Toekomst-analyse: Congres-toespraken Dittrich en Dales

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

 Ik zojuist richting Bert Bakker <bbakker at USA.NET>,
>Da's dus heel erg. We weten immers niet waar we heen gaan (de toekomst
>is indeterministisch, daar kan geen enkele ideologie - ook het sociaal-
>liberalisme niet - wegpoetsen), bij het duiden van een richting is nie-
>mand gebaat. En dat ziet men weer wel in het verleden (dat trouwens ook
>indeterministisch zij - maar dat is iets dat vrijwel niemand wil accep-
>teren, kennelijk ligt het verleden weer wel vast).

 De meeste 'atheisten' (formuleer ik het niet keurig ?) hebben een wereld-
 beeld waarin het 'verleden' vastligt en de 'toekomst' niet. Vraag is wat
 men dan met het 'heden' aanmoet - want dat ligt nu eenmaal zowel in het
 verleden als in de toekomst en de wereld kan niet zowel deterministisch
 als indeterministisch tegelijk zijn.

 Vrijwel iedereen denkt dat het verleden vastligt. Maar dat is geenszins
 het geval. Niet alleen komt er steeds meer verleden bij maar daarenboven
 bestaan er verschillende verledens - net als verschillende toekomsten.
 Sterker nog: niet alles dat in de negatieve tijdrichting ligt, lig ook in
 het verleden (het meeste ligt er zelfs niet in). Idem dito voor de toekomst:
 niet alles dat in de positieve tijdrichting ligt, ligt ook in de toekomst
 en wat voor de een wel in de toekomst ligt, ligt dat voor de ander niet.
 En niet hetgene dat voor de een in het verleden ligt (ik heb het niet over
 de ervaringswereld maar over het verleden zelf), ligt ook in het verleden
 van de ander. Mensen denken alleen maar dat het wel zo is. Maar dat is niet
 zo.

 Dit soort zaken (de mooiste illustratie daarvan zijn simpele Minkovski-
 diagrammen uit de speciale reletiviteitstheorie - die iedereen kan begrij-
 pen want er komt geen formule aan te pas) zijn waanzinnig belangrijk voor
 het correct verstaan van de causaliteit. Alles wat maakbaar is, was of
 maakbaar zal zijn valt immers binnen de causaliteit.

 Wie correct met dat verleden/toekomst-denken omgaat, begrijpt de werking
 van causaliteit. Die begrijpt hoe het komt dat men oorzaak en gevolg soms
 kan omdraaien (da's harde fysica, beslist geen vage filosofie of moeilijk
 te verstane quantum-mechanica). En daarmee wat men nu eigenlijk kan bein-
 vloeden (of zich zelfs maar een mening over zou willen aanmatigen) en wat
 niet.

 Er zou eens een leuk, opvoedend, stuk in de democraat over het indetermi-
 nisme moeten staan. Daar is in deze tijden van al die absurde stelligheden
 duidelijk behoefte aan...


 Marc Fluks, Amsterdam

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********