Op Campagne met Alexander (Deel 2)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:   De Jonge Journalist
Datum:  11 november 2006
Auteur: Hans Hindriks
URL:    http://www.dejongejournalist.nl/news.php?nid=2929
Ref:    Deel 1,
        https://listserv.surfnet.nl/scripts/WA.EXE?A2=ind0611&L=d66&X=&P=R7224


Op Campagne met Alexander
-------------------------
Exclusief inkijkje in de campagne van D66

Pechtold staat op van het terrasje aan het Neude in Utrecht waar we hem spreken.
'Willeke, hoe laat moet ik bij het volgende zijn', vraagt Pechtold. Willeke weet
alles en sleept de lijsttrekker door het hele land. 'Ik word geleefd, dat kun je
wel zeggen', geeft hij toe. Hij slaapt amper zes uur per dag. 'Tv kijk ik al
helemaal niet meer. Ik zie zelfs mezelf niet. Ik voer 's avonds meestal campagne
en heb het debat tussen Bos en Balkenende van vorige week dus ook niet live
kunnen zien. 's Nachts op een videobandje heb ik dat nog even door zitten
spoelen. Dan duurt het tenminste geen anderhalf uur. In twintig minuten was ik
er door. Als ik die mondjes zag trekken, dacht ik: prrrrrtt, spoelen.' Hij doet
een imitatie van een verongelijkte Balkenende en grijpt meteen ook maar de kans
om ook het alternatief Wouter Bos in twijfel te trekken. 'Ik ben het inhoudelijk
meer met Bos eens, al moest ik wel moeite doen om hem te volgen in zijn forse
ruk naar links. Ik heb altijd links van het midden gezeten, links ook binnen
mijn eigen partij, dus in die zin staat Bos dichter bij mijn sociaal-economische
overtuiging. Maar ik weet ook van Wouter Bos niet of hij wel een leider van ons
allemaal zou kunnen zijn.'

Amper zes uur nadat hij de videorecorder had uitgezet, hing Radio 1 alweer aan
de lijn voor zijn eerste reactie. Het is dan zaterdag, acht uur 's ochtends.
Om tien uur werd hij alweer in Nijmegen verwacht, voor zijn regiotour. Een
afspraak in Arnhem voor later die middag zegde hij af. Pechtold kon onverwacht
zijn opwachting maken bij het radioprogramma 'Spijkers met Koppen'. Desperaat
zoekend naar media-aandacht is hij niet, en hij houdt ook niet van lijsttrekkers
die klagen dat ze te weinig in beeld komen, maar spontaan zich aandienende
kansen grijpt hij. 'Ik moet een beetje flexibel zijn, veel aanbiedingen komen
pas op het laatste moment binnen.' De lijsttrekker blijft wel kritisch en zegt
geregeld zelfs 'nee'.

'Ik werd vandaag gebeld door de makers van een lijsttrekkershow', zegt Alex-
ander. Met 'ik' bedoelt hij overigens zijn woordvoerder Annelou, maar niemand
die van dat verschil een probleem maakt. 'Femke Halsema en Andre Rouvoet
schijnen mee te doen. De verliezer van een spelletje krijgt een bak chocoladevla
over zich uitgestort. Nou de groeten, ik heb geweigerd.' Ook tegen ideeen van
BNN zei hij eerder al 'nee'. 'Deze zomer vroegen ze of ik met Sophie Hillebrand
op een luchtbed wilde liggen. Nu wil ik dat best natuurlijk, maar niet in
beeld', zegt hij. En ook het idee om in een orkaansimulator plaats te nemen,
weigerde hij. 'Toen heb ik zelf maar het idee geopperd van een zeiltochtje over
stuurmanskunst en dat vonden ze ook goed. Je moet af en toe gewoon het initia-
tief in zulke dingen durven te nemen.'

D66 is niet de enige partij die vandaag in Utrecht campagne voert. Eerder op de
dag folderde de SGP, Rita Verdonk heeft de stad volgens geruchten nog maar net
verlaten, en nu doemt Henk Jan Ormel op. Voor de meeste passanten is de nummer
16 op de lijst van het CDA een onbekende, maar Alexander schiet hem meteen aan.
De twee beginnen een gesprek dat al snel blijkt niet voor ons bestemd te zijn.
Het is de enige keer op deze dag dat Pechtold zich afschermt van het luisterende
oor van de persmuskieten.

Redelijkheid: eens maakte het D66 groot, nu zit het de partij in de weg in een
cultuur van - in de woorden van de lijsttrekker - 'toeters op de onderbuik' en
'hollen van hype naar hype.' We treffen Gerda Oskam. Zij is gemeenteraadslid
voor D66 in Utrecht en denkt dat behalve de tijdsgeest er nog een ander, veel
fundamenteler probleem, is: 'We hebben veel te lang in dat rotkabinet gezeten.'

Gerda behoort tot de D66'ers die altijd al kritisch stond tegenover regerings-
deelname van de partij aan het tweede kabinet Balkenende. Bovendien steunde ze
Lousewies van der Laan in haar campagne om lijsttrekker van de partij te worden,
ten koste van Pechtold. Gevraagd naar haar mening over Alexander: 'laat ik
zeggen dat hij ontzettend zijn best doet.' Ze lacht zelf ook om haar weinig
overtuigende woordkeus. 'Lousewies was meer van de inhoud, ze was inhoudelijk
steker, vind ik. Maar ze was ook wel vinnig, een beetje bitchy. Alexander is
aimabel, een vriendelijke man, dat trekt ook stemmen.'

Ogenschijnlijk heeft de partij, aan de vooravond van verkiezingen die wel eens
dramatisch zouden kunnen aflopen, de rijen gesloten, maar intern borrelt er nog
steeds onvrede. Je hoeft de naam 'Rita Verdonk' maar te laten vallen, en de
meeste D66'ers ontsteken in toorn. 'We hadden nooit aan het kabinet moeten
beginnen', zegt Gerda. 'Ik was al tegen regeringsdeelname bij het allereerste
congres. Het beleid van Verdonk gaat tegen alles in waar D66 voor stond en nog
steeds voor staat. Vreselijk, echt vreselijk, ik kan het niet anders zeggen. Het
is daardoor nu moeilijk geworden om, na weer een reeks van politieke fouten, het
vertrouwen van de kiezer te herwinnen.' Toch blijft Gerda geloven in de partij:
'Het is de kracht van het programma, dat zo ontzettend sterk is. Het programma,
daar moet het over gaan en ik hoop dat de kiezers dat ook weten.'

Pechtold is klaar met zijn persoonlijke onderhoud. 'Kiezers kiezen vaak
strategisch, dan denken ze dat het uitmaakt of ze Bos of Balkenende stemmen,
maar uiteindelijk krijgen ze toch allebei,' zegt hij. 'Als ze D66 zouden stemmen
dan krijgen ze een partij, hopelijk met zes zetels, die de grote partijen scherp
houdt, dat is wat wij altijd hebben gedaan. Wij zijn een partij die zelfbe-
schikking, de vrijheid om zelf te kiezen, centraal heeft staan. Dit is de
fundamentele reden om op D66 te stemmen.'

Hij zet zich schrap voor nog maar weer eens een pleidooi voor de gekozen
minister president, een van de stokpaardjes van de partij, een van die terreinen
waarop ze al jaren een roepende in de woestijn zijn en al jaren tegengewerkt
worden door de zittende macht. Pechtold denkt nog wel eens terug aan Paars 1,
toen D66 liefst 24 zetels inbracht in de eerste coalitie van PvdA, VVD en D66.
Een kabinet vol 'goede ideeen', in de herinnering van de man die toentertijd nog
wethouder Cultuur en Sportzaken was in Leiden.

Met het bestaansrechtvraagstuk had D66 eigenlijk al afgerekend tijdens het
najaarscongres, maar toch, kritisch als we zijn, doen we nog een poging. Immers,
de meeste thema's die D66 al jaren aansnijdt, of meer recent heeft uitgevonden,
zijn ofwel telkens stukgelopen op conservatieve krachten in het politieke
systeem (bestuurlijke vernieuwing), ofwel gekaapt door andere partijen
(onderwijs, immateriele vrijheden). Pechtold is er op voorbereid. Telkens weer
moet hij uitleggen dat zijn partij systematisch meer geld uittrekt voor
onderwijs dan de andere grote partijen. De vraag die dan blijft is: zorgt meer
geld ook voor meer kwaliteit? 'Het gaat er natuurlijk vooral om hoe dat geld
besteedt wordt', geeft Pechtold toe. 'Bij de PvdA ben ik altijd weer bang dat
het in bureaucratie gaat zitten, of dat we de 'Marjet Hamernorm' krijgen over
de maximale zwaarte van schoolboeken. Dat is betuttelende symboolpolitiek. De
zwaarte van schoolboeken is gewoon een zaak tussen uitgevers, schoolbesturen en
ouders. Het is toch belachelijk dat de overheid daar regels over opstelt? We
willen toch juist van die regels af? En alsof kinderen nu elke dag met dertig
schoolboeken over straat moeten. Het is twee keer per jaar dat ze die boeken
moeten halen en brengen, en dan rijdt mama echt wel een keer met een auto hoor.'

'Het is ook zo makkelijk om meteen maar te zeggen dat we de auto moeten inruilen
voor het openbaar vervoer. De auto is onvervreemdbaar deel van onze samenleving,
maar waar het nu echt om gaat is dat we investeren in schone alternatieven voor
brandstoffen. Ik ben zelf in Petten geweest waar ze bewijzen dat auto's inmid-
dels op waterstof kunnen rijden. Dat kan echt. Het is nu een kwestie van de
consument en de overheid om die keus te gaan maken,' aldus Pechtold.

Niettemin, het milieu en ook de bestuurlijke vernieuwing zijn niet de belang-
rijkste thema's van een partij in een verkiezingsnood, ook al zou de immer
optimistische lijsttrekker het woord 'nood' zelf nooit hebben gebruikt. 'Je
vraagt een sporter toch ook niet wat hij doet als hij brons wint? Ik ga voor
goud', zegt hij nog maar eens, net als al die andere politiek leiders. Voor
Alexander zijn de belangrijkste thema's immigratie en onderwijs. Daar moet D66
het verschil maken, met een eigen geluid, dat het scheppen van kansen en het
creeren van vrije, vrijzinnige burgers centraal stelt. Vertouwen moet het
wantrouwen verdringen. Tolerantie is het motto tegenover uitsluiting. Zonder
angst voor de toekomst en zonder angst voor het buitenland verheft de partij de
eigenzinnigheid tot speerpunt. 'Hoe gaan we met elkaar om, hoe zorgen we ervoor
dat we voor toekomstige generaties verstandige keuzes maken, dat zijn de
thema's. Daar zullen duurzaamheid en milieu vanzelf uit naar voren komen.'
Normen en waarden, Alexander? 'Ja, maar niet zoals Balkenende dat doet, want
zodra hij het goede voorbeeld moet geven, gaat hij de mist in', nog maar eens
refererend naar zijn uitspraken aan het begin van de ontmoeting.

We nemen afscheid. Hij is zojuist nog in debat geweest met studenten van de
Hogeschool voor de Kunsten over cultuurbeleid en vertrekt nu naar Amersfoort
voor weer een lang avondprogramma. Hij krijgt een fles wijn en een badmuts als
dank voor zijn deelname aan het debat. Op de badmuts staat 'klaar voor de sprong
in de diepe?' 'Hier,' zegt hij als we gedag zeggen, 'neem jij die rommel maar
mee.'

--------
(c) 2006 De Jonge Journalist

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********