Ga ik verder kijken.

Lijkt mij ook.

> De luxe: ik ben jong en dus
> nog aantrekkelijk. Iemand van 55 staat voor het blok.

Wat is nu het wezenlijke verschil, anders dat die oudere misschien minder
loon in de wacht kan slepen?

> Wie heeft het hier over 'nivellering'? De afgelopen jaren is er sprake van
> een stijging van de levensonderhoudkosten en dat terwijl de mantra van de
> jongens van de vrije markt juist is dat kosten en prijzen omlaag zouden
> moeten komen. Niet dus.

Niet de kosten van dat wat jarenlang onder de prijs verkocht werd natuurlijk.

> En je zegt het zelf al: "dat iedereen genoeg heeft
> om fatsoenlijk te leven". Kom je wéér uit op de vraag wat daar dan dé
> definitie van is. Wanneer leid je een 'fatsoenlijk leven'?

Nou, kom maar op met jouw mening zou ik zeggen.

Volgens ons huidige systeem vinden we het blijkbaar sociaal aanvaardbaar
als iemand ofwel 1) vijf dagen per week werkt voor het minimumloon van
iets meer dan 1000 euro per maand of 2) werkloos thuis zit en iets van 750
per maand krijgt. Da's wel weinig, maar je 'hoeft' er ooks niets voor te
doen. Behalve te soliciteren natuurlijk en daar zit hem het probleem: voor
veel mensen helpt dat niet. Dat is waar jij en ik allebei flink van balen.
We denken in andere oplossingen, maar volgens mij zijn we het eens over
het probleem. Een verder probleem is dat je naast je bijstand ook helemaal
niet (of nauwelijks) *mag* werken.

Ik vermoed dat we het erover eens zijn dat we als maatschappij momenteel
de lat te laag leggen: wat wij nu, door onze wetten en regels, als sociaal
minimum bestempelen is volgens ons gevoel voor rechtvaardigheid te weinig.

Wat is dan mijn definitie van sociaal aanvaardbaar? Nou, ik heb daar geen
pasklaar antwoord op, maar laat ik een aanzet doen: iedereen moet in de
gelegenheid gesteld worden om in vier werkdagen per week een inkomen ter
hoogte van het huidige netto-minimumloon te verdienen.

De grote vraag is dan natuurlijk hoe je dat wilt aanpakken, maar dit is
waar ik op mik. En als oplossing zit ik te denken in de richting van
radicale liberalisering van de arbeidsmarkt en een basisinkomen of
negatieve inkomenstenbelasting.

> Eens te meer
> verwijs ik je, puur als voorbeeldfunctie van hoe het niet moet, naar de
> Verenigde Staten, alwaar het libertaire systeem in een Westerse
> samenleving
> het verst is doorgevoerd. En wat zien we daar? Juist: het gemiddeld netto
> inkomen van Amerikanen in de middenklasse (dus na aftrek van de
> 'gemiddelde'
> CoL) is de afgelopen jaren niet gestegen, maar eerder gestabiliseerd en -
> erger - zelfs licht afgenomen, terwijl het prijzenniveau vanwege de
> inflatie
> al die jaren alleen maar toegenomen is. Ironisch genoeg bewijst het
> systeem
> zélf dat het niet werkt, mits je doel is dat iedereen een fatsoenlijk
> leven
> moet kunnen leiden.

Hier neem je weer "het mediale inkomen mag niet achteruit" samen met
"iedereen moet een fatsoenlijk leven leiden". Is wat voor de een
fatsoenlijk is soms anders dan wat het voor de ander is? Dat lijkt me
namelijk de -onwenselijke- consequentie.

> Sorry, maar 'vrije mededinging' my ass. Vrije mededinging? In Nederland?!
> Daar is deze markt veel te klein voor joh. De NMa kan de enorme berg
> zaken,
> zoals vermoedelijke prijsafspraken, niet eens aan. Ze komen oudere,
> ervaren
> mensen te kort, muhaha. En zie wat er gebeurt zodra een bedrijfssector op
> de
> vingers getikt wordt en zich aan moet passen aan de mededingingsregels:
> hoppa, het eerste wat ze doen is mensen eruit miepen. Nederland
> is-gewoon-een-te-kleine-markt. We hebben hier niet eens een concurrerende
> treindienst.

Dit argument kan ik niet volgen. Vrije mededinging is onwenselijk want er
is geen vrije mededinging?

>> Want verborgen subsidies worden afgeschaft. Lijkt me geheel terecht. Het
>> lijkt wel alsof jij het per definitie verkeerd vindt als er mensen op
>> achteruit gaan.
>
> Klopt.

Behalve als het mensen zijn die meer verdienen dan jij?

> Neen, steker: dit is nou exact het hellend vlak waar ik tegen waarschuw!
> De
> afgelopen jaren hebben de kabinetten-Balkenende steeds maar weer het
> individu benadrukt. Qua retoriek niks mis mee maar ik merk wel dat juist
> dat
> leidt tot 'ikke ikke ikke en de rest kan stikke'. Werp mensen geheel en al
> terug op zichzelf, laat ze alles vooral zelf uitzoeken en individueel
> alles
> zelf betalen terwijl de kosten alleen maar toenemen, en je zult zien dat
> het
> ook als vanzelf 'wat mijn is, dijn is' wordt. Politiek gezien natuurlijk
> heel handig want dit is juist het soort denken waar partijen als het CDA
> en
> de VVD, en inderdaad óók D66 van profiteren; waar het solidariteitsdenken
> wordt afgebroken en het individualistische 'ikke ikke ikke'-denken de
> boventoon viert, gedijen 'ikke ikke ikke'-partijen.

Welk solidariteitsdenken bedoel je dan? Ik heb er nooit veel van gezien.
Wat ik wel heb gezien is samen ikke-ikke-ikke doen, zoals bij de PvdA.

> Het lijkt wel alsof jij vindt dat iedereen per definitie een fatsoenlijk
> leven moet kunnen leiden ;)

Ehhh... ja. Jij niet dan? Volgens mij begrijp ik niet helemaal wat je
bedoelt.

>> Maar je huidige levensstandaard behouden als je al meer dan 1) het
>> sociaal minimum en 2) je marktwaarde verdient is ordinair graaien.
>> Denivellering!
>
> Je spreekt jezelf nu wel erg tegen.

Leg eens uit.

> En dat gaat dus veranderen als Zalm, Rutte, Balkenende c.s. het de komende
> jaren nog langer voor het zeggen krijgen.

Niet volgens de berekeningen van het CPB. Iedere inkomensklasse gaat er
meer op vooruit bij meer markwerking. De verschillen worden wel groter. En
dan kun je je afvragen: wil ik zelf meer dan nu of ben ik gewoon jaloers
en gun ik het een ander niet om nog iets meer te hebben?

> Weer dat rotsvaste geloof in óf het een, óf het ander. Kijk hier eens
> naar:
> www.ruimbaanvoornederland.nl. Is een beweging met als doel het worden van
> een politieke partij. Is grotendeels opgericht door (ex-)ambtenaren,
> reintegratie-experts, werkloosheidsexperts, economen, you name it. Lees
> hun
> programma maar eens door. Die mensen zijn volkomen gefrustreerd geraakt
> doordat het de afgelopen 20, 30 jaar in de politiek op het
> werkgelegenheidsterrein alleen maar óf dit, óf dat is, met het resultaat
> van
> beiden: nul komma nul.
> Nou ja, behalve dan een arbeidsmarkt die volledig vast dreigt te lopen.

Dreigt te lopen?!? Een arbeidsmarkt die volledig is vastgelopen.

> Maar
> de politiek luistert niet naar ze; rapport na advies dienden ze in.
> "Jongens, pak het nou eens zus-en-zo aan." Nee hoor, vingers in de oren en
> zo verder want het komt politiek niet zo handig uit om een vrij complex
> systeem aan de kiezer voor te leggen. Daar komt nog bij dat heel wat
> politieke partijen het kennelijk nogal moeilijk vinden om hun politieke
> dogma's daadwerkelijk af te leggen en gewoon eens pragmatisch te kijken
> naar
> wat die door de wol geverfde experts nu eigenlijk voorstellen. Hun
> oplossingen zouden wat zijn voor een partij als D66 maar ik heb begrepen
> dat
> ze ook daar de deur dichtgesmeten zagen.

Ik zal hun site eens bekijken.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********